بررسی پتانسیل های موجود در استان اردبیل برای تولید سیمان پوزولانی

پوزولان یكی از منابع معدنی و مكانیكی موجود در طبیعت می باشد كه از مخلوط كردن آن با كلینكر سیمان وسایش بحد لازم می تواند سیمانی را تولید نمود كه از نقطه نظر بعضی از خواص نسبت به سیمان پرتلند معمولی امتیازهائی را دارا می باشد استفاده از این ماده معدنی كه نهایتاً باعث كاهش قیمت تمام شده سیمان و نیز افزایش تولید می گردد

بررسی پتانسیل های موجود در استان اردبیل برای تولید سیمان پوزولانی 

عنوان                                                                                                         صفحه

 

فصل اول:

كلیات..................................................................................................................... 1

موقعیت  جغرافیایی ............................................................................................. 1

مقدمه .................................................................................................................... 7

فصل دوم:

خلاصه ای از زمین شناسی منطقه اردبیل ......................................................... 13

فصل سوم :

خاصیت پوزولان ................................................................................................. 18

بارزترین نكات مثبت تولید سیمان با مواد افزودنی ........................................ 19

كشورهای تولید كننده سیمان پوزولانی و استانداردهای آن.......................... 20

بررسیهای مقدماتی برای شناسایی و اكتشاف مواد پوزولان .......................... 22

مناطق مورد بررسی جهت اكتشاف مقدماتی مواد پوزولانی در اردبیل........... 24  

1- توف برشها وهیا لوكلاستیت های ائوسن ................................................... 24

1-1- زمین شناسی.............................................................................................. 24

1-2- سنگ شناسی ............................................................................................. 28

1-3- پوزولان اكتیویته....................................................................................... 32

1-4- ذخیره احتمالی............................................................................................ 33

1-5- نگرشی به جنبه های اقتصادی.................................................................. 33

2- توف ها و توف برشهای پامیس دار موجود در رسوبات جنوب اردبیل..... 34

2-1- خلاصه ای از زمین شناسی حوضه رسوبی نئوژن در جنوب اردبیل.... 34

2-2- بررسی توفهای پامیس دار موجود در رسوبات  جنوب اردبیل بعنوان ماده اولیه سیمان پوزولان    41

2-2-1 اندیس شماره 1 ( اندیس چای سیغرلی)................................................. 41

الف- موقعیت جغرافیایی  ................................................................................... 41

ب- شرح واحدهای سنگی ................................................................................... 42

ج- مطالعات سنگ شناسی................................................................................... 47

د- آزمایشات میزان فعالیت پوزولانی................................................................ 57

م- ذخیره احتمالی ............................................................................................... 59

ه- نگرشی به جنبه های اقتصادی ...................................................................... 60

2-2-2 اندیس شماره 2 ( اندیس دیم سیغرلی – اوچقاز )................................. 61

الف – موقعیت جغرافیائی ................................................................................... 61

ب- شرح واحد های سنگی .................................................................................. 61

ج- مطالعات سنگ شناسی .................................................................................. 66

د- آزمایشات پوزولان اكتیویته.......................................................................... 71

م- ذخیره احتمالی................................................................................................ 71

ه- نگرشی به جنبه های اقتصادی ...................................................................... 72

2-2-3 اندیس شماره 3 ( اندیش قشلاق قاسملو ).............................................. 72

الف- موقعیت جغرافیایی..................................................................................... 72

ب- شرح واحدهای سنگی ................................................................................... 72

ج- مطالعات سنگ شناسی................................................................................... 74

د- آزمایشات پوزولان اكتیویته ......................................................................... 78

م- ذخیره احتمالی ............................................................................................... 79

ه- نگرشی به جنبه های اقتصادی....................................................................... 79

2-2-4 – اندیس شماره 4 ( اندیس الماس كندی)............................................... 80

الف- موقعیت جغرافیایی..................................................................................... 80

ب- شرح واحدهای سنگی ................................................................................... 80

ج- مطالعات سنگ شناسی .................................................................................. 83

د- آزمایش پوزولان اكتیویته ............................................................................ 83

