صنعت نساجی
فهرست مطلب:
1- مقدمه ای بر صنعت نساجی و مشكلات و بحرانهای مربوط به آن در ایران 6
1-1- تاریخچه صنعت نساجی در ایران 7
1-2- مشكلات و بحران در صنعت نساجی 9
1-3- علل وجود بحران در صنایع نساجی ایران 11
1-4- لزوم بهبود وضعیت موجود 12
1-4-1- تقاضا (بررسی بازار) 12
1-4-2- بازار مصرف و تولدی داخلی كشور 15
1-4-3- واردات پارچه ثبت شده 16
1-4-4- عرضه، تقاضا و تولید ماشین های بافندگی 17
1-4-5- عرضه 18
1-4-6- افق سرمایه گذاری در ایران 19
1-4-7- علل عدم سرمایه گذاری 20
1-5- مشكلات صنعت نساجی در حال حاضر از دیدگاه مدیران این صنعت 21
1-6- طبقه بندی مشكلات صنعت نساجی با توجه به نظریه فشارهای تجاری22
1-7- بررسی و تجزیه و تحلیل فشارهای تجاری
1-7-1- ورود قاچاق پاچه به كشور 23
1-7-2- ورود محصولات مشابه توسط برخی از سازمان ها 23
1-7-3- اخذ عوارض و مالیات های متعدد و مكرر 27
1-7-4- وجود قوانین ضد و نقیض 27
1-7-5- پرسنل مازاد 27
1-7-6- قیمت گران مواد اولیه 28
1-8- بررسی و تجزیه و تحلیل غشارهای تكنولوژیكی 28
1-8-1- كهنگی و قدمت ماشن آلات 28
1-8-2- عدم توان رقابت با كالاهای خارجی 29
1-8-3- عدم تناسب تكنولوژی كارخانه ها با فرهنگ مدخواهی و سیستم سفارشی 29
1-8-4- عدم وجود طراحان و بخش طراحی كارآ 30
2- تجهیزات و ماشین آلات نساجی 31
2-1- نگاهی به آمار ماشن آلات نساجی در جهان 32
2-1-1- آمار ماشین آلات بافندگی حمل شده در سالهای 2001-1992 32
میلادی و نصب شده در سال 2000 میلادی به كشورهای مختلف جهان
2-1-2- آمار ماشین آلات بافندگی حمل شده به قاره های مختلف 36
در سال 2001 میلادی
2-1-3- آكار ماشین آلات كشباف تخت حمل شده در سال 40
2001 میلادی به نقاط مختلف جهان
2-2- نتیجه گیری 44
3- مواد اولیه مصرفی در صنایع نساجی تولید ایران و وارداتی 46
3-1- یكنواختی نخ در بهبود صنایع نساجی 47
3-1-1- تعریف 48
3-1-2- اهمیت یكنواختی 48
3-1-3- دسته بندی نایكنواختی 51
3-1-3-1- عیوب متناوب 52
3-1-3-2- عیوب نامتناوب 52
3-1-4- تاثیرات نایكنواختی 53
3-1-4-1- اثرات نایكنواختی بر خواص نخ 53
3-1-4-2- تاثیر یكنواختی بر عملكرد پروسه تبدیل نخ به پارچه 54
3-1-4-2-1- بوبین پیچی 54
3-1-4-2-2- چله كشی 54
3-1-4-2-3- آهار 55
3-1-4-2-4- بافندگی 55
3-1-4-3- تاثیر یكنواختی بر كیفیت پارچه 56
3-1-5- عوامل ایجاد كننده نایكنواختی 57
3-1-5-1- مواد اولیه 57
3-1-5-2- مراحل ریسندگی 57
3-2- مشكلات (و معضلات) پنبه در صنعت نساجی داخلی 60
3-2-1- واردات پنبه ضربه ای به تولید داخلی یا حمایت از نساجی؟! 60
3-2-2- وضعیت نابسامان پنبه ایران 63
3-2-3- بررسی موانع و مشكلات و چالشهای وضع موجود 67
3-2-3-1- شواهدی از مشكلات كشت پنبه 68
3-2-3-2- علل بروز مشكلات كشت پنبه در كشور 73
3-2-3-2-1- علل اقتصادی 73
3-2-3-2-2- رشد بی رویه تولید و واردات الیاف مصنوعی 73
3-2-3-2-3- واردات پنیه و الیاف پنبه ای 75
