كودك آزاری

كودك برای رشد و تحول نیاز به فراهم شدن محیط مساعد دارد، محیطی كه كلید اصلی آن “ مراقبت والدین” است مراقبت یعنی درك كردن، شناختن، دوست داشتن، پذیرفتن، تحریك انگیزه های كودك، تأمین نیازهای تغذیه ای و پوشاك و حفاظت از كودك در برابر بیماریها و در یك كلام انتظار مناسب از توانائی‌های كودك داشتن است

کودک آزاری

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                    صفحه

فصل اول:

مقدمه ....................................................................................................................................... 2

بیان مسأله ............................................................................................................................... 4

هدف پژوهش ........................................................................................................................ 5

ضرورت اهمیت پژوهش .................................................................................................... 5

فصل دوم:

          تعریف ها ................................................................................................................................ 7

                   روش‌های اعمال خشونت ................................................................................................ 11

                   تاریخچه ................................................................................................................................ 13

انواع سوء رفتار ................................................................................................................... 19

چرا والدین فرزندان خود را كتك می زنند ................................................................. 20

والدین آسیب رسان ........................................................................................................... 21

تظاهرات بالینی كودك كتك خورده .............................................................................. 22

جدول علائم و نشانه های رفتاری و كلامی كودك تحت آزار جسمی ............... 25

اثرات روانی كودك آزاری جسمی     ................................................................................ 26

اثرات بدنی كودك آزاری جسمی       ................................................................................. 26

جدول علائم و نشانه های آزار جسمی در كودك .................................................... 29

گزارش از یك مورد سوء رفتار جسمی ....................................................................... 30

تشخیص كودك آزار جسمی .......................................................................................... 31

شیوع كودك آزاری جسمی در ایران ............................................................................ 38

كودك آزاری جنسی .......................................................................................................... 42

انواع آزار جنسی ................................................................................................................. 43

عنوان                                                                                                    صفحه

جنس كودكان قربانی سوء رفتارهای جنسی ............................................................... 44

سن كودكان قربانی سوء استفاده جنسی ....................................................................... 46

نوع تجاوز ............................................................................................................................ 43

تعداد دفعات تجاوز ........................................................................................................... 48

چه كسانی كودكان را مورد سوء استفاده جنسی قرار می دهند؟ ........................... 48

اختلالات روانی آزارگران جنسی ................................................................................... 50

رازداری در كودكان قربانی سوء استفاده جنسی ......................................................... 53

حربه هایی كه سوء استفاده كنندگان از كودك به كار می برند .............................. 54

نشانه های بالینی سوء رفتار جنسی ............................................................................... 56

عوامل تشدید واكنش ها .................................................................................................. 58

جدول علائم و نشانه های كودك آزاری جنسی ........................................................ 59

گستره و شیوع آزار جنسی .............................................................................................. 60

غفلت و مسامحه ................................................................................................................ 62

مصادیق غفلت .................................................................................................................... 62

نشانه های سوء رفتار ناشی از غفلت ............................................................................ 65

خصوصیات بارز غفلت فیزیكی ..................................................................................... 65

نشانه های روانی غفلت و مسامحه ............................................................................... 65

كودك آزاری عاطفی ......................................................................................................... 66

اثرات كودك آزاری عاطفی ............................................................................................. 68

جدول علایم و عوارض سوء رفتار با كودكان ........................................................... 70

علل و زمینه های كودك آزاری ...................................................................................... 71

عوامل محیطی، اجتماعی و فرهنگی .............................................................................. 71

كودكان شبانه روزی .......................................................................................................... 74

عنوان                                                                                                    صفحه

تفاوت محیط شبانه روزی و خانواده ............................................................................ 75

كودكان جنگ ...................................................................................................................... 78

كودك آزاری ناشی از آداب، رسوم و نگرش های مذهبی و فرهنگی ................. 81

كودك آزاری ناشی از نظام آموزشی ............................................................................. 82

كودك آزاری در قالب تجارت اعضای بدن و فروش كودكان ............................... 86

كودك آزاری ناشی از فقر و نظام اقتصادی جامعه و دولت .................................... 88

كودكان خیابانی ................................................................................................................... 88

آمار كودكان خیابانی در ایران .......................................................................................... 90

كودكان كار .......................................................................................................................... 91

