مقاله بررسی دستگاه تنفسی

مقاله بررسی دستگاه تنفسی در 10 صفحه ورد قابل ویرایش

دستگاه تنفس

APPARATUS RESPIRAORIUS  

دستگاه تنفس از تعدادی مجاری هوایی در اندازه‌های مختلف (كه وظیفه انتقال، گرم و مرطوب كردن هوا را بر عهده دارند) و ششها (كه در تبادل اكسیژن نقش دارند) به وجود آمده است. بعلاوه بخشی از دستگاه تنفس در گفتار (تولید صوت) نیز نقش ویژه‌ای دارد. مخاط تنفسی در بیشتر مسیر از نوع اپی تلیوم منشوری‌ (استوانه‌ای) مژكدار است و در لابلای آن سلولهای موكوسی حضور دارند كه با ترشح موكوس، ناحیه را مرطوب و چسبنده می‌كنند و ذرات گردوغبار را به دام می‌اندازند. مژكهای موجود در دستگاه تنفس نیز با حركت مداوم خود، موكوس و ذرات گردوغبار را به سوی فضای حلق می‌رانند. هوای تنفس شده از طریق مجاری هوایی به ریه‌ها وارد و پس از عبور از مجاری هوایی داخل ریه‌ها، به كیسه‌های متسعی با جدار نازك به نام آلوئول alveolus  می‌رسد. جدار آلوئولها را سلولهای اپی‌تلیال می‌پوشانند. این سلولها در مجاورت نزدیك با عروق خونی قرار گرفته‌اند و قادرند كه اكسیژن و گاز كربنیك را از خود عبور دهند. در نتیجه عمل نهایی تنفس در ریه‌ها انجام می‌گیرد.

بینی nose

بینی از دو قسمت تشكیل شده است، یكی بینی خارجی و دیگری حفرة بینی. قسمت اول حفره بینی، دهلیز vestibule  نام دارد و بخش عقبی آن را مجرا meatus می‌نامند. حفره بینی توسط تیغه بینی septum nasi  كه در عقب استخوانی و در جلو غضروفی است به دو حفره تقسیم شده است. جدار خارجی حفره بینی توسط شاخكها ناصاف شده، در زیر هر شاخك مجرای كوچكتری ایجاد گردیده است.

در مجرای تحتانی سوراخی است كه مجرای بینی- اشكی به آن باز می‌شود. در مجرای میانی، دهانه سینوس فك بالا باز می‌شود. سایر سینوس‌های اطراف بینی نیز توسط سوراخهایی به فضای بینی ارتباط دارند. حفره بینی توسط مخاط پرعروقی پوشیده شده، این مخاط، جدار سینوس‌ها را نیز مفروش می‌كند و التهاب آنها را سینوزیت می‌نامند. موهای مخصوصی در دهلیز بینی وجود دارند كه همراه با موكوسی كه سلولهای مخاطی تراوش می‌كنند عمل تصفیه‌ هوا را انجام می‌دهند. مخاطی كه روی شاخك فوقانی و ناحیة مجاور آن از تیغه بینی را می‌پوشانند، خرمایی رنگ و حاوی نورونهای بویایی است و مخاط بویایی نام دارد. حفره عقب توسط فضای چهارگوشی به نام كوانا cuana به حلق راه دارد.

شش‌ها    pulmons   

ریه‌ها عضو اصلی دستگاه تنفس و دارای قوام اسفنجی و الاستیك و رنگ صورتی یا خاكستری هستند. ریه راست قدری بزرگتر است. هر ریه بصورت مخروطی است كه رأس آن در بالا و قاعده‌اش در پایین است و فضای جنب را در قفسه اشغال می‌كند. ریه دارای یك رأس، یك قاعده و سطوح دنده‌ای costal  و داخلی medial  (mediastinal) است. رأس ریه (قله) یا ریشه گردن بالا می‌آید به طوری كه نسبت به وسط ترقوه حدود 5/2 سانتیمتر بالاتر است. قاعده ریه روی دیافراگم تكیه می‌كند و گود است. سطح دنده‌ای ریه محدب و مجاور دنده‌هاست. سطح داخلی دارای یك فرورفتگی است  به نام اثر قلبی impressio cardiace  ؛ كه در شش چپ عمیق‌تر است. بالا و عقب‌تر از فرورفتگی اخیر، ناف ریه قرار دارد كه محل عبور عروق و اعصاب و نایژه اصلی است. عناصری كه به ناف ریه وارد می‌شوند (شریان ریوی، وریدها و در عقب آنها برونكوس اصلی)، پایه ریه نامیده می‌شوند كه تنها محل اتصال ریه به میان سینه است. كنار قدامی ریه چپ در پایین دارای بریدگی است به نام بریدگی قلبی incisura cardiaca  كه در اثر مجاورت با بطن چپ قلب به وجود آمده است.

ریه چپ توسط یك شیار عمیق به نام شیار مایل fissura obliqae  به دو لوب فوقانی و تحتانی تقسیم شده است. این شیار از پایین ناف ریه شروع شده، پس از دور زدن سطح دنده‌ای دوباره وارد سطح راخلی شده‌، در بالای ناف ریه ختم می شود. ریه راست توسط دو شیار به سه لوب تقسیم شده است. شیار مایل در ریه راست مشابه ریه چپ است. شیار دیگری به نام شیار افقی fissura horizontale  از وسط شیار مایل شروع می‌شود و بطرف جلو امتداد می‌یابد. در نتیجه ریه راست دارای سه لب فوقانی، میانی و تحتانی است (ش 4). انشعاب برونكوس (و شریان ششی) در ریه نظم مخصوصی دارد. از این رو هر كدام از ششها دارای ده قطعه segmentes  هستند كه از نظر تشریح، جراحی و فیزیوتراپی عضو، اهمیت بالینی دارند.