گزارش کامل آزمایشگاه كنترل كیفیت شركت داروسازی آریا در 105 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست
عنوان صفحه
مقدمه................................................................................................................ 1
تاریخچه ........................................................................................................... 3
داروهای تولید شده در شركت داروسازی آریا ............................................. 6
بخش اول ......................................................................................................... 7
اداره تحقیقات انالیتیك و كنترل كیفیت ............................................................. 8
وسایل آزمایشگاه كنترل .................................................................................. 11
روش كار با دستگاه KF كارل فیشر................................................................ 16
طراحی و فرمولاسیون یك قرص..................................................................... 17
مطالعات قبل از فرمولاسیون ........................................................................... 19
مراحل اصولی طراحی یك قرص ..................................................................... 19
خواص مورد نظر در مورد یك داروی جدید................................................... 20
اصول اساسی تولید قرص................................................................................ 21
ویژگی های قرص............................................................................................. 23
اختصاصات فیزیكی قرص................................................................................ 24
عواملی كه در سرعت انحلال داروها دخالت دارند.......................................... 37
اداره تولید......................................................................................................... 40
بخش دوم ........................................................................................................ 47
آزمایش تعیین مقدار ایبوپروفن 400 میلی گرم............................................... 49
آزمایش تعیین مقدار استامینوفن 325 میلی گرم............................................. 54
آزمایش حلالیت استامینوفن 325 میلی گرم..................................................... 57
تعیین مقدار رطوبت استامینوفن 325 میلی گرم............................................... 60
آزمایش حلالیت سیمواستاتین 20 میلی گرم ................................................... 62
آزمایش تعیین مقدار املودیپین 50 میلی گرم .................................................. 65
آزمایش حلالیت ایندومتاسین 75 میلی گرم...................................................... 69
آزمایش تعیین مقدار رانیتیدین 150 میلی گرم................................................. 74
آزمایش تعیین مقدار بیسموت 120 میلی گرم.................................................. 77
آزمایش تعیین مقدار استامینوفن كدئین 20/300 میلی گرم............................. 81
روش نمونه برداری و آنالیز ماده اولیه متیلن كلراید....................................... 86
بخش سوم ....................................................................................................... 95
ایندومتاسین ..................................................................................................... 96
رانیتیدین HCL ................................................................................................. 100
استامنیوفن........................................................................................................ 103
مقدمه
در مورد بخش كنترل و تضمین كیفیت باید متذكر شد كه در این برهه از تاریخ داروسازی تاكید خاصی به این بحث شده است.
نتیجتا وظایف و مسئولیتهای داروسازان شاغل در این قسمت از صنعت مشكل و سنگین می شود. آنها می بایست با تلاش خستگی ناپذیر خود عملیات ساخت فرآورده های دارویی را در كلیه جنبه ها به حالت بی عیب سوق دهند. برای رسیدن خط تولید به حالت بی عیب داروسازان و دیگر متخصصین بخش كنترل و تضمین كیفیت تلاش خود را صرف امور ذیل می نمایند:
- شناسایی مسائل و مشكلات مهم و بالقوه خط تولید قبل از وقوع
- حساس نمودن و تكمیل روشهای كنترل محصول روشهایی كه جهت تعیین مطابقت محصول نهایی با كلیه الزامات فارماكوپه و GMP توانا باشند.
در برخی از شركتهای داروسازی وظایف و عملیات كنترل كیفیت و تضمین كیفیت مجزا از یكدیگر می باشد. اما به هر صورت مجزا یا با هم عمده مسئولیتهای آنها به این قرار می باشد:
1- بازرسی آنالیز و تایید مواد اولیه مواد در حین تولید و محصولات نیمه ساخته و نهایی اعم از اینكه این محصولات برای آزمایشهای بیولوژیكی و بالینی و یا برای فروش به داروخانه باشند.شمیستهای كنترل كیفیت اغلب از روشهایی استفاده می‌كنند كه بوسیله بخش تحقیقات آنالیتیك ارائه و توسعه یافته است. در صورت لزوم شیمیستهای كنترل كیفیت روشهای مذكور را جهت تسریع در كارهای روزمره و تكراری خود مناسب می كنند.
2- آزمایش محصولات غیر استریل ازجهت عاری بودن آنها از آلودگی به میكروبهای بیماری زا و آزمایش محصولات استریل از جهت تضمین استریلیتی آنها.
