تولید گلاب
فصل اول كلیات
تعریف، ویژگیها و مشخصات محصول تولیدی:
گلاب به حاصل تقطیر گل های سرخ محمدی Rosa dama scenamiller تازه چیده شده و مخلوط آن با آب كه اساس اضافی آن از محلول ابكی جدا شده است اطلاق می گردد. البته در سایر كشورها مثل تركیه، بلغارستان و فرانسه از گونه های دیگر گل سرخ برای تهیه گلاب استفاده می شود. در حقیقت گلاب محصول سنتی ایران می باشد كه برگرفته از گلهای تازه محمدی می باشد و در مورد آن همین بس كه متبرك به نام حضرت رسول (ص) می باشد و نام آن حضرت را به همراه دارد.
تولید گل محمدی و تهیه گلاب سالانه برای هزاران خانواده ایرانی اشتغال ایجاد می كند و گردانندگان این رشته بوی خوش طبیعت را به خانه علاقه مندان می برد.
گلاب ایرانی جنبه صادراتی دارد و نشانه مرغوبیت آن ایرانی بودنش می باشد به طوریكه خانه كعبه كه قبله مسلمین جهان است با گلاب ناب محمدی كاشان شسته می شود.
از آنجا كه گلاب برای طعم دادن به مواد غذایی، آشامیدنی و یا به عنوان ماده معطر كننده به كار می رود بنابراین ویژگیهایش باید به صورتی باشد كه خطری برای مصرف كننده نداشته باشد.
ویژگیهای آن شامل موارد زیر می باشد.
ویژگی ظاهری: از این لحاظ گلاب باید زلال، بی رنگ، بدون سود و رسوب، فاقد ذرات خارجی، فاقد بوی ترشیدگی با هر نوع تخمیر، فاقد بوی پختگی، دارای بوی ویژه گل سرخ، طعمی مطبوع و مختصری مایل به تلخی باشد. ضمناً واكنش گلاب باید اسیدی باشد PH= 3.5-5,5
ویژگی مواد اولیه: آبی كه در تهیه گلاب به كار می رود باید مطابق با ویژگیهای استاندارد آب آشامیدنی شماره های 1053 و 1011 باشد. آب مقطر مورد استفاده برای رقیق كردن گلاب باید تازه و تقطیر شده باشد و برای تهیه گلاب از گلبرگهای گل سرخ محمدی كه تازه چیده شده باشد استفاده می گردد.
ویژگی شیمیایی: اسانس: اسانس گل سرخ مایع روغنی بیرنگ یا زرد است با طعم و بوی مشخص كه در 25 درجه به حالت مایع چسبنده درمی آید و در اثر سرد شدن تدریجی شكل توده متبلوری به خود می گردد و در اثر گرم كردن مجدداً مایع می شود. این اسانس از دو بخش جامد و مایع تشكیل شده تركیبات شیمیایی آن الكلهای ترپنی مانند ژرانیول و ستبرونلول، ردنیول و نرول از همه مهمتر هستند و نرول موجود در آن به میزان 5 تا 10 درصد می تواند اثر بسیار مشخصی بر روی اسانس داشته باشد.
الكلهای دیگری مانند لینالول، اوژنول و یك استئاروپتن بی رنگ كه در حرارت معمولی جامد است مواد متشكله اسانس گل سرخ را تشكیل می دهند. بخش جامد گلاب فاقد بو است و بخش مایع دارای بوی خوبی می باشد. مقدار اسانس موجود در گلابهای درجه یك باید حداقل mg35 در ml100 و برای گلابهای درجه 2 حداقل mg15 در ml100 باشد.
