گزارش كارآموزی كنترل فیزیكی و شیمیایی دارو در 200 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمه ................................................................................................................................................................ 1
چكیده................................................................................................................................................................ 2
تاریخچه............................................................................................................................................................. 4
بخش اول
تاریخچه شیمی دارویی.............................................................................................................................. 7
تئوری شیمی دارویی................................................................................................................................... 7
تعریف شیمی دارویی................................................................................................................................... 8
طبقه بندی داروها ....................................................................................................................................... 9
واكنش های اسیداسیون............................................................................................................................ 10
دهالوژناسیدن.................................................................................................................................................. 11
گیرنده دارو یا رسپتور................................................................................................................................. 11
پیش دارو یا پرودراگ ................................................................................................................................ 13
خلق دارو........................................................................................................................................................... 14
تعریف آنالوگ یك دارو............................................................................................................................... 16
متابولیسم داروها .......................................................................................................................................... 16
شرط انجام متابولیسم ................................................................................................................................ 18
نام گذاری داروها .......................................................................................................................................... 19
تغییر ملكولی با ایجاد پیوند دوگانه ...................................................................................................... 20
آگونیست و آنتاكونیست.............................................................................................................................. 21
ایزو استرها........................................................................................................................................................ 22
بید ایزو استرها .............................................................................................................................................. 22
ایزو استرهای كلاسیك ............................................................................................................................. 22
ایزواسترهای غیر كلاسیك ...................................................................................................................... 23
ضد دردها ........................................................................................................................................................ 23
ضد دردهای قوی ......................................................................................................................................... 23
مورفین .............................................................................................................................................................. 24
مشتقات مورفین ........................................................................................................................................... 25
ضددردهای گروه فنیل پریدین ............................................................................................................. 26
برخی از مشتقات مربوط به ضددردهای گروه فنیل پریدن....................................................... 27
ضد دردهای گروه دی فنیل پروپیل آآمین ....................................................................................... 27
ضددردهای ضعیف و متوسط الاثر ....................................................................................................... 28
مشتقات پارا آیندنفل................................................................................................................................... 29
مشتقات پیرازول ........................................................................................................................................... 29
فنیل بوتازون .................................................................................................................................................. 30
ضد دردهای خانواده آنترالینك اسید .................................................................................................. 30
مشتقات آریل الكنوئینی اسیدها ............................................................................................................ 30
داروهای ضد سرخه .................................................................................................................................... 31
داروهای خلط آور ........................................................................................................................................ 31
بیهوش كننده های عمومی ...................................................................................................................... 32
بخش دوم
مشخصات و شرایط كار در یك لابراتوار داروسازی نمونه ......................................................... 35
بخش تهیه گرانول......................................................................................................................................... 36
بخش قرص سازی......................................................................................................................................... 37
بخش قرصهای بدون روكش .................................................................................................................. 37
بخش روكش دادن قرصهای پوشش دار ........................................................................................... 39
بخش كپسول سازی ................................................................................................................................... 40
بخش داروهای نیمه مایع (پماد و كرم سازی)................................................................................ 41
بخش تهیه مایعات خوراكی .................................................................................................................... 46
كنترل هنگام تولید در صنعت داروسازی .......................................................................................... 49
كنترل در انبار مواد اولیه یا در اتاق توزین ....................................................................................... 49
روش سنجش متوكلوپرآمید هیدروكراید ......................................................................................... 51
محلول استاندارد .......................................................................................................................................... 52
روش سنجش كپسول تتراسایكلین ..................................................................................................... 52
روش سنجش قرص ویتامین C جوشان .......................................................................................... 53
روش سنجش پماد تتراسایكلین 3%.................................................................................................... 53
روش سنجش مپروبامات قرص یا گرانول........................................................................................... 54
روش سنجش قرص استامینوفن ........................................................................................................... 54
روش سنجش دیكلوفناك سدیم .......................................................................................................... 55
روش سنجش دراژه ایبوپروفن 400................................................................................................... 56
روش سنجش ویتامین A ........................................................................................................................ 56
روش سنجش كپسول رینامپین 300mg........................................................................................ 57
روش ساختن بافر پتاسیم دی هیدروژن فسفات باPH=7.4.................................................. 57
روش سنجش دراژه كلرامفنیكل 250mg ..................................................................................... 57
روش سنجش ناخالصی های كلرامفنیكل 250mg..................................................................... 58
روش سنجش كلیدنیوم سی 5mg....................................................................................................... 58
روش ساختن محلول تیمول بلو ............................................................................................................ 58
روش دی سولوشن كپسول رینامپین ................................................................................................. 58