3- آزمایش و تایید بسته بندی محصولات دراین زمینه باید متذكر شد كه كنترل و تضمین كیفیت با حضور مستمر خودآگاهیها و هشدارهای لازم به پرسنل بسته بندی می دهد. این هشدارها به منظور جلوگیری ازمخلوط شدن برچسبها مخلوط شدن محصولات اشتباه شدن شماره بر چسب محصولات و احتمالاً اشتباه در تاریخ انقضای آنها انجام می گیرد.
4- ازجمله وظایف دیگر كنترل و تضمین كیفیت و توسعه روشهای كنترل جهت تضمین ومطابقت روند تولید باعملیات تولیدی خوب GMP می باشد. در داروسازی جدید وظیفه دیگری بعهده این بخش می باشد و آن تضمین مطابقت مطالعات بیولوژیكی و آزمونهای بالینی با عملیات آزمایشگاهی خوب GLP و عملیات بالینی خوب GCP می باشد.
برای مثال این عملیات توسط بخش كنترل و تضمین كیفیت بررسی شده و مطابقت آنها با GCP, GMP, GLP تایید می شود.
جزئیات این نظارتها عبارتند از: نگهداری مناسب مواد اولیه، چگونگی سنتز داروها، تهیه نمونه برای آزمایشگاههای بیولوژیكی، آزمونهای بالینی، نگهداری حیوانات آزمایشگاهی و بایگانی نتایج تحقیقی حاصل از آزمایشهای بالینی و بیولوژیكی در كلیه آزمایشگاهها نظارت بر ساخت محصول نهایی نظارت دقیق بر موجودی انبار و بسیاری از عملیات دیگر با توجه به بسط و گسترش روز افزون وظایف بخش تحقیقات انالیتیك و كنترل و تضمین كیفیت مسئولیتهای مضاعفی متوجه پرسنل شاغل دراین قسمت شده است. اما درعوض سبب پیدایش فرصتهای شغلی جدیدی درصنعت داروسازی شده است.
تاریخچه شركت داروسازی آریا
شركت داروسازی آریا در سال 1956 با نام آزمایشگاه گرامی به صورت كارخانه كوچكی تاسیس یافت. درسال 1981این كارخانه توسط گروهی از داروسازان گسترش یافته و بخشهای مختلف آن مدرنیزه شد. درسالهای بعد تعداد سهامداران افزایش پیدا كرد و به بیشتر از 120 داروساز با تخصصهای مختلف رسید. برای بوجود آوردن موقعیت فعلی كارخانه زمینی با مساحت 7000 متر مكعب خریداری شد. كه موقعیت ساختمانهای صنعتی آن 5000 متر مكعب می باشد كه درسال 1985 با همكاری كارشناسان داروساز سهامدار بوجود آمد. سپس نام فعلی كارخانه به كارخانه داروسازی آریا تغییر یافت.
برنامه ده سال اخیر شركت داروسازی آریا توسعه فضاهای خالی استفاده از دستگاهها و نیروهای كارآمد و تلاش برای بدست آوردن ماشین های جدید در آینده نزدیك است.
امروزه شركت داروسازی آریا به دستگاههای مدرن با ظرفیت بالای تولید مجهز شده است و نیروهای كارآمدی در خط تولید وجود دارند كه از همكاری این دو با هم می توان 30 نوع مختلف قرص در دوزهای مختلف تهیه كرد. و كپسولهای تولید شده درطی یك سال بیش از 1200000000 واحد است.
توسعه ماشینهای قدیمی درتولید داروهای سنتز شده یك مرحله دیگر از برنامه كارخانه می باشد.
تحویل تولیداتی با كیفیت بالا بر طبق خواسته كارفرما و مشتری از كارهای شركت داروسازی آریا می باشد. و دراین راه آزمایشگاه كنترل كیفیت را توسعه داده اند و مجهز به دستگاه های مدرن با قدرت آنالیز بالا كردند.
