پروژه آماری سرشماری استان قزوین در 40 صفحه ورد قابل ویرایش
آمار ، دموكراسی و توسعه
كارلوس ، ام . ژاركه
مترجم : شاهین یوسفی
خلاصه : اطلاعات قاعده‌مند، بر اساس محیط فیزیكی ، به شناسائی نیازهای افراد و اندازه گیری استعدادهای بالقوه جوامع كمك می كند ؛ این اطلاعات در ارتباط تنگاتنگ با جامعه حال حاضر جهانی می باشد كه ماشاهد تغییرات وسیعی در ساختار آن می باشیم .
تمام كشورها و تمام سازمانها داخل فرآیندی شده اند كه آنها را به سمت مدرن شدن هدایت می كند. در مكزیك اصلاحاتی در مقیاس وسیع موجب به وجود آمدن مطالبات جدید برای اطلاعات آماری و جغرافیایی شد. اندازه گیری‌ها تا آنجا پیشرفت كه یك سیستم اطلاعاتی بین المللی جهت مقابله با چالشهای جدید فراهم شود. یك برنامه پیشرفته توسط INEGI،اداره مركزی آمار ، جغرافیا و انفورماتیك مكزیك ، طراحی و اجرا شد.
این برنامه شامل هفت قسمت می شود : عدم تمركز – زیربنا – روش شناسی – آموزش – هماهنگی – تولیدات جدید و فعالیتهایی در جهت ارتقاء فرهنگ عمومی آمار در بین مردم .
سهم برنامه مدرنیزاسیون INEGI در اجرای اهداف بین المللی مختصراً ذكر شده است .
سیستم اطلاعاتی یكپارچه و بهنگام شده به بسط مشاركت مردمی و همینطور به طراحی سیاستهایی با هدف ارتقاء وتوسعه اقتصادی جهت بهبود استانداردهای زندگی افراد، كمك می كند. اگر چه فعالیتهای آماری از دیدگاه فنی و علمی جالب توجه است اما برتری آن دراینست كه امكان كمك به افراد جهان در بدست آوردن عدالت و زندگی بهتر را فراهم می كند.
واژه های كلیدی : آمارهای رسمی – تحول جهانی – نوگرائی نهادی – سیستم اطلاعات ملی – تمركز زدایی – زیربنا – روش شناسی – آموزش – محصولات جدید – فرهنگ آماری – دموكراسی – توسعه – اهداف بین المللی
1 – مقدمه
در این بخش بر روی جوانب مختلف آمارهای رسمی و سهم آن در دموكراسی وتوسعه سیاسی – اقتصادی نگاه ویژه خواهم داشت . منظور نگاه عمیق به اهداف آمارهای رسمی ،منابع تخصیص داده شده به آن و مزایای ناشی از این سرمایه گذاری می باشد. همانطور كه می‌دانیم تقلیل منابع مالی در برخی كشورها هم در آمارهای رسمی و هم در پایگاههای آموزش و پژوهش آماری ، موجب افزایش نگرانی در مشاغل وابسته به علم آمار شده است . بنابراین براین باوریم كه در میان سایر فعالیتها، توسعه نقش آمار ، توجه به كارهای سودمند و سهم مثبت در جامعه مدرن ، به ایجاد انگیزه بیشتر در فعالیتهای آماری و افراد شاغل در آن كمك
می كند. استدلالها و تجربیات ارائه شده عمدتاً به آمارهای رسمی منسوب می شود. وهنوز این احساس وجود دارد كه منحصراً در ارتباط با جهان در حال توسعه نیست
در بخش اول شرح تاریخی مختصری داده و درباره خاستگاه آمارهای رسمی در آمریكای مركزی صحبت می شود. و سپس درباره بازتابهای آن در موقعیت كنونی جهانی و تاثیرش بر ( حرفه آماری ) ( یا مشاغل وابسته به علم آمار ) بحث می شود. در ادامه تاثیری كه بر ساختار و منابع آماری مكزیك داشته است ، مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. و سرانجام برخی ملاحظات در سهم آمار در دموكراسی و توسعه ارائه می شود.