روش دی سولوشن قرص استامینوفن ................................................................................................ 59
طرز تهیه بافر فسفات PH=5.8........................................................................................................... 60
روش دی سولوشن شیاف ایندمتاسین .............................................................................................. 60
روش دی سولوشن قرص آلوپوریندل ................................................................................................. 61
روش دی سولوشن دراژه كد دیاز پوكساید mg5........................................................................ 62
روش دی سولوشن كپسول تتراسایكلین 250mg....................................................................... 62
روش دی سولوشن دراژه دیكلوفناك ................................................................................................. 63
روش دی سولوشن دراژه ایبوپروفن .................................................................................................... 63
روش دی سولوشن قرص پروبامات ...................................................................................................... 65
طرز درست كردن محلولهای لازم ....................................................................................................... 65
بخش سوم
دستگاه حداسی.............................................................................................................................................. 67
دستگاه سنجش سختی ............................................................................................................................ 68
دستگاه فرسایش سنج................................................................................................................................ 69
دستگاه ph سنج ......................................................................................................................................... 70
حمام آب گرم (بن ماری).......................................................................................................................... 70
دستگاه دی سولوشن ................................................................................................................................. 71
ترازوی آزمایشگاه ........................................................................................................................................ 71
دستگاه رطوبت سنج .................................................................................................................................. 72
بخش چهارم
شناسایی 1....................................................................................................................................................... 73
شناسایی 2....................................................................................................................................................... 73
شناسایی 3....................................................................................................................................................... 74
شناسایی 4....................................................................................................................................................... 75
شناسایی 5 ..................................................................................................................................................... 75
شناسایی 6 ..................................................................................................................................................... 76
شناسایی 7 ..................................................................................................................................................... 76
شناسایی 8 ..................................................................................................................................................... 76
شناسایی 9 ..................................................................................................................................................... 77
شناسایی 10 ................................................................................................................................................. 77
شناسایی 11................................................................................................................................................... 78
شناسایی 12 ................................................................................................................................................. 78
شناسایی 13 ................................................................................................................................................. 78
شناسایی 14 ................................................................................................................................................. 79
شناسایی 15 ................................................................................................................................................. 79
شناسایی 16................................................................................................................................................... 80
شناسایی 17 ................................................................................................................................................. 80
شناسایی18..................................................................................................................................................... 81
شناسایی19..................................................................................................................................................... 81
شناسایی20..................................................................................................................................................... 81
شناسایی21..................................................................................................................................................... 82
شناسایی22..................................................................................................................................................... 83
شناسایی23..................................................................................................................................................... 83
شناسایی24..................................................................................................................................................... 83
شناسایی25..................................................................................................................................................... 84
شناسایی26..................................................................................................................................................... 84
بخش پنجم
اثرات فارماكولوژی داروها ......................................................................................................................... 86
ایندومتاسین ................................................................................................................................................... 87
ایبوپروفن ......................................................................................................................................................... 87
رینامپین ........................................................................................................................................................... 88
ویتامین A........................................................................................................................................................ 89
مپروبامات ........................................................................................................................................................ 90
متوكلوپرامید .................................................................................................................................................. 91
اسید اسكوربیك ویتامین C..................................................................................................................... 92
كلیدنیوم C...................................................................................................................................................... 93
تتراسایكلین .................................................................................................................................................... 94
دیكلوفناك سدیم ........................................................................................................................................ 95
كلوامفنیكل ..................................................................................................................................................... 97
استامینوفن ...................................................................................................................................................... 98
كلودیازپوك ید ............................................................................................................................................. 100
خواص فیزیكی .............................................................................................................................................. 101
پیوست
منابع
چكیده
بشر از دیرباز برای مقابله با معضل درد بدنبال یك درمان و وسیله تسكین خاطر بوده است . در طی قرون و اعصار شیوه های مختلف درمانی كه برخی از آنها با سحر و جادو و خرافه همراه بوده اند دست به دست یكدیگر دادند تا بلكه گره از پای معضل درد باز كنند ولی این مهم جزء با سلاح علم و دانش و شناخت حل نگردید .