دراین شركت كاركنان كاملاً تسلیم راهنماییها و تجارب صاحب كارخانه در تولید و بسته بندی و نگهداری از اطلاعات تولید داروها هستند. و مایل به انجام درست و كامل كارهای آزمایشگاهی و عمل كردن بر طبق استانداردهای داروسازی هستند. شركت داروسازی آریا دارای گروههای مختلفی از متخصصان و افرادی هستند كه درقسمتهای مختلف مهارت دارند كه آنها هسته مركزی شركتند و به كمك تجارب آنها جریان تولید كنترل می شود وشركت دارای قسمت توسعه و تحقیقات (R&D) است و نیز اثرات بالینی تولیدات مطالعه می گردد. و این تیمها تحقیقات دربازار دارو را انجام داده و به محصولات كارخانه محصولات جدیدی درخط تولید اضافه می كنند. مدیریت شركت براین معتقد است كه سختگیری های صورت گرفته در مورد تعهد به استانداردها و انتخاب مواد اولیه سالم برای بوجود آمدن كیفیت بالا و سلامتی مردم در آینده است.
این شركت دارای قسمتهای مختلفی ازجمله مدیریت، حسابداری، امور اداری و بازرگانی، مسئول برنامه ریز ی، مسئول فنی، رختشوخانه، مسئول انبار، آزمایشگاه كنترل، كنترل حین تولید، سنتز، فرمولاسیون،مدیریت تولید، سرپرست تولید، بسته بندی، پوشش، تاسیسات، مدیریت فنی انبار، بسته بندی و مواد اولیه است. كه آزمایشهای انجام شده توسط شیمیست در مورد مواد اولیه و كیفیت دارو در آزمایشگاه كنترل صورت می گیرد.
-دسیكاتور
دسیكاتور یك ظرف شیشه ای سرپوشیده است كه برای نگهداری مواد از اتمسفر خشك به كار می رود. معمولاً با یك عامل خشك كننده مثل كلسیم كلرید بی آب یا سیلیكاژل یا كلسیم سولفات بدون آب پر می شود.
9-اسپكتر و فوتومتر با لامپ UV
اگر یك تركیب شیمیایی در معرض تابش امواج الكترومغناطیس قرار گیرد در این صورت می تواند با آن تاثیر متقابل داشته باشد. حال اگر انرژی تابشی رد شده از جسم را برحسب فركانس عدد موجی یا طول موج رسم كنیم یك طیف جذبی به دست می آید. ثبت طیفهای جذبی در دستگاههایی انجام می گیرد كه اجزای اصلی آن شامل یك منبع تابش طیف پیوسته یك ظرف اندازه گیری نمونه آزمایش یك ظرف مقایسه ای یك شبكه یا منشور و یك گیرنده (ثبات)
جذب مولكولی درناحیه ماورا بنفش و مرئی بستگی به ساختمان الكترونی ودر ظرفهای مخصوص به حجم می رسانید و می توان ازاین نمونه نمونه های دیگر را با غلظت مورد نظر با رقیق كردن آن تهیه نمود. تمیز بودن سل فوق العاده مهم است. سل را باید چندین بار با محلول شستشو داده و بعد جذب نمونه را توسط دستگاه بدست آورد.
10-دستگاه Dissolution
دركار با این دستگاه هدف محاسبه درصد محلولیت نمونه می باشد. 6 مخزن به حجم 900 سی سی درمحفظه ای كه با آب احاطه شده و دمای آن قابل تنظیم است قرار دارد. اساس كار دستگاه را تشكیل می دهد.
درون مخزن ها محورهایی قرار دارند كه در قسمت تحتانی آنها سرهای محتوی قرص قرار میگیرد و با گردش درون مخزن حاوی حلال موجبات انحلال قرص را فراهم می كنند. بعد جذب نمونه ها را خوانده و از روی جذب استاندارد غلظت نمونه حاصل از انحلالیت قرص را بدست می آوریم.
11-دستگاه KF كارل فیشر
اساس كار با این دستگاه به این صورت است كه وقتی نمونه محتوی آب بامصرف كارل فیشر تیتر می شود الكترودهی پلاتین پلاریزه می شوند و مازاد آن به میزان خیلی جزئی الكترودها را پلاریزه می كند و به دنبال آن یك افزایش زیادی در جریان خواهیم داشت كه از آمپرتر می گذرد . آمپر متر زمانی كه كار می كند جریانی بیش از 400 آمپر از آن می گذرد.
12-دستگاه HPLC
13-دستگاه GC
روش كار با دستگاه KF كارل فیشر(دستگاه تعیین رطوبت نمونه)
1- كلیه ظروف و وسایل مورد استفاده بایستی قبل از مصرف بخوبی شسته شده و در آون كاملاً خشك شده باشند.
2- دستگاه را روشن می كنیم.