كار استثمارگرانه به چه معناست .................................................................................... 92

كودك، فقر، كار، آموزش ................................................................................................. 92

آمار كودكان و كارگر در جهان ....................................................................................... 93

كار كودكان در ایران .......................................................................................................... 94

شكل های كار كودكان ...................................................................................................... 95

وضعیت اشتغال كودكان در ایران ................................................................................... 99

علل عمدة كار كودكان ................................................................................................... 100

كار كودكان و بزه‌كاری ................................................................................................... 101

 وجود قوانینی مبنی بر مجاز شمردن تنبیه بدنی ...................................................... 102

خصوصیات كودك آزار دیده، والدین و خانواده های آزارگر ............................. 103

درمان .................................................................................................................................. 111

رویكردهای نظری در ارتباط با كودك آزاری .......................................................... 113

حقوق كودكان .................................................................................................................. 118

پیگیری كنوانسیون حقوق كودك در كشورهای خارجی ...................................... 123

عنوان                                                                                                    صفحه

كنوانسیون حقوق كودك در ایران ............................................................................... 124

حقوق كودكان در ایران .................................................................................................. 125

حقوق كودك در مجلس ................................................................................................ 134

فصل سوم:

روش پژوهش .................................................................................................................. 136

نوع پژوهش ...................................................................................................................... 136

سؤال‌پژوهش .................................................................................................................... 136

جامعه پژوهش ................................................................................................................. 137

نمونه پژوهش و ویژگی های آن ................................................................................. 137

ابزار پژوهش ..................................................................................................................... 137

معرفی پرسش‌نامه ............................................................................................................ 137

نمره گذاری آزمون .......................................................................................................... 138

روش آماری ...................................................................................................................... 138

فصل چهارم:

                   بررسی دلایل اثبات یا رد فرضیه ................................................................................. 140

                   جدول ................................................................................................................................. 145

فصل پنجم:

                   تبیین فرضیه ...................................................................................................................... 147

پیشنهادها ........................................................................................................................... 153

محدودیت ها .................................................................................................................... 154

منابع .................................................................................................................................... 155

سؤال‌های پرسشنامه

فصل اول

 

مقدمه

 

مقدمه:

مراقبت برای رشد اولیه و تكامل كودكان خردسال، راه‌گشای زندگی آنان در آموزش، خوداتكایی و زندگی مستقل در آینده است. كودك در هنگام تولد موجود ناتوانی است كه برای طی كردن مسیر زندگی مستقل نیاز مبرمی به زندگی خانوادگی دارد به‌طوری‌كه اگر این حمایت خصوصاً در سال‌های اولیه زندگی خدشه دار شود ادامه زندگی سالم كودك با مخاطره بسیار جدی مواجه می‌شود. در این دوران حساس، كودك زندگی مستقل، توجه به دیگران، رعایت حق و حقوق سایر افراد، نظم و انظباط و ... را در محیط پویا و صمیمی خانوادگی فرا می گیرد. فرآیند رشد و تحول كودك تابع تأثیر متقابل عوامل زیستی، روانی و اجتماعی است و خانواده نقش بسیار مهم و اساسی را در این زمینه ایفا می كند.

كودك برای رشد و تحول نیاز به فراهم شدن محیط مساعد دارد، محیطی كه كلید اصلی آن “ مراقبت والدین” است. مراقبت یعنی درك كردن، شناختن، دوست داشتن، پذیرفتن، تحریك انگیزه های كودك، تأمین نیازهای تغذیه ای و پوشاك و حفاظت از كودك در برابر بیماریها و در یك كلام انتظار مناسب از توانائی‌های كودك داشتن است.

والدین باید بتوانند نیازهای فزاینده كودك را دریافته و به آن پاسخ مناسب بدهند. میزان وابستگی و علاقه دو طرفه بین والدین و كودك، توانائی او را برای یادگیری و دانستن مطالب جدید افزایش می دهد. در حالی كه بدرفتاری با كودك و عدم توجه به نیازهای او می تواند باعث ایجاد اختلالات روانی مانند پرخاشگری در بزرگسالی شود. (موسوی و همكاران، 1380).