با مرور زمان و با گسترش علم و فن و تجهیز وسایل جدید تكنولوژی پیشرفته ،انسان به طب نوین و دركنار آن به مقوله ((دارو)) به شكل نوین توجه بیشتری نشان داد . پیشرفتهای جدید جامعه كنونی ما را قادر ساخته است كه تا حد بالایی توانایی مقابله با درد و آسیبهای قابل جبران را با توجه به نوع و محل ضایعه و امكانات موجود داشته باشیم .
موجود زنده ای چون انسان ،تركیب پیچیده ای از انواع ارگانیسم ها و مكانیسم های حیاتی عالی است و در واقع بنا به تعبیری شاهكار خلقت است .هر گونه عدم توازن و عدم تعادلی می تواند منجر به بروز بیماری و اختلال در سیستمهای بدنی و كارآئی كلی انسان گردد ، بنابراین نحوه بكاربردن دارو، میزان دقیق مصرف تعداد دفعاتی كه می بایستی مصرف گردد و اینگونه امور معمولاً توسط اولیای امور (پزشكان و مسئولان امور دارویی) در اختیار مصرف كننده قرار می گیرد ، به غیر از آن مسئله مهم دیگر نحوه ساخت و كیفیت دارو می باشد كه مربوط به امور داروسازی و كارخانجات تولید مواد دارویی می شود .
بطور كلی هر دارویی به غیر از ماده موثر به یك سری مواد جانبی و كمكی احتیاج دارد كه این مواد جانبی برای كمك به پرس كردن قرص ها ، زمان باز شدن قرص و كپسول در محیط داخلی بدن ، كمك به افزایش مقاومت قرص در برابر ضربه یا پایداری دارو و حتی برای كمك به افزایش اثرات درمانی دارو به ان افزورده می شوند .
بعنوان مثال در یك قرص موادی برای چسباندن ذرات ،چرب و روان كردن قرص ، اسانس ، روكش ، رنگ مجاز خواراكی ماده باز كننده و .... به كار می رود .
قبل از ساختن یك دارو ، معمولاً بر حسب دستور كار مواد اولیه لازم سفارش داده می شود . سپس آزمایشاتی بر روی نمونه رسیده انجام داده می شود تا مرغوبیت و استاندارد بودن مواد توسط متخصصین تایید شود انجام این آزمایشها توسط آزمایشگاههای كنترل كیفی صورت می گیرد هدف نگارنده از نگارش این سطور صرفاً ارائه یك گزارش و رفع تكلیف نیست بلكه اشنا ساختن دیگران با مجموعه فرآیندهایی است كه بطور كلی دید خواننده را از یك نظر سطحی به نظر كارشناسی تغییر دهد .
