سنگهای ساختمانی (مرمریت و گرانیت)
مقدمه :
مرمریت یك سنگ دگرگونی به شمار‌می‌رود كه طیّ میلیون‌ها سال تحمّل فشار و حرارت بوجود آمده است. از بقایای معادن قدیمی كه دركردستان یافت می‌شود. یك معدن مرمریت نیز وجود دارد كه شاید قدمتی بیش از 500 سال داشته باشد. نیاز امروزه جوامع بشری به این گونه سنگهای تزئینی باعث شده كه بازار خوبی برای آن‌ها فراهم باشد و متعاقب آن اكتشاف و استخراج بیشتری برای این سنگ صورت پذیرد. در ابتدا این سنگ‌ها به روش انفجاری استخراج می‌شدند، امّا اكنون با توجه به پیشرفت در علوم و صنایع مختلف روش‌های نوین‌تری مانند استفاده از دستگاه‌های حفاری و دستگاه سیم برش به‌كار می‌رود.
معادن مرمریت نیز بسان گذشته دارای سادگی در اكتشاف و استخراج نیستند. چه بسا معادنی كه به ظاهر، از نظر مسایل اكتشافی و ذخایر سنگی غنی بوده‌اند اما بعد از چند سال استخراج از آن‌ها متوقف شده و باعث ورشكسته شدن افراد و شركت‌ها شده‌اند.
بنابراین برای این‌كه بتوان یك معدن مرمریت خوب را شناسایی و اكتشاف و سپس استخراج نمود نیاز به یك تجربة گرانبها الزامی است. برای این‌كه یك معدن مرمریت و یا به‌طور كلی هرمعدنی عملكرد خوبی داشته باشد، باید هماهنگی خاصّی بین همة اجزا موجود در معدن اعم از بخش‌های اكتشاف و استخراج، كاركنان و ماشین‌آلات و كارگران وجود داشته باشد. شاید عملكرد بد یكی از این اجزاء دركلّ معدن اثر منفی گذاشته و باعث كاهش بازدهی معدن شود. پس وجود یك گروه آماده و هماهنگ درهر معدن ضروری به نظر می‌رسد. به هرحال می‌توان با بررسی اجزاء‌یك معدن و تشریح وظایف هر قسمت از معدن و چگونگی ایجاد رابطه در بخش‌های مختلف معدن به یك نتیجه‌گیری كلی در بحث عملكرد كل معدن رسید.
گرانیت سنگی آذرین اسیدی است و از معروف‌ترین و پر استفاده‌ترین سنگ‌ها به‌شمار می‌رود . گرانیت سنگی دانه درشت است و ابعاد دانه‌ها مساوی است. معمولاً دارای كوارتز فراوانی است و فلدسپات‌های زیادی هم دارد كه مقدار ارتوز ازپلاژیوكلازها بیشتر است. معمولاً دارای مسكویت یا بیوتیت است و مقداری هورنبلند و گاهی هم پیروكسن در آن وجود دارد. رنگ آن معمولاً روشن است ولی رنگ‌های تیره در آن دیده می‌شود معمولاً به‌رنگ‌های صورتی، سفید، خاكستری روشن، سیاه و سبز دیده می‌شود و ممكن است بلورین یا شیشه‌ای باشد و تركیبی شبیه به گرانوریوریت دارد. گرانیت در استان كردستان نزدیك به 15 سال است كه مورد اكتشاف و بهره‌برداری قرار گرفته است و قبل از آن نسبت به چگونگی استخراج آن و اقتصادی بودن استخراج آن به علت پراكندگی و تكنونیزه بودن تردید‌هایی وجود داشت! امّا با گذشت چند سال و تمركز بیشتر بر روی آن ارزش آن بیش از گذشته نمایان شد. در گذشته گرانیت در این منطقه از كشور تحت تأثیر معادن دیگر از جمله معادن سنگ مرمر و مرمریت و پوكه معدنی و معدن طلا قرار داشت اما در سالیان اخیر به علت اكتشاف عناصر كمیاب و استراتژیك در آن بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین برای مصارف ساختمانی، از نظر اقتصادی مناسب نیست. چون این گرانیت از نوع گرانیت‌های دگرسان شده را پاكی وی به شمار می‌رود یك گرانیت مولد محسوب می‌شود و كانی‌سازی و تمركز عناصر اقتصادی در آن وجود دارد.
