مقاله بررسی دستگاه گردش خون (قلب) در 12 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمه:
وظیفه دستگاه گردش خون رساندن اكسیژن و مواد مغذی به سلولهای بدن و تخلیه مواد زاید این سلولها می باشد.
دستگاه گردش خون از دو جزء اصلی قلب و عروق خونی تشكیل شده است.
قلب درون كیسه پریكارد (آبشامة) در قفسه سینه و عروق تا اقصی نقاط بدن گسترش یافته است.
قلب یك عضو آویزان و عضلانی در مركز قفسه صدری است كه به طور مایل در پشت تنة استرنوم و غضروفهای دنده ای واقع شده است. وزن آن در مردان 300 گرم و در زنان در حدود 350 گرم می باشد.
البته وزن قلب با توجه به جنس، سن، وزن، ورزش و سایر شرایطی كه موجب بیماری می شوند متفاوت خواهد بود.
قلب خون را به داخل بافتهای بدن پمپ می كند و از این طریق اكسیژن و مواد غذایی را به بافتها می رساند. فعالیت پمپ قلب به وسیله انقباض و انبساط دیواره عضلانی قلب به طور منظم ایجاد می شود.
در طی سیستول (انقباض عضله) حفرات قلب كوچكتر شده و خون را پرتاب می كند. در طی دیاستول (انبساط عضله) حفرات قلب مجداً از خون پر شده و برای پرتاب بعدی آماده می شود.
ضربان قلب به طور طبیعی در یك فرد بالغ تقریباً 80-60 در دقیقه خواهد بود هر یك از بطنها تقریباً 70 سی سی خون در هر ضربه خارج می كنند و لذا در طی 60 دقیقه حدود 5 لیتر خون را به گردش در می آورند.
آناتومی قلب:
قلب توسط 3 لایه تشكیل شده است:
- آندوكارد كه داخلی ترین لایه می باشد از بافت آندوتلیال پوشیده شده است كه سطح داخلی قلب و دریچه ها را می پوشاند.
- لایه وسط یا میوكارد از فیبرهای عضلانی تشكیل شده است و مسئول پمپاژ قلب می باشد.
- اپیكارد كه خارجی ترین لایه می باشد.
- قلب توسط یك ساك فیبری نازك به نام پریكارد پوشانده می شود كه توسط دو لایه تشكیل شده است.
- لایه ای از پریكارد كه به اپیكارد قلب چسبیده است لایه ویسرال یا احشایی نام دارد.
- پریكارد قشری یا پارتیال: كه پریكارد احشایی توسط پریكارد قشری یا پارتیال پوشانده شده است
- پریكارد قشری به عروق بزرگ، دیافراگم، جناق سینه و ستون فقرات متصل شده است و قلب را در قفسه صدری یا مدیاستن نگهداری می كند.
- فضای حاصل ما بین دو لایه پریكارد توسط مایه ای به حجم تقریباً 30 سی سی پر شده است.
- اعمال پریكارد:
- تسهیل حركات و ضربان قلب و جلوگیری از اصطكاك.
- محافظت قلب از عفونت های ساختمانهای مجاور نظیر عفونت های مربوط به ریه ها مدیاستن، مری و غیره.
عروق كرونر:
شریان كرونر از دو شاخه راست و چپ تشكیل شده است. شریانهای كرونری از آئورت و بلافاصله بالای كاسپ های دریچه آئورت جدا می شود. احتیاجات غذایی قلب بسیار زیاد بوده و 80-70درصد اكسیژن موجود در خون را برداشت می نماید.
تغذیه خونی قلب توسط عروق كرونر انجام می شود.
عضلات قلب:
عضلة قلب از بافت عضلانی ویژه ای تشكیل شده است از نقطه نظر میكروسكوپیك عضله قلب از عضلات مخلطط تشكیل شده اما از لحاظ فیزیولوژیك مانند عضلات صاف عمل می نماید،
فیبرهای عضله قلب در یك مجموعة منظم به نام سن سی شیوم قلبی دسته بندی می شود این هماهنگی باعث انقباض، انبساط موزون قلب می شود.
فعالیت قلب:
سیستم هدایتی.
سلولهای اختصاصی الكتریكی سیستم هدایتی عضلهای قلب وظیفه تولید، هماهنگی و انتقال امواج الكتریكی را بر عهده دارند. نتیجه این فعالیت الكتریكی همان فعالیت مكانیكی عضله قلب است كه باعث ایجاد برون ده قلبی و پمپاژ خون می شود.
سه مشخصه فیزیولوژیك الكتریكی قلب به این صورت طبقه بندی می شود:
- اتوماتیسیتی یا توانایی خود بخودی ایجاد ایمپالس الكتریكی
- تحریك پذیری یا پاسخ به یك تحریك یا پالس الكتریكی
- قابلیت هدایت محرك یا پالس الكتریكی از یك سلول به سلول بعدی.
گره سینوسی دهلیزی (SANODE):
این گره فعالیت پیشاهنگ قلب را به عهده دارد. مكان آن بلافاصله در مدخل ورودی ورید اجوف فوقانی به داخل دهلیز راست قرار دارد. گره پیشاهنگ یا گره سینوسی دهلیزی به طور طبیعی ضربان 100-60 در دقیقه را تولید می نماید. این سرعت توسط شرایط متابولیك خاص بدن قابل تغییر و تاثیر پذیری است.
پالسهای الكتریكی كه توسط گره سینوسی دهلیزی ایجاد شده است باعث تحریك الكتریكی و انقباض خود بخود دهلیز نیز می شود پس از آن امواج الكتریكی به گرة دهلیزی بطنی یا AVNODE می رسد. AVNODE درست در بالای دریچه تریكوپسید در دیواره دهلیز راست قرار دارد. نقش این گره جمع آوری امواج الكتریكی و تاخیر مختصر در انتقال آن به بطنها می باشد. امواج الكتریكی از این به بعد توسط یك شاخه از سلولهای الكتریكی به نام دسته هیس به سمت بدنة دو بطن چپ و راست منتقل می شود. سپس امواج به فیبرهای تمایز یافته دیگری به نام پوركنژ منتقل می شود.