تاریخچه
پس از موافقت مسئولین امور با طی دوران كارآموزی من در روز اول ورود به كارخانه به تاریخچه ان علاقمند شدم و این بی دلیل نبود چرا كه شنیده بودم این كارخانه قدیمی ترین شركت داروسازی در سطح كشور است (البته بنا به ادعای مسئولان و منبعی كه در اختیارم قرار داده شده بود در هر صورت خواننده در رد و قبول این مطلب دارای اختیار است) به طوری كه من اطلاع حاصل كردم این كارخانه اولین بار در حدود سال 1328 بصورت لابراتوار كوچكی در خیابان سرچشمه تهران توسط دكتر عبیدی بنام ((لابراتوار دكتر عبیدی)) تاسیس شد بدلیل كمبود جا و همجواری با منازل مسكونی كه طبعاً مشكلاتی را ایجاد می كرد در سال 1336 به محل فعلی خود در خیابان دكتر علی شریعتی دو راهی قلهك منتقل گردید . البته امروزه پس از گسترش بی رویه این مكان جغرافیایی مسئولین امر احتمال انتقال كارخانه را بخارج از شهر تهران بطور جدی مورد بررسی قرار داده اند . سپس شركت امریكایی ((داوكمیكال)) امتیاز و سهام آن را خریداری كردند . پس از پیروزی انقلاب اسلامی سازمان صنایع ملی ایران اداره امور ان را در دست گرفت و نام ان را به ((بیوفارما)) تغییر داد . در سالهای اخیر شركت بصورت سهامی عام اداره می شود و نام آن به ((شركت داروسازی حكیم)) تغییر یافته است . البته بنا به نیازهای موجود و همگام با صنعت و تكنولوژی مدرن این شركت نسبت به نوسازی و تجهیز دستگاهها و ماشین الات خود اقدام نموده است . آزمایشگاه كنترل كیفی شركت داروسازی حكیم با مجهز بودن به دستگاههای مدرن و كادر كارآزموده نظارت دقیقی بر كلیه مراحل تولید صنعتی دارو دارد كه اهم مراحل نظارت به شرح ذیل می باشد .
- در آزمایشگاه فرمولاسیون ،بطور دائم فرمول محصولات مورد مطالعه و احتمالاً تجدید نظر (به مقدار جزئی ) قرار می گیرد .
- با كمك دانشگاههای معتبر و مراكز ذیصلاح تستهای Bioavalability بر روی كلیه محصولات صورت می گیرد .
تعریف شیمی دارویی :
بر اساس تعریف (الیوت)ULYOT شیمی دارویی رشته ای است كه اصول شیمی و زیست شناسی را به كارگرفته و دانشی می آفریند كه در آن مواد درمانی حاصل می گردد نتیجه اینكه شیمی دارویی دان نه تنها باید یك شیمی آلی دان قابلی باشد بلكه باید اطلاعات اصولی در علوم زیستی به خصوص بیوشیمی و فارموكولوژی داشته باشد .
فارماكولوژی : مطالعه اثر مولكولهای مختلف بر روی انسان .
ارتباط شیمی دارویی با علوم دیگر به این ترتیب می باشد :
طب داخلی ، داروسازی و بیوفارماسی ، زهرشناس و آسیب شناسی ، فارماكولوژی ، شیمی و بیوشیمی ، زیست شناسی و میكروب شناسی ، شیمی دارویی .
در یك همكاری تنگاتنگ مرتبط به مهم این تخصصهاست كه دارو ساخته می شود اگر هر كدام از این ارتباطها نباشد دارو مناسب نیست . دانش بیوشیمی ایده اولیه را می دهد كه چه ساختارهایی دارای مضرات كلی و شناخت شده بر روی ژنهای وراثت یادگیری و بینایی و .... است .
از نظر زیست شناسی و ... باید بررسی شود بعضی ساختارها شاید بتوانند ایجاد كننده و رشد دهنده میكروبها باشند این دارو باید توسط فارماكولوژی تست شود كه اثر دارد یا نه ؟ بعد دكتر دارو ساز توسط دانش بیوفارماسی بررسی می كند زهرشناسی و آسیب شناسی این است كه ایجاد سموم نكنند و اثرات جانبی نداشته باشد .
طبقه بندی داروها :
به دو صورت كلی انجام می شود :
الف) طبقه بندی بر اساس ساختمان شیمیایی
این طبقه بندی در گذشته به طور گسترده ای بكار گرفته شده است و هنوز هم برخی از مولفین این نوع طبقه بندی را بكار می برند . بر اساس این نوع طبقه بندی داروها در یك یا چند بخش از گروههای شیمیایی به شكل زیر قرار می گیرند .
استالها RCOOH+2ROH"RCHOORR
همی استالR- CHOOHR " RCOOH+ROH
استالها ، اسیدها ، الكلها ، آمیدها ، آمینها ، آمینواسیدها ، آمینوالكلها ، آمینواترها ، آمینوكتونها ، تركیبات آمونیوم ، انولها ، استرها ، اترها ، تركیبات هالوژن دار مانند هیوسین ، لاكتامها (آمیدحلقوی) راههایی كه ما از شر كلیه ناخالص خلاص می شویم كه یك راه آن این است .