اندیس ید، اندیس استر، اندیس اسیدی، اندیس اسیداسیون نیز برای گلابهای سبك و سنگین مشخص می باشد كه طبق جدول ارائه می گردد.
|
شماره
|
انواع آزمایش
|
گلاب سنگین
|
گلاب سبك
|
|
1
|
وضع ظاهری گلاب
|
شفاف و زلال بدون ذرات خارجی
|
شفاف و زلال بدون ذرات خارجی
|
|
2
|
طعم
|
مطبوع و كمی مایل به تلخی
|
مطبوع و كمی مایل به تلخی
|
|
3
|
بو
|
بوی مطبوع گل سرخ
|
بوی مطبوع گل سرخ
|
|
4
|
اندیس اسیدی بر حسب mg اسیداستیك درصد میلی لیتر نمونه
|
5/5-5/2
|
6-1
|
|
5
|
PH
|
5-3
|
3-5/0
|
|
6
|
مقدار اسانس بر حسب mg در ml100
|
حداقل 35
|
حداقل 15
|
|
7
|
اندیس ید
|
حداقل 35
|
حداقل 15
|
|
8
|
اندیس استر
|
حداقل 3
|
حداقل 1
|
|
9
|
اندیس اكسیداسیون
|
حداقل 200
|
حداقل 130
|
|
10
|
كلرور
|
نباید وجود داشته باشد
|
نباید وجود داشته باشد
|
|
11
|
سولفات
|
نباید وجود داشته باشد
|
نباید وجود داشته باشد
|
|
12
|
نیترات و نیتریت
|
نباید وجود داشته باشد
|
نباید وجود داشته باشد
|
|
13
|
مقدار مس بر حسب ppm
|
حداكثر 4/0
|
حداكثر 4/0
|
|
14
|
مقدار ارسنیك بر حسب قسمت در ملیون
|
حداكثر 05/0
|
حداكثر 05/0
|
|
15
|
مقدار ××× بر حسب ppm
|
حداكثر 1/0
|
حداكثر 1/0
|
گلاب می تواند به صورت سترون تجارتی تصفیه و عرضه شود كه در این صورت مطابق با استاندارد سترون تجارتی فرآورده هایی با PH كمتر از 6/4 مورد آزمایش قرار می گیرد.
ویژگی میكروبیولوژی: این مورد نیز طبق جدول زیر می باشد.
|
شماره
|
نوع m.o
|
حداكثر مجاز در هر گرم
|
دمای گرمخانه گذاری
|
زمان گرمخانه گذاری
|
شماره استاندارد
|
|
1
|
شمارش كلیه باكتریهای هوازی فروفیل
|
102×2
|
oc 37-35
|
48 ساعت
|
356
|
|
2
|
باكتریهای كلی فرم
|
منفی
|
oc 37-35
|
48 ساعت
|
437
|
|
3
|
استرپتوكوكهای گروه D لانسفید
|
منفی
|
oc 37-35
|
72 ساعت
|
2198
|
|
4
|
پژودوموناس آثروژنفر
|
منفی
|
oc 37-35
|
48 ساعت
|
3140
|
|
5
|
كلستریدیویهای احیا كننده سولفیت
|
منفی
|
oc 37-35
|
48 ساعت
|
2197
|
|
6
|
كپكها
|
منفی
|
oc 25-22
|
5 روز
|
997
|
|
7
|
مخمرها
|
منفی
|
oc 25-22
|
5 روز
|
997
|
منظور از بین بردن m.o های بیماری زا و تامین وضعیت بهداشتی گلاب فرآورده نهایی باید فرایند حرارتی را حداقل به مدت 15 ثانیه در دمای oc72 گذرانده باشند و همچنین آلاینده های فلزی در گلاب باید مطابق با جدول زیر باشد.
|
ردیف
|
نام آلاینده
|
بدیشنیه مجاز
|
روش آزمون
|
|
1
|
آرسنیك بر حسب ppm
|
0.05
|
مطابق استاندارد ملی ایران شماره 1478
|
|
2
|
سرب بر حسب ppm
|
0.1
|
مطابق استاندارد ملی ایران شماره 1478
|
|
3
|
مس بر حسب ppm
|
0.4
|
مطابق استاندارد ملی ایران شماره 1478
|
وجود این عناصر در گلاب می تواند رنگ مواد غذایی را كه آن گلاب در تهیه انها به كار رفته تحت تاثیر قرار دهد. به طور كلی با توجه به سمی بودن عناصر ارسنیك و سرب مقدار آنها نباید بیشتر از مقدار ذكر شده باشد. در غیر اینصورت خطر مسمومیت وجود دارد.
