مقاله بررسی انگل فاسیولا و راههای جلوگیری از اپیدمی آن در استان گیلان در 20 صفحه ورد قابل ویرایش
استان گیلان از لحاظ زیبائی و مناظر طبیعی یكی از بكرترین استانهای كشور می‌باشد . كه به خاطر هوای معتدل و همجواری با دریا شرائط لازم را برای تبدیل شدن به یك منطقة توریستی دارد و یكی از شرائط برای احراز این امر پاك بودن منطقه از هر نوع آلودگی احتمالی است كه این امر باعث ایجاد انگیزه برای مطالعة آلودگی‌های احتمالی در این استان را باعث می‌وشد و دلیل بعدی بررسی روند كاهش یا افزایش آلودگی فاسیون پس از شانزده سال را كه اولین اپیدمی در این استان ایجاد شد را نشان می‌دهد كه شاید یك معیار برای سنجش میزان كارائی و نحوه مقابله با اپیدمی‌های بعدی بیمارییهای مختلف باشد.
فاسیولا.
این روماتود با وجوه زیر مشخص می‌شود1- اندازة بزرگ 30-20 میلی متر در 13-8 میلی‌متر 2- شكل برگ مانند و تخت آن با نمای مشخص مخروط ردسی 3- بادكش دهانی و شكمی تقریباً مساوی در مخروط راسی 4- رودة‌با انشعابات متعدد 5- بیضه‌های بسیار منشعب و پشت سر هم 6) غدة زرده با شاخه‌های منتشر در قسمتهای جانبی و خلفی بدن و 7- رحم كوتاه و پیچ خورده تخم بزرگ بیضوی و زرد مایل به قهوه‌ای و دریچه دار كرم به ابعاد 150-120 میكرون و 90-63 میكرون هنگم دفع توسط كرم تقسیم نشده است.
كرم بالغ در مجاری صفراوی مركزی كیسه صفراء گاهی مكانهای غیر عادی زندگی می‌كند این كرم دارای متابولیسم بیهوازی بوده و مواد غذایی خود را از ترشحات صفراوی به دست می‌آورد و دورة زندگی آن حداقل 10 سال است.
چرخة زندگی:
این توماتود انگل گوسفندان، گاو، گوزن، خرگوش و نیز دیگر پستانداران علفخوار است میزبان واسط انگل حدود 21 گونه از حلزونهای لیمد هستند كه در بین این لیمند ترونكاتوك.
حلزونی كه در آبهای موقتی و جریان های آرام زندگی می‌كند مهمتر از بقیه است در حلزون میراسیدیوم دچار دگردیسی شده و تبدیل به اسپور سپت، ردی و گاهی روی دختر و سركر می‌شود سركر با خروج از بدن حلزون ب رروی علف‌های شاهی آب، پوست درختان وخاك وارد كیست می‌شود متاسركر بعد از خورده شده توسط میزبان قطعی از دیوارة روده عبور كرده و سرانجام وارد كپسول كبدی شود و در حالی كه در مسیر خود پارانشیم كبد را مصرف می‌كند به مجاری صفراوی می‌رود این كرم در طی 12 هفته بالغ می‌شود.
همه گیر شناسی:
این ترماتود در كشورهای پرورش دهندة گوسفند و گاو سراسر جهان دیده می‌شود عفونت در انسان با خوردن گیاهانی مانند شاهی آبی و یا احتمالاً آب حاوی متا سركر مبتلا به عفونت می‌شود حیوانات علفخوار و همه چیز خوار عفونت را در مرتع پست و تپه‌ای جای كه علفها با متاسركر آلوده شده‌اند كسب می كنند.
آسیب شناسی:
وسعت آسیب‌های و و نشانه‌شناسی بیماری بستگی به شدت عفونت و دورة بیماری دارد یك ترماتود در مسیر مهاجرت خود از پارانشیم كبد تا مجرای صفراوی با نكروز بافت كبدی جای پای شخص ایجاد می‌كند در مجرای صفراوی كرم باعث تغییرات التهابی و غده‌ای در مخاط و گاهی انسداد می‌گردد مردود شدید، لرز، تب، كهیر و درو ناگهانی زیر جناغ و در و ربع فوقانی و راست شكم كه به سمت پشت و شانه‌ها تیر می‌كشد از شواهد اولیه ابتلا به عفونت هستند با پیشرفت عفونت، بزرگی و حساسیت كبد یرقان اختلالات گوارشی، اسهال و كمخونی ایجاد می‌شود.
