با توجه به اهمیت كانسارهای غیر فلزی در این پروژه به یكی از كانسارهای غیر فلزی مهم یعنی دولومیت كه مصارف عمده‌ای در صنعت دارد پرداخته شده است

معدن دولومیت شهرضا

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                  صفحه

 

مقدمه...................................................................................................................... 1

فصل اول: شناخت دولومیت................................................................................... 2

فصل دوم: بررسی دولومیت................................................................................... 6

فصل سوم: تاریخچه دولومیت............................................................................... 15

فصل چهارم: بررسی و مقایسه معادن دولومیت ایران (با استفاده از اطلاعات اداره آمار

ایران)...................................................................................................................... 36

فصل پنجم: دولومیت در دیگر قاره ها................................................................... 52

فصل ششم: مراحل استخراج دولومیت................................................................... 56

فصل هفتم: درباره معدن و كارخانه كانه آرایی دولومیت شهرضا....................... 63

 

 

 

مقدمه

با توجه به اهمیت كانسارهای غیر فلزی در این پروژه به یكی از كانسارهای غیر فلزی مهم یعنی دولومیت كه مصارف عمده‌ای در صنعت دارد پرداخته شده است.

دولومیت با فرمول شیمیایی Camg(Co₃)₂ شناخته می شود.

در این پروژه اطلاعاتی راجع به شناخت دولومیت، كانی شناسی، موارد كاربرد، ذخایر، بررسی آماری معادن دولومیت (شامل 10 معدن) و همچنین بررسی كلی دولومیت آورده شده است. سپس به بررسی ذخایر دولومیت در جهان پرداخته و اطلاعاتی در مورد معادن دولومیت ایالات متحده آورده شده است، همچنین توضیحاتی در مورد مراحل اكتشاف و استخراج دولومیت آورده شده است.

استخراج دولومیت در دنیا گاهی بسیار پیچیده و با روشهای زیر زمینی صورت می‌گیرد. در صورتی كه استخراج دولومیت در ایران اغلب بسیار ساده بوده و كلاً به صورت روباز استخراج می شود.

در پایان به بررسی یكی از معادن دولومیت ایران بنام معدن دولومیت شهرضا پرداخته و سعی شده است توضیحاتی درباره منطقه معدن، ذخیره، طرز كار، مراحل و چگونگی استخراج دولومیت در این معدن در اختیار خوانندگان قرار داده شود.

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

شناخت دولومیت

 

در كتابهای علمی هر جا كه صحبت از سنگ آهك می شود دولومیت نیز در كنار آن می باشد كه این دو ارتباط تنگاتنگی با یكدیگر دارند. بطور كلی واژه سنگ آهك فقط در مورد آن دسته از سنگهایی به كار می رود كه ذرات كربناته آن نسبت به اجزای تشكیل دهنده غیر كربناته بیشتر باشد (ذرات كربناته آنها بیشتر از كلسیت یا آراگونیت تشكیل شده است) در صورتی كه واژه دولومیت در مورد سنگهایی به كار می رود كه عمدتاً از كانی دولومیت تشكیل شده اند. هر چند كه دولومیت خود یك سنگ حاوی آهك است. علاوه بر این سنگهای دیگری نیز وجود دارد كه حاوی هر دو كانی كلسیت و دولومیت می باشند سنگهای آهكی و دولومیت ها با هر سنی حتی در اوایل پركامبرین (آركئن) مشاهده می شوند. هرچند كه فراوانی آنها در رسوبات قدیمی تر نسبت به سنگهای جوانتر به مراتب كمتر است.

سنگهای آهكی و دولومیت های با ضخامت و گسترش زیاد در پركامبرین پسین (پروتروزوئیك) نسبتاً فراوان بوده و در رسوبات اوایل دوران اول به ویژه در آمریكای شمالی، نیز بسیار فراوان است. به طور كلی رسوبات كربناته اولیه بیشتر به صورت دولومیتی هستند و نسبت Ca به Mg با كاهش سن رسوبات در امریكای شمالی به طور فزاینده ای افزایش می یابد.

سنگهای آهكی و دولومیت های مربوط به مناطق پایدار كریتونیكی نازك (Cratonuc) و بسیار گسترده بوده و تقریباً تمام پهنه كریتونیكی آمریكای شمالی را در دوره اردویسین می پوشانده اند. ضخامت این سنگها در حاشیه مایوژئوسنكلینال بسیار قابل توجه است و در بعضی موارد ضخامت توالیهای رسوبی به بیش از 15000 فوت (5000متر) می رسد. این سنگها معمولاً در گودیهای ایوژئوسنكلینال وجود ندارند. اما گاهی اوقات به صورت سنگهای آهكی نازك توربیدیتی یا آلوداپبك دیده می شوند. دولومیت در بعضی از سنگهای آهكی همراه با كلسیت یافت می شود. معمولاً تشخیص این دو كانی از یكدیگر مشكل است. اختلاف های مهم این دو كانی در جدول A خلاصه شده است. معمولاً سنگ شناسان از شكل رومبوهدرال برای تشخیص دولومیت استفاده می كنند ولی این خود نیز مصون از خطا نمی باشد.