نمكهای آمونیوم در آب محلول می باشند شرط آن این است كه ما سر ملكول را آنقدر حجیم نكنیم كه نتواند عبور كند كه همان نظریه فیشر می باشد كه ازت را هم معمولاً به صورت نمكهای آمونیوم در می آورند .
ب) طبقه بندی دارو بر اساس اثر فارماكولوژیك
فارماكولوژی : بررسی اثر ملكولهای مختلف بر روی بدن موجود زنده .
1- مواد فارماكودینامیكی كه در بیماریهای غیرعفونی برای اصلاح اعمال غیرطبیعی بدن بكار برده می شود .
2- مواد شیمی درمانی كه برای بیماریهای عفونی بكار می رود .
3- ویتامین ها
4- هورمونها
كه باز هر كدام از این موارد تقسیم بندی خاص خودش را دارد مثلاً در بین مواد فارماگودنیامیكی گروههای زیر را داریم :
داروهایی كه بر دستگاه اعصاب مركزی اثر می گذارند ، داروهایی كه دستگاههای عصبی محیطی را تحریك می كنند و یا باز می دارند ، داروهایی كه اصولاً در دستگاههای قلبی ، عروقی و كلیوی اش می گذارند ، به طور كلی درد یا عفونی است و یا غیرعفونی .
داروهایی كه اثر فارماكولوژی می گذارد و یك دینامیسم را ایجاد می كند و آن درد را درمان می كند كه عفونی نیست . داروهای عفونی بارزترین علامتش تب است (تب ناشی از سرماخوردگی و تب ناشی از سرطان) و روش مبارزه با تب را شیمی درمانی گویند . سرطان از بهم خوردن نظم درون مولكولی (دورن سلولی) بوجود می آید . بنزن و آزبست به شدت سرطان زا می باشد . بنزن اگر از طریق پوست وارد شود باید متابولیز شود . یعنی سوخت و ساز شوند و دفع شوند . بنزن در فاز اول متابولیسم خود اكسید می شوند و اپواكسید می شوند و در اینجا ناپایدار است پس در خون باید نوكلئوفیلهای بوجود آید تا این حلقه را باز كند . اگر در زمان تكثیر سلولی اتفاق افتد نظم آنها بهم می ریزد و سرطان بوجود می آید . بیماریهای عفونی موادشان شیمی درمانی است .
ویتامین : برای تقویت می باشد .
هورمون ها : ساختارهای مهم خانواده پپتید می باشد هم خانواده مواد سازنده بیولوژیكی است . هورمونها ساختمان های پپتیدی یا پروتئنی دارند .
واكنشهای اكسیداسیون :
واكنشهای اكسید اتیو اغلب در كبد انجام شده و به مقدار كمی هم در پلاسما كلیه ها و بافتها انجام می گیرد آنزیم انجام دهنده عمل اكسیداسیون معروف به میكروزوم می باشد برای انجام واكنش های اكسیداسیون توسط این آنزیم ها در كبد باید حتماً اكسیژن و كوآنزیم NADPH (فرم احیا شده نیكوتینا آدنین دی نوكلئوتید فسفات) وجود داشته باشد . NADPH با قسمت میكروزمان و یا قسمت پروتئینی آن تركیب شده و تركیب حاصل مجدداً با اكسیژن تركیب می گردد و بدین وسیله اكسیژن فعال بوجود می آید سپس این اكسیژن فعال بوجود می آید سپس این اكسیژن فعال توسط یك تركیب حد واسط به دارو منتقل می شود این مراحل را می توان به صورت زیر خلاصه نمود :
NADPH +A+H+"AH2+NADP+
AH2+O2"AH2O2
AH2O2+DRUG"D+O+A+H2O
1- اكسیداسیون حلقه آروماتیك 2- اكسیداسیون زنجیرجانبی 3- واكنش اكسیداتیو N دالكیلاسیون 4- واكنش اكسیداتیو دامیناسیون 5- واكنش S- اكسیداسیون 6- احیاء عامل كربوئیل 7- احیاء گروه نیترو 8- احیاء گروه آزو 9 – احیاء گروه دی سولفید 10- هیدورلیزآمید
مشتقات پارا آمینوفنل :
1- آنیلین دارای اثر سمی بودده و این سمتی ناشی از تشكیل هموگلبین و ممانعت از انتقال اكسیژن می باشد در سال 1887 اثر ضد درد و ضد تب استانیلید كشف گردید . استانیلید در ابتدا مورد استفاده فراوان قرار می گرفت ولی چون این تركیب نیز در بدن هیدورلیز شده و از ان مشتقات سمی نظیر آنیلین بوجود می آید دیگر به ندرت از آن استفاده می شود .
