مقاله چاقی و اضافه وزن و بررسی رابطه بین درصد چربی بدن با میزان فعالیت بدن در 20 صفحه ورد قابل ویرایش
- مقدمه و بیان مسأله
بیش از 2000 سال است كه اطلاعات پزشكی اثرات اضافه وزن را روی بیماری ها و مرگ و میر نشان داده است. در آن زمان بقراط تشخیص داد كه مرگ ناگهانی در میان افرادی كه بطور طبیعی چاق هستند نسبت به افراد لاغر بیشتر رایج است و این موضوع در عرض 50 سال گذشته بسیار مورد بحث بوده است (8).
در سالهای اخیر درك اهمیت توزیع چربی، به ویژه چربی شكمی به عنوان عامل خطرزا برای بسیاری از بیماری ها و مرگ و میر ناشی از آنها مورد توجه پژوهشگران بوده است. یافته های پژوهشی نشان میدهد كه چربی درون شكمی یا احشایی، بیش از چربی زیرپوستی مسئول افزایش خطر بیماری هاست (4).
با توجه به این موضوع كه افراد چاق بیشتر در معرض خطر ناتوانی های جسمانی، اجتماعی و روانی قرار دارند، كم تحركی و چاقی به عنوان یكی از مهمترین عوامل تهدیدكننده سلامت و تندرستی در همه كشورهای دنیا در نظر گرفته میشود همچنین مطالعات انجام شده در شروع قرن بیستم نشان داد كه توزیع چربی موضعی نقش مهمی در مرگ و میر افراد دارد (4)، هر چند تا پایان جنگ جهانی دوم در این زمینه فعالیت چشمگیری انجام نشد. اما پس از آن، نتایج مطالعات نشان دادند كه افراد چاق با توزیع چربی بدن آندروئید یا مردانه نسبت به افراد با چاقی ژینوئید یا زنانه بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و دیابت هستند. بررسی‌های كلینیكی و همه گیر شناسی در سال 1980 نیز وجود ارتباط بین توزیع چربی بدن و افزایش خطر مرگ و میر را تأئید كردند. همچنین پژوهشگران به وجود رابطه بین فعالیت های جسمانی و بیماری های مختلف از جمله بیماری های قلبی- عروقی پی بردند. البرایت و یولاك اظهار می دارند، كه دلیل افزایش جمعیت مبتلا به بیماری های قلبی- عروقی، كم تحرك است و اجرای فعالیت های منظم و مستمر جسمانی میتواند از توسعه بیماری های قلبی- عروقی جلوگیری كند (7) چاقی شكمی خطر ابتلاء به پرفشار خونی، بیماریهای قلبی- عروقی، افزایش انسولین خون، دیابت، بیماری های مربوط به كیسه صفرا، سكته مغزی و سرطان سینه و رحم را افزایش میدهد (4).
بنابراین با توجه به ارتباطی كه بین میزان فعالیت بدنی و میزان چربی و چگونگی توزیع آن در قسمتهای مختلف بدن با مشكلات مربوط به تندرستی وجود دارد، اندازه گیری فعالیت بدنی، تركیب بدنی و نحوه توزیع چربی در بدن مورد توجه بسیاری از پزشكان، متخصصین بهداشت و متخصصین ورزشی قرار گرفته است. برای تعیین تركیب بدن روشهای مختلفی از جمله وزن كشی در زیر آب[1]، مقاومت الكتریكی[2] یا رقیق سازی ایزوتوپی[3] است كه این تكنیكها معمولاً در مكانها و محیط های پزشكی، بهداشتی و ورزشی در دسترس نیستند. روش تعیین درصد چربی بوسیله‌ی كالیپر دارای دقت بالا و قابل اجراست. به غیر از ارزیابی درصد چربی بدن، شاخص های دیگری كه معمولاً در ارتباط با تندرستی مورد ارزیابی قرار می‌‌گیرند، شاخص توده بدنی (BMI)[4]، ضخامت چربی زیر پوستی، نسبت دور كمر به دور نشیمنگاه (WHR)[5] است. بطوری كه WHR یا نسبت دور كمر به نشمینگاه كه یكی از ساده ترین روشهای ارزیابی توزیع چربی در بدن هستند. برای تعیین خطر بیماریهای قلبی- عروقی استفاده میشود. كچ، مك آردل (1993) در كتاب فیزیولوژی ورزش اشاره می‌كنند كه اگر (WHR) در مردان بیشتر از 9/0 باشد بیانگر افزایش خطر مرگ ناشی از بیماری های قلبی- عروقی و سایر بیماریها مانند دیابت، بالا بودن تری گلیسیرید و پرفشار خونی است (17).