كودك در ابتدای تولد كاملا وابسته و ناتوان است. او برای بقای خود نیازمند است كه به محیط خود اطمینان داشته باشد و احساس امنیت كندو احساس امنیت مهمترین سنگ بنای شخصیت آدمی است. در اولین مرحله رشد ، درگیری و مبارزه میان امنیت خاطر و احساس ناامنی، مهمترین مسأله ای است كه كودك با آن روبروست. او همیشه به طور فطری در جستجوی آرامش است.

هنگامی‌كه در محیط رشد هیجان، ترس، بی توجهی و بدرفتاری و ناراحتی‌هایی مانند آن باشد، كودك با تجربه هایی روبرو می شود كه نتیجه اش احساس ناامنی و عدم اعتماد است. اما محیطی كه سلامت جسمی و تغذیه ای كافی و به كار گیری حواس و حركات و احساس آرامش طفل را فراهم كند، باعث ایجاد امنیت و حس اعتماد در كودك می شود.

اهمیت مادر برای كودك در رفع نیازهای او خلاصه نمی شود: بلكه همه احساس امنیت كودك وابسته به وجود مادر است. اولین احساس رضایت در نتیجه مكیدن حاصل می شود. شیر دادن مادر، پیوندی عمیق بین كودك و مادر به وجود می آورد و موجب رضایت خاطر مادر و احساس امنیت و رضایت كودك می شود.

مطابق تحقیقات ولف واشپیتز، در صورتی كه كودك به طور مستمر عشق و علاقه مادر را دریافت نكند. حتی واكنش‌های بسیار طبیعی عاطفی نیز به موقع بروز نمی كند. برای مثال در فاصله سنی سه تا شش ماهگی واكنش طبیعی خنده در كودك دیده می شود، اما اگر فعالیت‌های مادرانه ناكافی باشد این واكنش طبیعی بروز نمی كند.

تحقیقات مارگارت ریبل نشان می دهد كه واكنش كودكان نسبت به توجه ناكافی مادر، به صورت پریدگی رنگ و از دست دادن شادابی طبیعی، عدم تنفس طبیعی و حتی ناراحتی های معده و روده كه منجر به اسهال و استفراغ در كودك می شود، ظاهر می گردد.

با توجه به این تحقیقات، كودك باید در یك دوره طولانی، محبت مادرانه كافی و با ثبات را تجربه كند و تظاهر به رفتار مادرانه كافی نیست. كودك نیاز به دریافت محبت واقعی و عمیق مادر یا جانشین مادر دارد تا بتواند مراحل رشد را به‌طور طبیعی طی كند یا عشق و علاقه خود را به او ابراز كند.

طرد كودك و عدم توجه به او برای كودك بسیار خطرناك و دردناك است. عدم توجه مادر به كودك می تواند اختلالات مختلف روانی برای كودك به بار آورد. از همان ابتدا مشاهده می شود كه كودك نسبت به ناراحتی و عصبانیت واكنش نشان می دهد. گاه به شدت گریه می كند، عصبانی می شود و شیر نمی خورد. روابط اولیه كودك و مادر اهمیت فوق العاده ای در چگونگی اجتماعی شدن و رشد شخصیت او دارد.

عدم توجه به كودك نیز سبب طرد شدن كودك می شود. در نتیجه او به هیچ وجه نسبت به محیطی كه در آن زندگی می كند احساس امنیت نمی كند. چنین كودكانی معمولاً مشوش و مضطربند و ناسازگاری‌های رفتاری نشان می دهند. (سیف و همكاران 1380) . لذا قرار گرفتن كودك در یك محیط خانوادگی پر استرس و یا در معرض خطر آزار و اذیت بودن می تواند مانع رشد جسمی و فكری كودك گردد.

كودكان تحت آزار در كسب مهارت‌های بنیادی در دامان خانواده دچار مشكل می شوند، مهارت‌های اصلی فكر كردن را به دست نمی آورند، اعتماد به نفس ضعیفی خواهند داشت و رشد اجتماعی پیدا نمی كنند و نهایتاً در بزرگسالی ممكن است نقش مثبت و مؤثر در اجتماع نداشته باشند.