فصل اول
مرمریت شامل كریستال، چینی و ابری است. معدن مرمریت پشت باسكول كه به علّت این‌كه در نزدیكی باسكول قدیمی بوده است به این نام معروف است. این معدن از نزدیك به 30 سال پیش و توسط فردی به نام ارباب قنبر كه بسیاری از معادن قدیمی ایران را كشف و استخراج نموده است كشف و به بهره‌برداری رسید. این معدن در جنوب غربی شهرستان قروه واقع شده است و با این شهر حدود 10 كیلومتر فاصله دارد و درنزدیكی كوه ابراهیم عطار و در نزدیكی روستای اوریه واقع شده است. به گفته مهندسین و تكنسین‌های این معدن، معدن به پشت باسكول به راحتی تا 20 الی 30 سال آینده نیز قابل بهره‌برداری است و به گفتة سرپرست این معدن تا 50 سال آینده نیز می‌توان از آن بهره‌برداری نمود. نزدیك‌ترین فاصله‌ی آن به شهرستان قروه ودر حدود 10 كیلومتر است كه جادة آن خاكی است امّا این جاده نیز تا 2 ماه آینده به آسفالت تبدیل می‌شود. این معدن به وسیله‌ی جادة دیگری علاوه بر شهرستان قروه بر كارخانة آسفالت و معدن شانوره كه این معدن نیز از معدن‌های بزرگ مرمریت محسوب می‌شود متصل می شود.
ارتفاع متوسط منطقه از سطح آب‌های آزاد 1600 متر است . آب و هوای این منطقه مانند دیگر نقاط این شهرستان آب و هوای سرد و معتدل است و بارندگی اعم از برف و باران در آن فراوان است. در فصل بهار باران فراوانی در آن وجود دارد، امّا درفصل تابستان گرمای هوا در حدود 30 تا 38 درجه‌ی سانتیگراد است و تابستان نسبتاً خشكی دارد. امّا در فصل پاییز و در اوایل مهرماه بادهای سردی شروع به‌وزیدن می‌كند و در اواسط پاییز معمولاً بارش برف در آن آغاز می‌شود و زمستان‌های بسیار سرد و پر برفی دارد و چون در محاصره‌ی كوه‌های بلندی قرار دارد دارای آب و هوای سردی است و تعداد روزهای قابل كار در این معدن در حدود 3430 روز است و در ایام تعطیل و جمعه‌ها نیز به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
اما بارش‌های سنگین برف و باران چون باعث گلی شدن خاك‌های نرم معدن می‌شود باعث ایجاد مشكلاتی برای كار و در نتیجه برای فعالیت معدن می‌شود و اگر كار در فصول سرد تعطیل نشود حداقل با كندی فراوانی صورت می‌گیرد.
در مورد تاریخچه‌ی آن ذكر این مطلب ضروری است كه این معدن از سال 54 حدوداً شروع به فعالیت داشته و در ابتدا از طریق انفجار استخراج می‌شده است و كارگرانی كه در این معدن مشغول به كار بودند اكثراً دارای سابقة بیشتر از 20 سال كار در این معدن بودند و یكی از معضلاتی كه در آینده ممكن است گریبانگیر این معدن شود نزدیك بودن سن كارگران به سن بازنشستگی است كه با آمدن نیروهای جدید و فراگیری همة فنون مدتی نزدیك به 2 تا 3 سال باعث افت محصولات استخراجی آن می‌شود.
فصل دوم
استان كردستان از دیدگاه زمین‌شناسی در دو زون ایران مركزی و سنندج – سیرجان قرار دارد اما بخش‌هایی از آن بازون رانده شدة زاگرس در ارتباط است.
شهرستان قروه و در نتیجه معدن پشت باسكول در زون ایران مركزی قرار دارد.
بخش‌های كربناته موجوددر دگرگونه‌های نواحی شرقی و مركزی به‌عنوان مهم‌ترین منابع این نوع سنگ‌ها قابل استفاده‌اند و تشكیل كارنسارهای مختلفی را در منطقة قروه داده‌اند. در قروه این كانسارها در قسمت‌های بالایی بخش میانی و قسمت‌های زیرین بخش بالایی، سری سنگهای ژوراسیك قرار گرفته‌اند كه توالی از سنگهای كربناته ضخیم متبلور و سفید رنگ را در بر می‌گیرند كه در تناوبی با انواع شیست قرار دارند و دگرگونی از نوع ناحیه‌ای است كه از غرب به شرق افزایش می‌یابد. به‌علاوه در مجاورت دایكها و توده‌های نفوذی كوچكتر تأثیر عوامل دگرگونی همبری نیز مشهود است .
مرمریت‌های قروه خود از دگرگونی سنگهای كربناته حاصل شده‌اند كه تقریباً خالص بوده و احتمالاً از انواع آهك‌های ریفی، مرجانی و دریای كم عمق حاصل شده‌اند این آهك‌ها در نتیجة فرایند مرمریتی شدن تبلورمجدد یافته و به مرمریت تبدیل شده‌اند كه برحسب شدت دگرگونی و تركیب سنگ مادر 3 دسته سنگ را بوجود آوردذه‌اند (كریستال ، چینی ، ابری)
عمده‌ی سنگهای تزئینی قابل استخراج در شرایط دگرگونی كم در مناطق اپی‌زون تا شرایط دگوگونی متوسط در مناطق مزوزون یافت می شوند و عمدتاً تحت شرایط دگرگونی ناحیه‌ای ، ساختار مناسبی را جهت بهره‌برداری دارند
جهت دریافت فایل سنگهای ساختمانی (مرمریت و گرانیت) لطفا آن را خریداری نمایید