تحقیقات انجام یافته در سالهای اخیر مشخص شده است كه شاخص نسبت دور كمر به دور لگن (WHR) پیشگوی قوی برای بیماری های قلبی- عروقی است (6).
با توجه به خطرات ناشی از ناهنجاریهای تركیب بدنی در تندرستی افراد و به طور كلی جامعه، مسأله ای كه در این تحقیق مطرح است اطلاع از میزان ارتباط بین مهمترین متغیرهای تركیب بدنی یعنی (BMI) ، (WHR) ، درصد چربی بدن با عوامل خطرزای قلبی- عروقی شامل قند خون ناشتا، كلسترول تام، تری گلیسیرید، لیپوپروتئین پرچگالی، لیپوپروتئین كم چگالی و نسبت لیپو پروتئین كم چگالی به لیپو پروتئین پرچگالی (عامل خطر) و همچنین ارتباط آنها با میزان فعالیت بدنی افراد مورد بررسی است.
بنابراین سؤالات اصلی تحقیق عبارتند از:
آیا بین افراد فعال و غیرفعال از نظر عوامل خطرزای قلبی- عروقی تفاوتی وجود دارد؟
آیا بین شاخص های پیكرسنجی و عوامل خطرزای قلبی- عروقی رابطه ای وجود دارد؟
آیا بین افراد فعال و غیرفعال از نظر میزان شاخص های پیكرسنجی تفاوتی وجود دارد؟
2- اهمیت و ضرورت تحقیق
چاقی یكی از شایع ترین مشكلات بهداشتی در عصر حاضر است كه از آن به عنوان یكی از عوامل خطرزا برای بسیاری از بیماریها یاد میشود. چاقی زمینه ساز بسیاری از مرگ و میرها بوده است. و هر ساله هزینه های اجتماعی و مالی هنگفتی را بر جوامع بشر تحمیل می‌كند (3). بنابراین تعیین مرز دقیقی برای چاقی در هر جامعه و تعیین ارتباط آن با عوامل تهدید كننده سلامتی میتواند نقش مهمی در كاستن مرگ و میر ناشی از بیماریهای مرتبط با چاقی از یك سو، كاهش هزینه های اجتماعی و مالی از سوی دیگر داشته باشد. لذا پیشگیری از عوارض چاقی به ویژه بیماریهای قلبی- عروقی ضروری است و كنترل چاقی و لیپیدهای خون از اهمیت خاصی برخوردار است.
واضح است كه پیشگیری ارزان تر و مفیدتر از درمان است و به لحاظ اجتماعی و اقتصادی هم مقرون به صرفه و مفید می باشد، زیرا با كاستن از عوارض بیماریها از هزینه های غیرضروری و اتلاف وقت جلوگیری به عمل خواهد آمد و از این طریق از سنگینی بار تحمیل شده بر اقتصاد جامعه نیز كاسته خواهد شد (7).
با توجه به نقش مثبت و پیشگیرانه فعالیت های جسمانی از بعضی بیماری ها و اهمیت سلامتی اعضای جامعه تعیین میزان رابطه بین فعالیت های جسمانی و برخی عامل های خطرساز قلبی- عروقی ضرورتی برای انجام این تحقیق است.
كمبود اطلاعات در زمینه میزان ارتباط درصد چربی بدن، شاخص توده بدنی و نسبت دور كمر به دور نشیمنگاه در كشور ضرورت دیگری را برای انجام این پژوهش نمودار می سازد. و همچنین با توجه به سادگی اندازه گیری مربوط به این شاخص ها و پایین بودن هزینه آنها در مقابل آزمایش های مختلف پزشكی در صورت وجود ارتباط با عوامل خطرزا در جامعه مورد تحقیق با داشتن نورم و با یك اندازه گیری ساده میتوان احتمال بروز بیماری های قلبی- عروقی را در افراد معلوم كرد. و همچنین ابزار مؤثری در پیشگیری از آن بیماری ها و نیز سایر بیماری های ناشی از چاقی باشد.
3- اهداف پژوهشی
3-1- هدف كلی
هدف كلی پژوهش حاضر بررسی رابطه بین (WHR) ، (BMI) و درصد چربی بدن با میزان فعالیت بدنی و عوامل خطرزای قلبی- عروقی در جامعه مردان 30 سال به بالای قزوین است.