م- ذخیره احتمالی ............................................................................................... 84

هـ - نگرشی به جنبه های اقتصادی ................................................................... 84

3- ایگنمبریت ها و خاكسترهای آتشفشانی مربوط به فعالیت آتشفشانی سبلان       85

3-1- مختصری در مورد زمین شناسی آتشفشان سبلان ................................ 85

3-2- بررسی ایگنمبریت های دره قطور سویی بعنوان ماده اولیه سیمان پوزولان  88

3-2-1 مطالعات سنگ شناسی............................................................................ 89

3-2-2- آزمایش پوزولان اكتیویته ................................................................... 92

3-2-3- ذخیره احتمالی ...................................................................................... 92

3-2-4- نگرشی به جنبه های اقتصادی ............................................................. 93

3-3- نهشته های خاكستر دامنه های شرقی سبلان .......................................... 93

3-3-1- اندیس شماره 1( اندیس غرب سرعین ) .............................................. 94

3-3-2- اندیس شماره 2( اندیس حسن باری) .................................................. 97

3-3-3- اندیس شماره 3 ( اندیس ایمچه) .......................................................... 97

3-3-4- اندیس شماره 4 ( اندیس باری ) .......................................................... 98

3-3-5- اندیس شماره 5 ( اندیس دیج و یجین ) .............................................. 102

3-3-6- اندیس شماره 6- ( اندیس حمله ور ) ................................................... 102

3-3-7- مطالعات سنگ شناسی ......................................................................... 106

3-3-8- آزمایش پوزولان اكتیویته ................................................................... 107

3-3-9- ذخیره احتمالی ...................................................................................... 107

3-3-10- نگرشی به جنبه های اقتصادی........................................................... 108

 ارزیابی كلی : ...................................................................................................... 109

پیش گفتار:

بهره برداری از حداكثر ظرفیت های نصب شده ماشین آلات و سایر عوامل كه بتوانند كارآیی كارخانجات را به حداكثر برسانند و در عین حال نقش كاهنده و یا جایگزین منابع دیگر را داشته باشند هدفی است كه « مدیریت ظرفیت» در بهره وری بیشتر واحدهای تولیدی دنبال می كند دركنار و هماهنگ بااین موضوع مهندسی صنایع نیزعوامل كیفی تولید را هدایت و سایر واحدهای مهندس را به این منظور بخدمت می گیرد. پژوهش در مورد استفاده از منابع پوزولان نیز از عملیاتی است كه در چهار چوب نیل به این اهداف شروع و در حال انجام می باشد.

پوزولان یكی از منابع معدنی و مكانیكی موجود در طبیعت می باشد كه از مخلوط كردن آن با كلینكر سیمان وسایش بحد لازم می تواند سیمانی را تولید نمود كه از نقطه نظر بعضی از خواص نسبت به سیمان پرتلند معمولی امتیازهائی را دارا می باشد. استفاده از این ماده معدنی كه نهایتاً باعث كاهش قیمت تمام شده سیمان و نیز افزایش تولید می گردد.

آنچه در این پروژه آمده است نتایج مربوط به اكتشاف ذخایر پوزولانی در شعاع 150 كیلو متری اطراف كارخانه سیمان اردبیل و هم چنین كارخانجات در دست احداث می باشد. بدین منظور پس از شناسایی هر كانسار پوزولانی روی نمونه ای مخلوط های مختلف صورت گرفته است. براساس این آزمایشات ارزیابی مقدماتی هر كانسار و انتخاب اولویت ها برای اكتشافات تفضیلی و بررسیهای نهایی كاربرد موجود در آن انجام پذیرفته است. بدیهی است انجام بررسیهای تفظیلی می بایست متقابلاً دنبال گردند. امید است این بررسیها بتواند آغازی برای استفاده مطلوب از منابع كشور و تولید انبوده این نوع سیمال گردد.

 

 

فصل اول: كلیات

الف- موقعیت جغرافیایی:

منطقه مورد مطالعه در شمال- شمالغرب ایران و بین طول جغرافیایی ´30 و ˚47 ˚40 و ˚48 و عرض جغرافیایی ˚38 تا ´30 و ˚38 واقع است. این منطقه بخش اعظم نقشه 250000: 1 چهار گوش اردبیل و بخش كمی از چهار گوش اهر را در بر می گیرد.