دیگهائی كه برای تقطیر به كار می روند باید از جنسی باشند كه سمی نبوده و بو و مزه خاصی را به گلاب انتقال ندهد. به عبارت دیگر باید از جنسی باشند كه تاثیری در كیفیت فرآورده ایجاد نكند و در نهایت اینكه حمل و نقل گلهای سرخ در دمای oc15 مطلوب می باشد.
تعیین مصرف سرانه
كشور ایران جزء كشورهای در حال توسعه است و رشد نسبی جمعیت در این كشور اغلب بالاست
بر اساس اطلاعات به دست آمده از سرشماری های سالهای 1365-1355 رشد جمعیت 3% است.
ولی رشد جمعیت در سال های 1385-1375 به 5/2% رسیده است.
اگر بخواهیم جمعیت ایران را دقیق تر بررسی كنیم فاكتورهایی مثل رده های سنی، میزان مواد، نوع جنس، تعداد خانواده و … را در نظر بگیریم.
در اینجا نرخ رشد جمعیت 5/2% در نظر گرفته شده كه آنرا در فاصله سالهای 1384 تا 1389 جهت تعیین مصرف سرانه در نظر می گیریم.
F= P(1+i) n
F : جمعیت در آینده
P: جمعیت فعلی
i: نرخ رشد جمعیت
n: تعداد سالهایی كه از امروز سپری می شود.
اگر میزان مصرف هر ایرانی را در سال نیم لیتر گلاب در نظر بگیریم خواهیم داشت
2-1-نحوه بسته بندی و ظروف بسته بندی:
كلیه موادی كه در بسته بندی به كار می رود باید شرایط خوب و بهداشتی انبار شود و بر حسب نوع بایستی به نحوی انتخاب شوند كه خود باعث انتقال آلودگی و خرابی محصول نگردد. در ضمن این مواد باید مورد تایید مقامات كنترل كننده ذیصلاح باشد. به طور كلی گلاب باید در ظروفی كه حاوی مقدار كمی هوا باشد نگهداری شود.
ظروف مخصوص عرضه به بازار گلاب می تواند شامل انواع زیر باشد:
نوع شیشه ای: گلاب باید در بطریهایی از جنس شیشه ترجیحاً قهوه ای، شفاف، بدون حباب هوا، تمیز و ضد عفونی شده پر گردد و درآن به وسیله سرپوش تمیز و غیر قابل نفوذ بسته شود. و از نظر شكل و نوع و حجم یكسان باشد بسته بندی این بطریها باید به نحوی باشد كه در موقع حمل و نقل و جا به جا شدن از شكسته شدن شیشه ها جلوگیری شود.
نوع پلیمری: در صورت استفاده، این بسته بندی های پلیمری باید دارای مقاومت كافی بوده و از نوع مجاز برای مواد غذایی باشد.
نوع پلاستیكی: این نوع بسته بندی باید با ضخامت لازم و بدون واكنش شیمیایی بوده و از نوع مناسب برای مواد غذایی باشد.
نكته قابل توجه این است كه جنس درپوس برای گلاب بی اثر است یعنی می تواند از نوع فلزی و یا از نوع پلاستیكی باشد. بسته بندی گلاب در اندازه های 300، 450، یك لیتری و دو لیتری انجام می گیرد كه بسته بندی 300 و 450 معمولاً از جنس شیشه و پلاستیك است و بسته بندی یك لیتری و دو لیتری منحصراً از نوع پلاستیكی و پلیمری است.