كودك باید آزادی عمل داشته باشد زیرا آزادی عمل موجب تقویت حس استقلال و ایجاد اعتماد به نفس در كودك می گردد. ولی آزادی باید تا آنجا باشد كه كودك از آن سوء استفاده ننماید و موجب آزار دیگران و صدمه به خود نگردد. كودكی كه احساس كمبود محبت از سوی والدین می كند تمامی توان خود را به كار می گیرد تا با جلب محبت دیگران آن را جبران نماید.(موسوی و همكاران، 1380)

 

بیان مسئله:

آزار و اذیت كودكان هموراه در طول تاریخ، به اشكال مختلف وجود داشته است. به عبارتی كودكان كه جزء یكی از آسیب پذیرترین اقشار اجتماعی هستند و همیشه در معرض تعرض افراد گوناگون- خواه در خانواده یا اجتماع- قرار می گرفته‌اند.

پدیده كودك‌آزاری ناشی از علل گوناگونی چون ناآگاهی و ناآشنایی افراد نسبت به حقوق كودك، فقر، اعتیاد، طلاق، مشكلات روانی آزارگران كودك ، مشكلات خانوادگی و بیماری‌های مزمن و غیر قابل درمان در كودكان است.

كودك آزری طیف گسترده ای دارد و در جوامع مختلف دارای شدت و ضعف است. در مجموع كودك آزاری به طرق مختلف از جمله كار و استثمار كودكان، ایذای كودكان توسط والدین خود یا ناپدری، نامادری، نابرادری و ناخواهری، تجاوز جنسی به كودكان، تبعیض در خانواده به صورت تبعیض بین دو جنس یا تبعیض بین فرزندان از یك جنس، نظام آموزشی ناكارآمد و ... ظهور می یابد.

 

هدف پژوهش

هدف كلی این پژوهش بررسی پدیده كودك آزاری، علل و انواع آن می باشد.

به نظر می رسد با پرداختن به مسئله كودك آزاری، بتوان راه‌كارهایی برای پیش‌گیری از كودك آزاری، شناخت كودكان و خانواده در معرض خطر را پیشنهاد كرد. تا شاید از این طریق بتوان خدماتی را به قربانیان این پدیده ارائه داد.

 

ضرورت و اهمیت پژوهش

 كودك آزاری یكی از آسیب‌های اجتماعی است كه به علت ویژگی‌‌های تأثیرگذار آن، نیاز به بررسی و برنامه ریزی مناسب به منظور پیش‌گیری و كمك به رفع یا كاهش آن به شدت احساس می شود. پاسخ به این نیاز به عنوان یكی از ضروریات رشد و پرورش نسلی سالم و شاداب و به تبع آن جامعه ای توانمند و توسعه یافته است.

متأسفانه در جامعه ما مسئله “كودك آزاری” دارای سابقه ای طولانی است و به تدریج نیز شدت می یابد این موضوع ضرورت طرح و توجه به مشكل، چاره اندیشی و تدبیر برای مواجهه با آن را اجتناب ناپذیر می كند.

با در نظر گرفتن ویژگی ‌های كودك آزاری در كشور ما از قبیل گسترش و پیچیده بودن علل این مسأله، همچنین به دلیل آثار زیان بار این پدیده و كبود آمار و ارقام در این زمینه و دست آخر وجود نداشتن یك سازمان برای اطلاع رسانی موارد كودك آزاری، هر اقدامی كه در راه شناخت و كاهش كودك آزاری انجام گیرد، گامی در جهت كمك به حفظ سلامت و امنیت كودكان جامعه است.

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل دوم

 

پیشینه پژوهش

 

تعریف ها:

پیمان نامه حقوق كودك از حق سلامت جسم و شخصیت كودكان حمایت می كند و دولتها را به حمایت از كودكان در برابر خشونت‌های جسمی و روانی، بهره كشی جنسی، بدرفتاری، تنبیهات غیر انسانی و توهین آمیز و سایر انواع سوء استفاده از كودكان متعهد می كند.

صدماتی كه به كودكان آزار دیده وارد می شود سالانه موجب مرگ تعداد زیادی كودك در جهان می شود. همچنین بسیاری از كودكان آزار دیده در آینده دچار اختلالات روانی خواهند شد و عده ای نیز به دلیل صدمات فیزیكی دچار ضعف و ناتوانی و معلولیت می شوند.

كودك[1]:طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی:كودك ، هر انسان كمتر از 18 سال است مگر این‌كه طبق قانون قابل اعمال در مورد كودك، سن قانونی كمتر تعیین شده باشد. (موسوی و همكاران،1380) طبق قوانین ایران، صغیر یا كودك كسی است كه بالغ و رشید نشده است.