2 – آمارهای رسمی در امریكای لاتین
چندین نقطه در جهان محل به وجود آمدن تمدنهای پرثمر می باشد. این فرهنگها مانند اغلب فرهنگها به ما نشان می دهند كه اطلاعات سیستماتیك در مورد محیط فیزیكی و مردمان ، كمك می كند تا احتیاجات افرادمشخص گردد و میزان پتانسیل هر جامعه ای روشن شود. جای تعجب نیست كه ملل جهان به دانستن در مورد خودشان و اطرافشان اهمیت زیادی می‌دهند. با داشتن اطلاعاتی كه در فصول زمان و با دقت جمع شده‌اند می توانند معایب ناشی از عدم اطمینان و زندگی بر اساس اتفاق را كاهش دهند. همانگونه كه می‌دانیم حسابها ،روشها و تكنیكهای آماری به تولید اطلاعات دقیق با جنبه های پر ارزش كمك می‌كنند . مانند سایر مناطق جهان ، درآمریكای لاتین نیز از زمانهای قدیم این موضوع شناخته شده بوده است . در فرهنگهای قدیمی این منطقه ، نشانه های زیادی وجود دارد كه توجه آنها را به اطلاعات آماری بعنوان یك موضوع اساسی نشان می‌دهد . بعنوان نمونه می‌توان از تمدنهای بزرگی مانند آزتكها، مایاها ،المكها و اینكاها كه هزاران سال پیش در قاره آمریكا شكل گرفته اند نام برد، كه دارای مطالعات سیستماتیك آماری بوده‌اند. اینها در اسناد تاریخی نشان داده شده اند كه اكنون جزئی از میراث فرهنگی می باشند. علاوه بر این نزدیك مكزیكوسیتی محلی با تپه های سنگی وجود دارد بنام « پنوهوالكو» در زبان محلی ، یا « كونتادرو» در زبان اسپانیائی به معنای « محل شمارش». نوشته‌های موجود می‌گوید این تپه حدود 1000 سال بعد از میلاد ، توسط «چی‌چی‌مكا» ها ساخته شد. این تپه متشكل از سنگهائی بود كه هر كدامشان به هر فرد ساكن در آن محل جهت محاسبات آماری اختصاص داده شده بود. در واقع ، برخی بررسی‌ها نشانگر اینست كه این مكان یك بانك اطلاعاتی حاصل از سرشماری در قرن 11 میلادی بوده است . درزمان كریستف كلمب در سال 1492 میلادی، این تمدنهای آمریكائی با فرهنگ اروپایی در آن زمان، تماس برقراركردند. این واقعه كه با برخورد دو دنیا از آن یاد می شود، به تاثیر متقابل ژرفی بر زندگی و درك جهان منجر شد. روشهای آماری كه توسط سرخپوستان آمریكایی ، استفاده می‌شد، در واقع در طول دوران بعد از كشف آمریكا ، با قدرت اجرایی اروپائی در جمع آوری آمار تكمیل شد . بنابراین ،روشهای جدیدآماری و راهنمای اولیه برگرفته از خصوصیات ناحیه آمریكایی قدیم بودند.
بعدهاهمچنان كه كشورها شروع به تغییر و تحول از حالت جامعه اولیه كشاورزی به سمت صنعتی شدن كردند،دولتهای تازه استقلال یافته آمریكای جنوبی و مركزی همگی واحدهایی اداری واجرایی برای بخش آمارهای رسمی تاسیس كردند. وظایف این واحدها چه در گذشته و چه در حال حاضر ، گردآوری اطلاعات سیستماتیك بعنوان مأخذ و پایه ای برای شكل‌گیری تصمیم‌گیری‌ها بوده است . و اكنون هزار سال پس از اولین تلاشهای سیستماتیك برای تولید اطلاعات آماری درآمریكای لاتین ، پنج قرن بعد از آغاز برتری اروپایی و یك قرن بعد از شروع صنعتی شدن ، از اطلاعات آماری بعنوان یك فاكتور قاطع در توسعه كشورها یادمی‌شود.
3- تحول جهانی
تاریخ پربار آمار در آمریكای مركزی و جنوبی و دیگر نقاط جهان نشان
می دهد كه فعالیتهای آماری از قدیمی ترین تلاشهای بشر بوده است. در هر حال شرایط حاضر اهمیت وظایف ما را بعنوان آمارشناس در هزاره جدید تعیین می نماید.
بتازگی تغییرات وسیعی را در جهان شاهد هستیم . تقریباً تمامی كشورها وارد فرایند تحولی شده اند كه طی این فرایند احتیاجات امروزی افراد تامین می‌شود. جوامع حال حاضر – كشورهای با قدمت زیاد – كشورهای تازه استقلال یافته – اتحادیه های بین المللی و احزاب سیاسی همگی وارد این فرایند مدرن شده‌اند.