بعد از پر كردن ظروف بسته بندی توسط دستگاه شرینگ پك صورت می گیرد و درب بندی نیز در همین زمان صورت می گیرد.
شرینگ كپ بسته بندی نیمه اتوماتیك است. پر كردن ظروف هم می تواند توسط فیلر صورت گیرد و هم به صورت دستی توسط كارگر درب بندی نیز به همین گونه است. این كه بسته بندی و درب بندی توسط دستگاه باشد یا كارگر به ظرفیت تولید، زمان تولید و نیروی كارگر بستگی دارد.
در مورد بعضی از محصولات كارتن گذاری هم داریم یعنی شیشه ها دیگر به بخش شرینگ نمی رود و درون كارتن قرار می گیرد. به طوریكه ابتدا كف كارتن به كمك نوار چسب محكم می شود. شیشه ها داخل آن قرار می گیرد و بعد كارتن با نوار چسب محكم می شود.
3-1-نشانه گذاری:
هر محصول با نشانه گذاری آن شناخته می شود. به طور كلی آگاهیهای زیر باید با مركب غیر سمی پاك نشدنی با خط خوانا روی هر شیشه یا كارتن جداگانه به زبان فارسی و اگر محصول برای صادرات است به زبان كشور خریدار و یا انگلیسی در محلی كه به وضوع قابل رویت باشد نوشته و یا برچسب شود.
گاهی این اطلاعات بر روی لیبل چاپ و در مورد محصولات به كار گرفته می شود.
این اطلاعات عبارتند از:
1-1-نام و نوع كالا
2-1-نام و نشانی تولید كننده، آدرس، email و شماره تلفن
3-1-میزان اسانس گل سرخ محمدی
4-1-وزن خالص
5-1-مشخصات بهر[1] (شماره سری ساخت).
6-1-تاریخ تولید (روز- ماه- سال).
7-1-تاریخ انقضاء و قابلیت مصرف (روز- ماه- سال).
8-1-شرایط نگهداری (دور از نور- در محل خنك)
9-1-شماره پروانه ساخت از وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكی
10-1-ذكر عبارت ساخت ایران.
11-1-مخصوص صادرات (در صورت صادراتی بودن)
اتیكت محصول گلاب
4-1-مصارف عمده محصول:
گلاب محصول سنتی ایران است. در مورد گل محمدی با رایحه معنوی همین بس كه متبرك به نام حضرت رسول است.
خانه خدا كه قبله مسلمین جهان است با گلاب ایرانی شستشو می شود. گلاب محصولی است كه در هر خانه ایرانی یافت می شود. این محصول دارای طبیعتی گرم است كه جهت تسكین و بهبود بسیاری از بیماریها استفاده می شود. چرا كه گلاب مقوی قلب اعصاب و مغز بوده و مضوح است.
ویژگی شاخص گلاب همان عطر و بوی خوش و مقدس آن است كه در ایران جهت خوشبو كردن اماكن مقدس به خصوص زیارتگاهها به كار می رود.
همچنین از این صنعت استفاده كرد و از آن در تهیه عطر و ادكلن و لوازم آرایشی استفاده شده.
گلاب می تواند جنبه خوراكی داشته و به عنوان چاشنی بخش و سو چای و شربت به كار رود. همچنین در قنادیها و شیرینی پزیها نیز كاربرد دارد. همچنین از قسمت روغنی جمع آوری شده گلاب در دكانتور برای كارخانجات آدامس سازی و … استفاده می گردد.
5-1-ارائه دیدگاه كلی در مورد قیمت و بازار فروش و بررسی بازار و شناخت واحدهای مشابه
هدف این قسمت بررسی تعداد واحدهای گلابگیری در سطح استان و كشور و درصد صادرات و واردات آن می باشد. اینكه چه كسانی موافقت اصولی گرفته و یا در حال گرفتن آن هستند و به طور كلی یك بررسی كلی از بازار
جهت دریافت فایل تولید گلاب لطفا آن را خریداری نمایید