بلوغ در اصطلاح فقهی زمانی است كه قوای جسمی صغیر نمو نموده و آماده توالدو تناسل می گردد. بلوغ به یكی از سه امر شناخته می شود:

1-روئیدن مو‌های خشن بر پشت آلت تناسلی

2-خروج منی

 

3-سن، تبصره:یك ماده 1210 قانون مدنی، سن بلوغ در پسر 15 سال تمام قمری و در دختر 9 سال تمام قمری است.

رشد:شرط دوم برای ختم و پایان یافتن صغر، رشد است. رشد در لغت به معنی هدایت است و آن حالتی است در انسان كه مانع تضییع مال و صرف آن در راه‌های غیر عقلانی می شود. رشد در اثر نمو قوای دماغی در شخص ایجاد می شود.

متأسفانه سن در مسائل مختلف حقوقی و سیاسی ایران یكسان نمی باشد و به عبارت دیگر دوران كودكی برای هر امری در زمانی خاص پایان می یابد:

الف)در مورد ازدواج پایان كودكی همان بلوغ، یعنی در دختر 9 سال تمام قمری و در پسر 15 سال تمام قمری می باشد.

ماده 1041 قانون مدنی:“ نكاح قبل از بلوغ ممنوع است”

تبصره:عقد نكاح قبل از بلوغ با اجازه ولی صحیح است به شرط رعایت مصلحت مولی علیه”

ب)در مورد مسؤولیت كیفری و حقوقی پایان كودكی مقارن سن بلوغ است. بنابراین اگر دختر 10 ساله ای مرتكب جرمی شود با وی عیناً مانند فرد كبیر و بزرگسال برخورد می شود.

ج)در مورد مسائل كارگری، پایان كودكی در دختر و پسر بطور یكسان 15 سالگی است.

طبق ماده 16 قانون كار:“به كار گماردن اطفال كمتر از 15 سال ممنوع است”

د)در مورد حقوق سیاسی و شركت در انتخابات، دوران كودكی، در دختر و پسر یكسان بوده و با ورود به سن 16 سالگی پایان می پذیرد.

ه)در استخدام دولتی، پایان كودكی 18 سالگی است.

ماده 14 قانون استخدام كشوری: شرط ورود به خدمت رسمی، داشتن حداقل 18 سال تمام و نداشتن بیش از 40 سال تمام است.

و)از جهت صدور گذرنامه، پایان كودكی 18 سال تمام است و قبل از رسیدن به آن، طبق ماده 18 گذرنامه مصوب سال 51، صدور گذرنامه منوط به موافقت كتبی ولی یا قیم می باشد.

ر)در مورد اخذ گواهینامه برای وسایل نقلیه موتوری، پایان كودكی 18 سالگی است.

د)در مورد استفاده از حقوق مستمری، دوران كودكی می تواند تا 20 سالگی هم افزایش یابد.(عبادی،69)

بزرگسال[2]:فردی است كه حداقل 5 سال ازكودك یا نوجوان بزرگتر باشد.

خشونت:عبارت است از هرگونه رفتار عمدی بین افراد كه احتمال آسیب جسمی یا روانی را به همراه داشته باشد.

خشونت در خانواده:هرگونه رفتار غیرطبیعی كه منجر به آزار رساندن به خود و دیگران شود(آزار جسمی، جنسی، روانی و عاطفی) این خشونت در خانواده نسبت به كودكان، همسر و سالمندان صورت می گیرد. (موسوی و همكاران 80)

كودك آزاری[3]:طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی[4]كودك آزاری و بدرفتاری با كودك شامل هرگونه بدرفتاری جسمی، عاطفی، جنسی، بی توجهی یا غفلت، بهره كشی اقتصادی یا انواع بهره كشی به وسیله كسانی است كه در مقام مسئولیت، اعتماد و یا قدرت قرار دارند. (موسوی و همكاران، 1380)

“قانون دادگاه خانواده ایالت نیویورك(1976)كودك آزاری را این گونه تعریف می كند: شرایطی كه موجب می شود، والدین یا سایر افرادی كه به طور قانونی مسؤولیت تأمین سلامت و رفاه یك كودك زیر 18 سال را به عهده دارند، یا خود اقدام به كودك آزاری كنند یا به دیگران اجازه دهند، وی را مورد آزار و اذیت قرار دهند.