3- مقدار 40 میلی لیتر حلال تازه (متانول خشك) به ظرف مخصوص تیتراسیون دستگاه منتقل می كنیم و یك مگنت داخل آن قرار می دهیم.
4- كلید RUN را فشار می دهیم تا دستگاه تیتراسیون اولیه را انجام دهد.
5- پس ازاتمام تیتراسیون اولیه (زمانیكه چراغ Ready روشن شد) دكمه Run را فشار می دهیم، چراغ (Weight) روشن می شود.
6- وزن نمونه توزین شده داخل ظرف مخصوص توزین را وارد می كنیم و كلید Run را می زنیم.
7- زمان لازم برای پخش یاحل شدن نمونه را به دستگاه می دهیم (120 ثانیه) و كلید Run را فشار می دهیم.
8- از دریچه مربوطه نمونه را داخل دستگاه می ریزیم ، به نحوی كه روی دیواره و الكترودها نریزد، سپس كلید Run را فشار می دهیم. دستگاه شروع به كار میكند وپس از اتمام تیتراسیون بوق دستگاه به صدا در می آید و مقدار رطوبت نمونه روی صفحه نمایشگر ظاهر می شود. در این هنگام چراغ Ready روشن است و دستگاه آماده پذیرفتن نمونه بعدی می باشد.
به همین ترتیب میتوان چندین نمونه را پشت سرهم در همان حلال موجود در بشر ریخته واندازه گیری نمود، بطوریكه مجموع مقدار آب داخل شده و تییر شده حدود 100 میلی گرم برای 20 میلی لیتر حلال اولیه باشد.
تهیه نمونه های مورد آزمایش:
1- نمونه های مایع را میتوان بوسیله پیپت دقیق بصورت حجمی یا بوسیله سرنگ بصورت وزنی (توزین مضاعف) وارد بشر تیتراسیون كنیم.
2- نمونه های جامد را به سرعت در هاون كاملاً خشك به خوبی نرم می كنیم، سپس مقدار تعیین شده را درون ظروف توزین مخصوص وزن نموده و داخل بشر می‌ریزیم.
3- می توانیم نمونه ها را پشت سر هم در ظروف توزین مخصوص وزن كرده و همه آنها را دریك دسیكاتور یا ظرف دردار مناسب نگه داشته و حمل می كنیم.
طراحی و فرمولاسیون یك قرص
فرمولاسیون اشكال دارویی جامد خوراكی و بخصوص قرص ها در دهه های گذشته باتوجه به پیش تراكم نمودن استفاده از ماشینهای سریع و هم اكنون ماشینهای فوق سریع با سیستمهای كنترل وزن خودكار و همچنین امكان دسترسی به مواد اولیه ای كه قابلیت تراكم پذیری مستقیم دارند دچاردگرگونی های وسیعی شده است.
طراحی یك قرص معمولاً شامل یك سری از كارهایی است كه باتوجه به فرسایش و سایش قرصها مقاومت مكانیكی درمقابل لب پریدگی و شكنندگی سریع باز شدن و سرعت انحلال آن توسط فرمولاتور انجام می شود. به طور كلی انتخاب صحیح و توازن بین مواد اولیه كناری و اصلی و یاتركیبی از مواد به منظور دسترسی به نتیجه دلخواه (تولید یك داروی سالم موثر و بسیار قابل اعتماد كه مورد نظر می باشد) عملاً یك هدف ساده محسوب نمی گردد.
فرمولاسیون و طراحی یك قرص ممكن است به عنوان مرحله ای تلقی گردد كه فرمولاتور مطمئن شود كه میزان صحیحی از دارو از شكلی صحیح دریك زمان مناسب ودریك سرعت مناسب و فقط با خواص شیمیایی اولیه درمحل مورد نظر تحویل گردد.
میزان یامقداری از دارو كه بتواند اثرات درمانی مورد نظر را بوجود آورد وابسته به عوامل زیادی می باشد. درمورد داروهای رسمی میزان مقدار خوراك این داروها قبلاً تعیین گردیده است.
در مورد داروهای خاص مانند گریزئوفولین كه جذب بهتر وموثرتر وابسته به اندازه ذرات و سطح مخصوص دارو می باشد بوسیله كاهش اندازه چنین دارویی می توان سطح مقدار خوراك راحتی به نصف یا بیشتر كاهش داد. ولی همان نتایج بیولوژیكی دلخواه رابه دست آورد.