3-2-3-2-4- كوچك شدن قطعات زراعی پنبه به ویژه در استان گلستان 75
3-2-3-2-5- عقب نشینی محصول پنبه از اراضی 76
3-2-3-2-6- بالا بودن هزینه برداشت وش توسط كارگر 76
3-3- بررسی تولید و واردات مواد اولیه طی سالهای 1380-1376 77
3-4- آمار و اطلاعات پشم و اهمیت آن در ایران 80
منابع 91
| |
| |
|
فصل اول:
مقدمه ای بر صنعت نساجی و مشكلات و بحرانهای مربوط به آن در ایران
|
|
1-1- تاریخچه صنعت نساجی در ایران
صنعت نساجی در ایران از دیرباز به سبب ضرورت مصرف و كاربرد وسیع آن مورد توجه خاص بوده و در طول تاریخ كشورمان فراز و نشیب های فراوانی را طی كرده است. در زمان اشكانیان ایرانیان به تحول جدیدی دست یافتند و در پرورش كرم ابریشم و تولید پارچه های ابریشیمی به طریقی همت گماردند كه اكثریت ابریشم های تولید چین را از آن كشور خریداری می نمودند و جهت تولید پارچه به ایران می آوردند و پارچه هایی با طرح ها و نقوش بسیار زیبا تولید و به دنیا عرضه می كردند.
شكوفایی صنعت تولید پارچه های مخمل در كاشان و یزد در دوره اشكانیان و عرضه آن به جهان خصوصاً اروپا قسمت دیگری از تاریخ پرشكوه صنعت نساجی ایران است كه صنعتگر ایرانی را قانع نكرده و همچنان به دنبال نوآوری و تسخیر بازارهای جهانی بوده است.
اوج صنعت نساجی را در تاریخ ایران زمین، هنرمندان دوره سلجوقی و صفوی رقم زدند و در زمان شاه عباس صفوی تولیدات بی نظیری آفریده شد و پارچه های زربافت ایرانی از شهرت جهانی برخوردار گردید.
در دوران اخیر نیز صنعت نساجی در ایران نقش موثر و تعیین كننده ای در كشور ایفا نموده است. اولین كارخانه نساجی در ایران در سال 1281 شمسی دقیقاً یكصد یك سال پیش به وسیله صنیع الدوله در تهران و دومین كارخانه در سال 1288 توسط شخصی بنام حاج آقا رحیمی در تبریز ایجاد گردید. در فاصله سالهای 1300 تا 1320 به سبب سود سرشار دوكارخانه قبلی و تاییدات دولت، به سرعت برشمار كارخانجات در ایران افزوده شد و جمعاً در این دوره 40 كارخانه نساجی دائر كردید كه قسمتی از احتیاجات مملكت را تامین نمود.
در طی سالهای 1320 تا 1328 بروز جنگ، افزایش قیمت منسوجات خارجی و كاهش واردات آن موجب رونق بازار محصولات نساجی داخلی شد. صاحبان صنایع نساجی كشور به منظور استفاده حداكثر از این شرایط، بی آن كه به مسائل نگهداری و استهلاك ماشین آلات توجه نمایند و به تولید خود با ظرفیت بالا ولی با كیفیت پایین ادامه دادند كه حاصل این بی توجهی در طی سال های بعد نیز موجب ركود صنایع نساجی گردید.
صنعت نساجی در طی سالهای اخیر دچار مشكلات و مسائل بسیاری بوده و روزهای سختی را می گذراند تا حدی كه اصطلاح بحران برای این مشكلات رایج شده و در اذهان عمومی و حتی اذهان مدیران و مسئولین و دست اندركاران جا افتاده است. اطلاق كلمه بحران به وضعیت موجود به طور اتوماتیك اذهان را از انجام تلاش ها باز می دارد. مشكلاتی كه در حال حاضر گریبانگیر این صنعت می باشند از دیدگاه های مختلف قابل طبقه بندی و بررسی می باشند.