- شاخص توده بدن (BMI)
شاخص توده بدن از تقسیم جرم به كیلوگرم بر مجذور قد به متر بدست می آید یعنی از این روش ساده برای اندازه گیری توده چربی بدن استفاده میشود و معیار سنجش اضافه وزن، چاقی درجه 1، چاقی درجه 2، و چاقی درجه 3 است (2).
5- درصد چربی بدن (%BF)
نسبت وزن چربی بدن به وزن بدون چربی بدن بر حسب درصد كه در این تحقیق با استفاده از اندازه گیری ضخامت چربی زیر پوستی سه ناحیه سه سر بازو، شكم و فوق خاصره ای و فرمول مربوط محاسبه می شود (2).
6- نسبت دور كمر به دور لگن (WHR)
یكی از شاخص های مهم تركیب بدنی است كه از تقسیم اندازه دور كمر به دور نشیمنگاه به متر یا سانتی متر بدست می آید و از معتبرترین شاخص های پیكرسنجی در تعیین احتمال خطر بیماری های قلبی – عروقی است.
7- فعال و غیر فعال
در این تحقیق افرادی كه بر اساس اظهار نظر خودشان دارای فعالیت منظم و مستمر ورزشی (حد اقل 3 جلسه در هفته و هر جلسه به مدت نیم ساعت) بودند به عنوان افراد فعال و افرادی كه دارای فعالیت منظم و مستمر ورزشی نبودند به عنوان افراد غیر فعال در نظر گرفته شدند (6).
8- كلسترول تام (Tcho)
نوعی چربی است كه یا از طریق مواد غذایی وارد بدن می شود یا اینكه توسط خود بدن (كبد) ساخته شده و وارد خون می گردد. به طوریكه مقدار زیاد آن درخون موجب بروز بیماریهای قلبی – عروقی میشود. در پژوهش حاضر مقدار كلسترول تام در cc5 خون موردنظر است (2).
9- لیپوپروتئین پر چگال (HDL)
نوعی لیپو پروتئین موجود در خون است كه با انتقال كلسترول به كبد از رسوب آن در دیواره رگها جلوگیری می كند و به چربی مفید یا چربی خوب خون معروف است كه حاوی پروتئین زیاد، تری گلیسرید كم، مقادیر متوسط فسفو لیپید و مقادیر نسبتاً كم كلسترول است. در پژوهش حاضر مقدار HDL در cc5 خون موردنظر است (16).
10- لیپوپروتئین كم چگال (LDL)
نوعی لیپوپروتئین موجود در خون است كه مقدار زیاد آن موجب رسوب كلسترول در دیواره عروق شده و به چربی مضر یا چربی بد خون معروف است، كه حاوی تری‌گلیسیرید كم، كلسترول زیاد و مقادیر متوسطی از پروتئین و فسفولیپید است. در پژوهش حاضر مقدار LDL در cc5 خون موردنظر است (16).
11- لیپوپروتئین بسیار كم چگال (VLDL)
نوعی از لیپوپروتدین های پلاسمایی كه حاوی تری گلیسیرید زیاد، مقادیر متوسط فسفو لیپید و كلسترول و پروتئین اندك است. مقدار متوسط آن در خون 6/0 گرم در میلی لیتر است در پژوهش حاضر مقدار VLDL در cc5 خون موردنظر است (16).
12- عامل خطر (RF)
به عامل اصل خطر ساز معروف است كه از تقسیم لیپوپروتئین كم چگال بر لیپوپروتئین پر چگال (LDL/HDL) بدست می آید و عاملی است كه در كل، خطرات ناشی از چربیهای خون را ارایه می كند و چنانچه مقدار این نسبت بیشتر از 3 باشد. اعلان خطری برای فرد است (2).
13- تری گلیسرید (TG)
شكل ذخیره شده چربی در بدن انسان كه هر مولكول آن از سه ملكول اسید چرب ویك مولكول كلسترول تشكیل شده است. در حالت ناشتا تری گلیسیرید های ذخیره شده در بافت های عضلانی و چربی تجزیه شده و اسید های چرب حاصل برای استفاده به بافت های مختلف منتقل می شوند در پژوهش حاضر میزان تری گلیسرید در cc5 خون موردنظر است (2).
14- قند خون ناشتا (FBS)
میزان قند خون در پلاسما بعد از 12 ساعت ناشتایی است كه مقدار طبیعی آن بین 70 تا 110 میلی گرم درصد میلی لیتر خون است.
جهت دریافت فایل مقاله چاقی و اضافه وزن و بررسی رابطه بین درصد چربی بدن با میزان فعالیت بدنلطفا آن را خریداری نمایید