انیلین های هیدروكسیل دار به آمینوفنل ها معروف هستند و به علت سمیت كمتر مورد توجه قرار گرفته اند . پاراآمینوفنل دارای سمیت كمتر از دو ایزومر دیگر آن یعنی ارتوومتا آمینوفنل می باشد این تركیب علی رغم دارا بودن اثر ضد درد و تب مصرف مستقیم آن مجاز نیست .
با استیله نمودن گروه آمین جسمی به نام N استیل پاراآمینوفنل یا استامینوفن بدست می اید كه یك داروی مسكن و یك تب بر نسبتاً خوب است .
چون بار منفی با حلقه رزونانس می دهد در نتیجه H دهنده خوبی است كه در نتیجه ما در اینجا فقط ارتووپارا داریم كه تنها پارا را خالص سازی می كنیم .
مشتقات پیرازول :
(5 پیرازول و 3و 5 پیرازولیدن دی ان ) با وجود این كه مدت زیادی از ورود مشتقات پیرازول به بازار دارویی گذشته است هنوز هم بعضی از این تركیبات جزء مهمترین داروهای ضد درد ضد تب و ضد التهاب می باشد . پیرازولونها در طبیعت وجود نداشته و همگی از راه سنتز بوجود می اید .
داروی فنازول دارای اثر ضد درد و تب بر بوده است و به ندرت از آن به عنوان داروی ضد روماتیسم استفاده شده است .
آمینوفنل ها دارای اثر ضد تب ضد درد و ضد روماتیسم می باشد عمدتاً در كبد بكار می رود .
پیرازولیدن دی ان ها :
اولین بار به منظور تغییر حلالیت آمینوفنازول از تركیبی به نام فنیل بوتازون استفاده می شده كه این تركیب به صورت مخلوط با آمینوفنازون قادر به افزایش حلالیت می باشد و به این ترتیب فراورده داروئی ایزگاپیرین بدست آمده است . بعدها ثابت شد كه خود فنیل بوتازون دارای اثر فارموكولوژیكی بسیار قوی بوده و به این ترتیب این تركیب كه دارای ساختار 3 و 5 پیرازولیدین دی ان می باشد وارد بازار گردید .
فنیل بوتازون :
فنیل بوتازون با نام فروش بوتازولیدین برای معالجه بیماریهای حاد و مزمن مفاصل دردهای روماتیسمی عضلات و نقرس مورد استفاده قرار می گیرد . فنیل بوتازون را بایستی با احتیاط مصرف نمود چون عوارض جانبی آن زیاد بوده و در روزهای بالا التهاب معده و خونریزی به همراه دارد . ضد دردهای خانواده آنترا لینیك اسید :
اسیدآنترالینیك خود به عنوان دارو قرار نگرفته است ولی از مشتقات قدیمی آن مانند مفنامیك اسید نیفلومیك اسید و تركیبات جدیدترین از ان مانند كلونیكسین و ضد تب های مناسب استفاده می شود . قدمت اثر ضد التهابی یك تركیبات مشابه آمینوفنازون بوده و اثر ضد درد آنها مقوی تر از ضد التهاب آن می باشد از مفنامیك اسید برای كاهش و تسكین انواع دردها و از نیفلومیك اسید برای دردهای روماتیسمی استفاده می شود .
مشتقات آریل الكلانوئیك اسیدها (مشتقات ایندول استیك اسید)
آریل الكلانوئیك اسید جزء داروهای ضد درد و ضد التهاب می باشند چون میزان مصرف برای آن بالا است آن مقداری كه باید داده شود زیاد است هنگام دفع مشكل است و موارد مصرف را محدود می سازد .