 

نمودار 1-1: طبقه بندی ژنتیكی سنگهای آهكی

جدول A

مشخصات	كلسیت	دولومیت
شكل كریستالی	بی شكل، به ندرت رومبوهدرال	رومبوهدرال، ممكن است زونه باشد
ضریب شكست	E  487/1، O 658/1	E 501/1، O 680/1
سطح كلیواژ	566/1	588/1
بیرفرنژانس	172/0	179/0
وزن مخصوص	71/2	87/2
قابلیت حل در اسید	به سرعت در اسید سرد و رقیق حل می‌شود	به كندی در اسید سرد و رقیق حل می‌شود
رنگ آمیزی	به سهولت توسط كرومات نقره رنگ می‌گیرد	تویط كرومات نقره رنگ نمی‌گیرد
هوازدگی	در اثر هوازدگی به رنگ زرد نخودی یا صورتی دیده می شود	به دلیل داشتن درصد بسیار ناچیزی FeCo3 در اثر هوازدگی به رنگ زرد نخودی یا صورتی دیده می شود

 

 

 

 

 

 

 

فصل دوم

بررسی دولومیت

 

بررسی دولومیت

دولومیت Ca (Mg , Fe) (Co₃)₂ 

سیستم تبلور: دولومیت در سیستم رمبوئدریك متبلور می شود. در طبیعت به صورت متبلور و متراكم یافت می شود. سطح بلورهای آن معمولاً كمی انحناء دارد و در آنها سطوح (0001) و (1011) دیده می شود. سطح ماكل در آنها موازی سطح (0221) است و باعث می شود كه اثر خطوطی مطابق شكل در آن رویت شود. رخ آن موازی سطح (1011) و غالباً دارای انحناء است.

2-1- بررسی خواص فیزیكی

سختی 4-5/3 و وزن مخصوص آن 3-83/2 می باشد و مقدار آن با افزایش آهن اضافه می شود. دارای رنگ سفید گلی و خاكستری به ندرت بی رنگ است. جلای آن صدفی تا شیشه ای است.

2-2- خواص نورانی

یك محور منفی 503/1=n و 682/1=n بنابراین بیرفرنژانس آن فوق العاده است. 179/0=n-n زیر میكروسكوپ به شكل لوزیهایی با خاموشی متقارن و رنگ انترفرانس بالا دیده می شود. برجستگی آن مانند كلسیت بر حسب جهت تغییر می كند. اختلاف آن با كلسیت در نداشتن اثر خطوط موازی با قطر لوزی است.

2-3- آزمایش فوتك

غیرقابل ذوب بوده و رنگ شعله را نارنجی می كند. انواع آهن دار آن كه آنكریت (Ankerite) نامیده می شود در لوله بسته تیره رنگ شده و در مجاورت هوا قهوه ای رنگ می شوند و در شعله احیاء كننده (روی ذغال) خاصیت مغناطیسی پیدا می كنند. اسید كلریدریك سرد بر آن به ندرت ممكن است اثر داشته باشد، اگر بر محلول اسیدی آن چند قطره اسید سولفوریك رقیق بریزیم رسوب سفید (متبلور) بدست می‌آید.

2-4- طریقه تشخیص

جلای صدفی و وضع خاص بلورهای آن وسیله مناسبی برای تشخیص این كانی است. دیالوژیت معمولاً از انواع قرمز رنگ دولومیت سنگین تر است.

2-5- موارد استعمال

سنگهای آهكی دولومیتی نظیر سنگ آهك، معمولاً برای كارهای ساختمانی و بعضی از اقسام آن نیز به عنوان سنگهای زینتی مورد استعمال قرار می گیرد.

2-6- محل پیدایش

در حفره های سنگهای آهكی و نیز سنگ آهك دولومیتی و سنگهای آهكی منیزیم‌دار وجود دارد. این نوع سنگ آهك ها معمولاً از سنگ آهك معمولی كه در آن به جای قسمتی از كربنات كلسیم، كربنات منیزیم جانشین شده است، تولید شده اند.

دولومیت به صورت رگه همراه با كلسیت نیز مشاهده می شود، همچنین قسمتهای متبلور سنگهای آهكی دولومیتی را این كانی تشكیل داده است. این بلورها مخلوطی از دولومیت و كلسیت می باشند.

2-7- نامگذاری

نام این كانی به افتخار كانی شناس فرانسوی دولومیو انتخاب شده است.

2-8- سنگهای آهكی دولومیتی یا سنگهای آهكی

سنگهای آهكی و دولومیتی معمولاً دارای بیش از 50% كربنات است كه اگر این كربنات، كلسیت یا آراگونیت باشد آن را سنگ آهكی و اگر این كربنات دولومیت باشد آن را سنگ دولومیتی می نامیم. تقسیم بندی كلی سنگهای آهكی در شكل صفحه 11 خلاصه شده است.

ماسه سنگهای فسیل دار كه در آنها مجموع مقدار كربنات كلسیم به صورت سیمان و قطعات فسیل از 50% تجاوز می كند جزء سنگهای آهكی طبقه بندی نمی شوند بلكه آنها را جزء سنگهای آواری منظور می كنند. سنگهای آهكی و دولومیتی را می توان برحسب بافت و یا شرایط رسوبشان تقسیم بندی كرد. مثلاً پتی جان سنگهای آهكی را به دو دسته برجا و نابرجا تقسیم بندی كرده است.

جهت دریافت فایل  معدن دولومیت شهرضالطفا آن را خریداری نمایید