 “كودك آزاری پدیده ای است، نسبی كه در فرهنگ‌های گوناگون مفهوم آن متفاوت است. به طوری كه برخی از جنبه ‌های بد رفتاری نسبت به كودك كه در بعضی از فرهنگها امری طبیعی است، در نگرش مردمانی با فرهنگ دیگر می‌تواند، نوعی كودك آزاری تلقی شود.(علی رضا كاهانی)

“موضوع كودك آزاری فوراً ضرب و شتم را به ذهن شنونده متبادر می سازد. اما پدیده كودك آزاری طیف بسیار وسیع تر و عمده تری از ضرب و شتم و تنبیهات فیزیكی را در بر می گیرد.

تبعیض میان دو جنس یا بین بچه ها به دلایل گوناگون در خانواده و مدرسه نیز از موارد كودك آزاری است. در مجموع، هرجایی كه كودك نتواند از امكانات شایسته رشد خود برخوردار باشد، به طور ضمنی مورد كودك آزاری قرار گرفته است. این پدیده از تبعیض‌ها و بی عدالتی ‌های ضمنی آغاز و به كشتن فرزند خاتمه می یابد”(شیوا دولت آبادی)

“كودك آزاری یا بدرفتاری با كودكان از دیدگاه روان شناسی، رفتاری است كه به نوعی موجب آزار جسمی، ذهنی، عاطفی و روانی كودك می گردد و به رشد و سلامت او آسیب می رساند. سوء استفاده از كودكان به هر شكل، استثمار كودكان در هر زمینه و بی توجهی به كودكان به هر صورت، كودك آزاری محسوب می شود.(فاطمه قاسم زاده)

“هر نوع كوتاهی و غفلت یا ارتكاب هر نوع عملی كه به نحوی به بهداشت و سلامت روانی كودك آسیب برساند یا در آن خدشه وارد كند و مانع از رشد بهنجار وی شود، كودك آزاری قلمدادمی شود”(پور ناجی 1378)

“اصولاً هر چیزی كه به اقتضای سن و موفقیت كودك باعث محدودیت شود و او را از انجام فعالیتها باز دارد. كودك آزاری است و یا می توان گفت هرگاه در انجام كاری حقوق انسانی رعایت نشود و محدودیت قانونمندی وجود نداشته باشد. كودك آزاری است . كودك آزری یك فرآیند است كه بیشتر به كتك و تنبیه كلامی و آزار روانی - اجتماعی محدود می شود. عدم اطلاع رسانی به كودكان، سكنی گزیدن آنها در محیطی كه شهرداری به فكر محیط زیست و فضای بازی آن نباشد. محور نمره گرایی در نظام آموزش و پرورش و حتی آموزش عالی و ترساندن نوعی كودك آزاری است. اما ما عادت نداریم تا در این رابطه فكر كنیم . بلكه تنها به مواردی شامل آسیب جسمی رساندن و محدود كردن در یك اتاق ، كودك آزاری می گوییم”

به طور كلی در تعریف و اطلاق كودك آزاری باید ارزش‌‌های فرهنگی و آداب و رسوم ملت آن را در نظر گرفت. كودك آزاری بسته به نوع فرهنگ و میزان تحصیلات و نیز وضعیت اقتصادی خانواده ها، تعاریف متنوع و گسترده ای دارد. در كشوری مثل ایران اگر پدری به فرزندش سیلی بزند، این امر در حیطه كودك آزاری قرار نمی گیرد. از اختیارات پدر، مادر، معلم و ... این است كه در مورد كودك تنبیه بدنی را در حد متعارف انجام دهند و قانون نیز از آنها حمایت می كند. ولی در این خصوص حتی در خود كشور و در فرهنگ‌‌های مختلف تعریف ‌های آن متفاوت است؛ ممكن است بچه ای نداشتن بعضی تسهیلات زندگی و وسایل بازی را نوعی آزار بداند و آزرده شود؛ اما كودكان دیگری در همین مملكت وجود دارند كه به تكه ای نان و لباسی مندرس رضایت دارند و با كوچكترین محبتی كه به آنها می شود، سپاس‌گذار خواهند بود و اصلاً آزاری را حس نمی كنند.(ارش،82)

 

---