ناحیه مورد بررسی جزء استان اردبیل بوده و دارای آب و هوای سرد و نیمه مرطوب است. پوشش گیاهی آن خیلی كم (بجز ارتفاعات غربی تالش كه دامنه شر قی شان پوشیده و جنگلی است) و زمستانی پر برف و سرد دارد. ارتفاعات آن( كوه سبلان ) در تابستان نیز پوشیده از برف میباشد.  بطور كلی مشخصات جغرافیایی منطقه مورد مطالعه را بصورت زیر میتوان خلاصه نمود:

 

1- شهر ها:

تنها شهر منطقه شهر بزرگ و تاریخی اردبیل با بخش های نمین و نیر میباشد. شهر اردبیل با جمعیت 384125 نفر بدون احتساب روستاهای اطراف ( طبق سرشماری سال 1365 ) در طول جغرافیایی َ17 و ˚48 و عرض جغرافیایی 15َ و ˚38 واقع و ارتفاع آن از سطح دریا 1345 متر است.دارای آب و هوای سرد و مرطوب است، بطوریكه حداكثر درجه حرارت آن در تابستان ˚30 درجه سانتیگرادو حداقل درجه حرارت آن در زمستان ˚20- درجه سانتیگراد میباشد. رطوبت متوسط سالیانه هوای این شهر در ساعت 30/6 صبح 76 درصد، در ساعت 30/12 ظهر 65 درصد و مقدار بارندگی سالیانه بطور متوسط 350 میلیمتر است. دارای 135 روز یخبندان در سال است.

اردبیل شهری است با موقعیت كشاورزی، دامپروری و پرورش زنبور عسل، كشاورزی در دشت اردبیل و بیشتر در شرق شمال و شمالغرب این شهر گسترش دارد و محصولات عمده آن گندم، جو، سیب زمینی، تخم چغندر، سبزیجات و حبوبات است. دامپروری و پرورش زنبور عسل بیشتر در غرب و جنوب غرب ( دامنه كوه سبلان) و نیز در ارتفاعات شرقی آن ( كوه های تالش) صورت میگیرد. همه ساله در اواسط بهار عشایرایل سون گوسفندان خود را از ناحیه مغان برای چرانیدن به دامنه سبلان آورده و تا اوائل پاییز در آنجا میمانند و در چادرهای مخصوص ( سیاه چادر) زندگی میكنند. زبان مردم  این شهر و نواحی اطراف آن تركی آذری است و شیعه مذهب میباشند. از بخش های مهم تابع آن چند روستا ( عنبران و... ) وجود دارند كه اهل تسنن میباشند. از بخش های مهم تابع آن نمین و نیر را می توان نام برد. بخش نمین در 30 كیلومتری شرق – شمال شرق آن واقع بوده و كارخانه سیمان اردبیل در جنوب این بخش قرار دارد. بخش نیر در حدود 40 كیلو متری جنوب غرب اردبیل واقع و جاده اردبیل – سراب از وسط آن میگذرد.

 

2- رود ها:

رودهای مهم منطقه مورد مطالعه بصورت زیر می باشند.

رودخانه قره سو:  این رود خانه كه بزرگترین رودخانه اطراف اردبیل میباشد از كوههای تالش در شرق اردبیل سرچشمه میگیرد و پس  عبور از دشت اردبیل بطرف غرب امتداد می یابد. پس از عبور از دشت مشكین شهر در شمال این شهر با رودخانه اهر چای متصل شده و با یك چرخش 90 درجه ای در مسیر مستقیم بطرف شمال جریان یافته و به رودخانه ارس وصل میشود.

روخانه آستارا چای: این رودخانه در مرز ایران و شوروی جریان داشته و از دامنه شرقی ارتفاعات تالش در شرق نمین سرچشمه میگیرد و پس از طی مسافت حدود  50 كیلو متر از شهر مرزی آستارا عبور نموده و به دریای خزر وصل میشود