ایندومتاسین كه دارویی از این خانواده می باشد دارای اثرات ضد درد ضد تب و ضد التهاب می باشد .
داروهای ضد سرفه :
سرفه : رفلكسی است كه محل و منشاء آن از حلق تا عمیقترین بخش های دستگاه تنفسی می باشد .
داروهای مسكن سرفه یا تضعیف كننده رفلكس سرفه (Antiussives)
الف) الكالوئیدهای تریاك و مشتقات آن :
مهمترین الكالوئید تریاك یعنی مورفین قادر به كاهش تحریك پذیری مركز سرفه می باشد . تغییرات كوچك در مولكول مورفین باعث تغییرات قابل توجهی در اثر فارموكولوژیكی آن می گردد مشتقات كدئین اتیلین و فولكودئین كه به این طریق بدست می ایند و یا تركیب دی هیدروكدئین كه از هیدروژنه نمودن كدئین حاصل می شود مستقیماً برروی مركز سرفه اثر نموده و به این ترتیب آنتی توسیوهای با ارزشی می باشد .
ب) تركیبات دارویی ضد سرفه غیر مخدر و سنتیك :
دكسرترومورفان : این تركیبات n متیل مورفینال می باشد و در نتیجه از متیلاسیون لورفانول بدست می آید این تركیبات دارای اثر ضد سرفه می باشد . و اعتیاد آورد نمی بشد .
داروهای خلط آور :
در بسیار از عوارض ریوی علت سرفه غلظت زیاد ترشحات خشكی مخاط و كمی ترشحات است در این حالت از داروهایی كه موجب رقیق شدن یا افزایش ترشحات مخاطی می گردد و یا اینكه دفع و كنده شدن آن را اسان می نمایند استفاده می گردد .
گایاكل :
با سولفونیله نمودن گایاكل مخلوطی از دو ایزومر سولفونیك اسید مربوطه تهیه می شود كه همراه پتاسیم آنها به نام پتاسیم سولفو گایاگل دارای اثر خلط آور می باشد . نمك پتاسیم این دو مشتق سولفونه شده و اثر خلط آور دارد .
گایفنوزین :
گایفنوزین یك خلط آور خوب می باشد و جزء مشتقات گایاكل محسوب می شود كه این دارو در درمان سرفه های غیر خشك استفاده می شود .
برم هگزین :
داروی برم هگزین به دلیل دارا بودن عوارض جانبی ناچیز در برونشیت حاد و مزمن التهابات مزمن ریوی تاثیر می گذارد .
بیهوشی كننده های عمومی :
بیهوشی حالت از كار افتادگی موقت و یا فلج برگشت پذیر سلسله ای اعصاب مركزی می باشد كه در آن احساس درد عكس العملهای دفاعی احساس وجودی كشش عضلانی بطور موقت كاهش یافته و یا از بین می رود .
هوش برها به دو دسته كلی تقسیم می شوند :
1- هوش برهای استنشاقی 2- هوش برهای تزریقی
هوش برهای استنشاقی :
1- سیكلو پروپان : دارای اثر مشابه اتر می باشد مخلوط 3 تا 5% ان ضد درد بوده و مخلوط 5 تا 7 درصد آن ایجاد بیهوشی می كند برای انجام عمل جراحی از مخلوط 15% آن با اكسیژن استفاده می شود.
2- هیدوركربنهای هالوژن : در بین هیدروكربنهای هالوژنه كلرید اتیل و كلروفرم دارای اهمیت بیشتری می باشد .
3- هالوتان : ماده ای بی رنگ با بوی مشابه كلروفرم و مزه شیرین می باشد . سوازاننده می باشد و دارای نقطه جوش بالا است . هالوتان یك هوش بر سریع الاثر با قدرت هوش بری حدود 2 برابر قوی تر از كلروفرم و 4 بار قوی تر از اتر می باشد . از ساختارهای اتری به عنوان هوش بر استنشاقی میتوان از وینیل اتر و اترهای هالوژنه نام برد .