استراتژیهای مربوط به این فرایند تحول ، در برخی موارد بر پایه توسعه دموكراسی استوار است . در برخی دیگر ، بر ایجاد بازارهای جدید اقتصادی و در برخی دیگر مكانیزم‌ها طوری مهیا می‌شوند كه اجازه توسعه بهتر سیاسی را می‌دهند.
پدیده نوگرائی ، دنیایی به هم وابسته و رقابتی را بوجود آورده است كه در آن هیچ‌كس نمی‌تواند جدا باقی بماند و بافتش طوری است كه در آن ، كارشناسان مثل دوره های پیشین تاریخی ، وظایف فعالی برای اجرا دارند. دراین وضعیتی كه جهان ما قرار دارد ، آینده هیچ ملیتی تضمین شده نیست . و عقب ماندگی بمعنای دسترسی به سود كمتر می باشد. چرا كه هركشوری بایدتلاشهای خود را هدایت كند، استراتژی خود را تعیین كند ،آنرا با شرایط خود تطبیق داده تا بیشترین فایده را از استعدادهای بالقوه‌اش ببرد. در مسئله مربوط به مكزیك استراتژی مدرن شدن در برنامه حكومتی پرزیدنت سالیناس ،بصورت خلاصه شده ، در برنامه توسعه ملی در طول سالهای 94- 89 آورده شده است . مقدمه اصلی این برنامه تحول وسیع سیاسی – اقتصادی و اجتماعی می باشد.
6 – آمار، دموكراسی وتوسعه
برخی معیارهایی كه اخیراً پیشرفت یكی از بخشهای اولویت دارمكزیك را در دهه 1990 موجب شده اند : خدمات عمومی كارا در مورد اطلاعات می‌باشد.
مطمئناً ، بیشترمعیارها برای اجتماع ما تازه نیستند و برخی دیگر احتیاج به ادامه و تلاشهای مداوم دارند. هنوز ، چیزی كه جالب است این است كه این فعالیتها كه به عنوان یك برنامه تركیبی هماهنگ مشخص شده‌اند، بطور همزمان با حمایت سیاسی و مالی زیادی انجام می‌گیرند. اما شاید تعمقی بجا در این مرحله پرسیدن این سوال است كه : هدف نهایی این معیارها چیست ؟ چرا آمار بعنوان یكی از فعالیتهای برتر مشخص شده است ؟ یا ، بعبارت دیگر ،هدف از ساخت یك سیستم آماری بهتر چیست ؟ من امیدوارم كه این سئوالات برای همه كاربرد داشته باشند. اما من قصد دارم كه پاسخهایم را در مورد مكزیك ارائه دهم .
در مراجعه به برنامه دولت رئیس جمهور سالیناس ما برنامه توسعه ملی را خاطر نشان كردیم . این برنامه رهنمودهایی را برای پیشرفت در عرصه نوسازی مكزیك تنظیم می كند. استراتژی آن بر پایه 3 پیمان ملی استوار است : 1- برای گسترش مشاركت و فعالیتهای دموكراتیك 2 – برای بهبود اقتصادی با تثبیت قیمتها 3 – بهبود استانداردهای معیشتی مردم
سهم آمار در پیشرفتهای این پیمانها كه به نوبه خود دموكراسی ،توسعه اقتصادی و عدالت اجتماعی را افزایش می دهند چیست ؟
1 – 6 – پیمان برای گسترش مشاركت و فعالیتهای دموكراتیك
اجازه دهید مورد اول كه هدف آن گسترش فعالیتهای دموكراتیك است را بررسی كنیم . انتشار موثر اطلاعات آماری صحیح در ایجاد یك جامعه آگاهتر كمك می‌كند . بنابراین منجر به توانایی بیشتر جهت مشاركت می‌شود. در مكزیك همانند بسیاری از كشورها، حق كسب اطلاعات همراه با حكمی قانونی می‌باشد ، این امر محتاج انتشار به موقع و واضح اطلاعات قابل فهم می‌باشد. در این راه هر شخصی ممكن است كه نظر معقول خودش را ارایه نمایدكه در منظر تكاملی یكی از ضروری ترین شرایط برای یك دموكراسی موثر می باشد. هر جامعه نیازمند اطلاعات جامع برای ارائه قضاوتهای مربوط به عملكرد رهبران ، نهادها و پیشرفت كلی كشور می‌باشد. دراین زمینه ، آمار می‌تواند ، نتایج فنی تری عرضه كند ، طوری كه بخشها، مردم می توانند تصمیم‌گیری كرده و از میان راههای موجود در اندازه هایی كه به زندگی مردم مربوط می‌شود راهی انتخاب كنند. بنابراین مسئولیت مراكز آماری ، مسئولیت سنگینی است ، زیرا كه مقدار بازدهی آنها در اجرای حق استفاده از اطلاعات ساكنین كنونی و همچنین نسلهای آینده مهم و موثر است . بعلاوه فعالیتهای آماری ، فعالیتهای دموكراتیك را از طریق بكارگیری طرحهای علمی و عینی جهت بدست آوردن ارقام جمعیتی رسمی ، حمایت می‌كنند. یعنی فعالیتهای آماری ، دسترسی به دموكراسی را برای نمایندگان در كنگره فدرال محلی كه به طور یكنواخت و دموكراتیك برای ملت قانونگذاری می‌كنند، امكان پذیر می‌سازد و این به برآورده شدن انتظارات از نمایندگان كمك می‌كند.