یكی از دیدگاه ها نگرش مدیریتی به مسائل و مشكلات است. به عبارت دیگر از دیدگاه مدیریتی چه تعدادی از این مشكلات را می توان با اعمال مدیریت صحیح و كارآ منتفی نمود یعنی جزء مسائل عادی مدیریتی به شمار می آیند و چه تعدادی را می توان بحران نامید كه می توان با اتخاذ روش ها و سیاست های مناسب مدیریتی حداقل نقش آنها را كم رنگ و كم اثر تر نمود.
با عنایت به این موضوع كه بحران نیز در هر صنعتی جزء مسائل عادی مدیریتی به شمار می آید منتها قدری پارامترهای پیچیده و خارج از كنترل دارد، در واقع گذر از بحران نیز از وظایف مدیران است و به هیچ وجه رسیدن به نقطه بحران، نقطه اتمام وظایف و تدابیر مدیریتی نیست بلكه دقیقاً برعكس نقطه شروع و شدت گرفتن تدابیر مدیریتی است. اساساً صنایعی در دنیا پایدارتر و قابلیت اطمینان بالایی دارند كه از یك بحرانی كه به هر دلیلی برایشان پیش آمده است عبور كرده و در كوره مشكلات آبدیده و روئین تن گشته اند. با تجزیه و تحلیل درست و منطقی از مشكلات گریبانگیر صنعت نساجی قسمت اعظمی از آنها به عنوان مشكلات عادی و مسائل روزمره مدیریتی پذیرفته می شوند و در مورد آن بخش از مشكلات نیز كه واقعاً بتوان بحران نامید، میدان عمل برای هنرنمایی یك مدیر باز شده است. سكانداری یك صنعت در شرایط ایستا و ثابت و یا پارامترهای معین و مشخص در مورد مواد اولیه، فرآیند تولید، بازار و ... هنر نیست و اوج هنر مدیریت آنجاست كه صنعتی را از میان امواج متلاطم تغییرات كه منبعد گریبان هر صنعتی را خواهد گرفت نجات داد.
در آستانه ورود به سده 21 پارامترهای غیرقابل كنترل بسیاری همه صنایع جهان را دستخوش تغییر و تحول اساسی و زلزله های ویرانگر قرار خواهد داد و این خاص كشور ما یا صنعت نساجی نیست.
1-2- مشكلات و بحران در صنعت نساجی
سیاست های حمایت از صنایع داخلی، استراتژی جایگزینی تولیدات داخلی با خارجی كه به دنباله استراتژی صنعتی شدن كشور در دهه 40 بوده و تاكید بر سودآوری هرچه بیشتر توسط صاحبان صنایع و مجامع شركت ها كه عمدتاً دولتی و یا تحت پوشش دولت می باشند و یكه تازی در عرصه های بی رقیب و سودآوری مناسب، مدیران و صاحبان صنایع را به ادامه این راه وسوسه نمود و از توسعه و بازسازی غافل نمود و امروزه كه به ناگهان به منظور لبیك گفتن به بازار جهانی و به عبارتی تسلیم محض در برابر W.T.O و سیاست های دیكته شده تجارت جهانی با یك اولتیماتوم و بدون تهیه طرح نوین صنعتی،عقب گرد نمود و استراتژی رقابت و درهای باز توسط دولت جایگزین گردیده، در مدت كوتاهی شاهد ركود و سردرگمی در تمامی صنایع كشور از جمله صنعت نساجی می باشیم. علاوه بر آن تولیدات انبوه كشورهای تركیه و پاكستان و آسیای جنوب شرقی كه به دلایل ركود اقتصاد جهانی، بازارشان را در اروپا و آمریكا از دست داده و دچار مشكل كاهش فروش شده اند برای یافتن بازارهایی جدید با قیمت های بسیار نازل و كیفیت مناسب به بازارهای نزدیك از جمله كشور ما حمله ور شده و قسمتی از بحران صنعت خود را به كشورهای مجاور خود انتقال دادند و به این ترتیب بحران صنعت نساجی در كشور ما تشدید شده است.