2 – 6- پیمان برای بهبود اقتصادی با تثبیت قیمت
همانطور كه به نقش آمار در دومین پیمان مربوط می‌شود،جهت بهبودی اقتصادی یا تثبیت قیمت ، ممكن است مشاهده شود كه تعیین و اجرای سیاستها با هدف تولید بیشتر كالاها و خدمات بدون تورم احتیاج به اطلاعات صحیح و به موقع دارد. اتخاذ سیاستهای مالیاتی ، پولی ، تجاری ،حقوقی و مالی این مورد را بعنوان یك نیروی ضروری جلوه می‌دهد . واضح است كه بدون وجود یك پایه آماری محكم هدایت سیاست اقتصادی بیشتر به شانس واگذار خواهد شد.
در مكزیك ، راهبرد جدید برای قطع تورم بسیار بالا – بجز معیارهای صحیح ممانعت تقاضا- شامل یك قرار داد اجتماعی برای كنترل مداوم قیمتها و درآمدها می باشد. بنابراین ، سیستم آماری مجبور به تكمیل پروژه‌های خود به منظور ثبت كمبودهای احتمالی محصولات كه ممكن است از تثبیت برنامه ناشی شده باشد ، گردید.همچنین اضافه كردن معیارشاخصهای قیمت بر اساس سبدهای مختلف كالا با توجه به سطوح اجتماعی ،اقتصادی و نواحی جغرافیایی ، ضروری بود. با این‌آمار و دیگر آمار موجود یك تحلیل هفتگی از تحول جنبه‌های مختلف اقتصاد برای تامین ابزارهای سیاست اقتصادی صورت گرفت.
1 – سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قزوین
m سمینار آموزشی طرح آمارگیری از ویژگیهای اشتغال و بیكاری خانوار برگزار و عملیات میدانی طرح مذكور با مراجعه به 3750 خانوار نمونه در اردیبهشت و خردادماه سالجاری اجراء گردید.
m سمینار آموزشی طرحهای آمارگیری از كارگاههای صنعتی ده نفر كاركن و بیشتر ، كارگاههای صنعتی زیر ده نفر كاركن ، فعالیتهای تحقیق وتوسعه ،طرح سرشماری از مرغداریهای استان ، معادن در حال بهره‌برداری برگزار و عملیات میدانی طرحهای مذكور در خرداد 82 آغاز شده است .
m طرحهای مستمر آمارگیری از هزینه ودرآمد خانوار، قیمت كالا و خدمات روستایی ،قیمت تولیدكننده محصولات صنعتی ، قیمت كالاهای صادراتی ،قیمت تولیدكننده بخش معدن ، قیمت تولید كننده بخش گاوداریهای صنعتی و طرح جمع آوری اطلاعات پروانه های ساختمانی و كشتار دام در فصل بهار 82 انجام گرفت .
m طرح اصلاح و بهنگام سازی پرونده آبادیهای استان به عنوان فعالیت پیش نیاز سرشماری عمومی كشاورزی 82 به مدت سه ماه با مراجعه به كلیه آبادیهای استان اجرا گردید و نتایج مربوط پس از استخراج به مركز آمار ایران ارسال شد.
m آزمایش طرح بهنگام سازی چارچوب كارگاههای كشور با استفاده از آمارهای ثبتی كه از خردادماه 1381 در سه استان قزوین، اصفهان و آذربایجان غربی آغاز شده بود در خرداد ماه سالجاری به اتمام رسید با توجه به نتایج مثبت آزمایش طرح ،اجرای قطعی آن در تمامی استانها از تیرماه سالجاری آغاز خواهد شد.