تشخیص
عفونتهای شدید در افرادی كه اخیراً از سفر به مناطق دیگر جای كه در آنجا به كرات سالادهای تهیه شده از سبزیجات آب مصرف كرده‌اند بازگشته‌اند و قبلاً به بیماری عمومی تب دار حساسیت شكم و انوزینوفیلی مشخصی هستند باید مورد تردید قرار گیرد تشخیص آزمایشگاهی بر اساس یافتن تخمهای مشخص و دریچه‌دار انگل به طول 150 تا 130 میكورن و عرض 90 تا 63 میكرون و بسیار شبیه به تخمهای فاسیولوپیس در مدفوع و یا صفرا صورت می‌گیرد یا این وجود ممكن است تخمها تا 3 یا 4 ماه پس از خوردن متاسركر در مدفوع دیده نشوند همچنین ممكن است تخمها در مدفوع بیمارانی كه كبد حیوانات آلوده را مصرف كرده‌اند دیده شده و منجر به تشخیص كاذب شدند آزمایش مثبت ثبوت مكمل و واكنشهای مثبت داخل پوستی با آنتی ژنهای فاسیولا در افراد آلوده و نیز بیمارانی كه از جهت بالینی بهبود یافته‌اند مشاهده شده است و چنین آزمایشاتی می‌توانند در تشخیص عفونتهای خارج كبدی و یا در شرایطی كه آزمایش مستقیم مدفوع منفی بوده است مفید واقع شود.
درمان
بیماران متعددی بادی كلروفنل (بیتیونول) و همچنین دی هیدروامتین به صورت عضلانی به مدت 10 روز كه دارای عوارض قلبی است.
پیشگیری:
كنترل وسیع مستلزم ریشه كنی بیماری در علفخوران است درمان حیوانات اهلی عملی است ولی این كار درحیوانات وحشی ممكن نیست انهدام حلزونها و لاروهای انگل مشكل است پیشگیری از عفونتهای انسانی با حذف سبزیجات خام و یا نپخته از رژیم غذائی امكان پذیر است تأمین آب سالم و مطمئن با اهمیت است.
آلودگی انگلی فاسیولیازیس در استان گیلان:
میزان شیوع عفنوتهای انگلی ناشی از ترماتودها در انسان و مقایسه با عفونت های انگلی ناشی از نما تودها و ستودها در ایران بسیار كم است انگل فاسیولا در اكثر نقاط دنیا بخصوص در مناطقی كه دامداری رایج است بسیار شایع بوده ولی به ندرت عفونت های انسانی با این انگل دیده می‌شود.
در مناطقی از دنیا بخصوص در سالهایی كه میزان بارندگی زیاد توده اپیدمی‌هایی اتفاق افتاده است 500 مورد بیماری در منطقه لیون شمال فرانسه و 49 مورد در ویلز غرب انگلستان در سال 1968 گزارش شده است با توجه به اینكه فاسیولا در وامهای ایران بسیار شایع است ولی موارد انسانی گزارش شده تا كنون (قبل از اپیدمی استان گیلان) زیاد نبوده است.
در اواخر 1367 بیمارانی با علائم غیراختصاصی به پزشكان استان گیلان مراجعه نموده كه تنها یافته آزمایشگاهی غیر طبیعی در آنها لكوستیوز همراه با انوزنیوفیلی بوده است كه این مسئله لزوم بررسی شیوع یك بیماری انگلی در استان گیلان را فراهم آورد.
در این مطالعه در مرحله اول از 2363 نفر بیمار كه هیپرانوزنیوفیل داشته 884 نفر جهت بررسی تخم انگلی معرفی شده كه تعداد فوق 423 نفر به عبارت 4/37 درصد تخم انگل دفع می‌كرده‌اند روش بكار گرفته شده در آزمایش مدفوع روش كاتو بوده است.
مطالعه دیگری نیز به طور راندوم یمپلینگ در شهرستان انزلی بر روی 458 نفر صورت گرفت كه تعداد موارد ثبت تخم انگل 45 مورد كه با توجه به جمعیت شهری شهرستان انزلی كه بالغ بر یكصد هزار نفر می‌باشد موارد ابتلا به انگل زنده در شهر معادل 9800 نفر، پیش بینی می‌شود.
1- تهوع و استفراغ
1- درواپی گاستر: حدود 8/64% بیماران دچار این عارضه شده‌اند كه در حدود 34% آنها درو خفیف و قابل تحمل و در مابقی یعنی حدود 8/30% از شدت بیشتری برخوردار بود. درو به طور متناوب و با ماهیت كوچكی بروز كرده و در بعضی موارد با انتشار به پشت و بین دو كتف همراه بوده مدت درو از حداقل 15 دقیقه تا حداكثر 5/2 ساعت طول كشید شورع این عارضه در آخر هفته اول بعد از درمان بود. در مواردی كه درد شدید بود بیماران نیاز به دریافت داروهای آنتی اسپاسمودیك مانند هیوسین و بلادونا داشتند.
2- درد RUQ
در 17% موارد بروز كرد و اغلب اب تندرستی همین ناحیه همراه بود.
3- تهوع.و استفراغ: در 2/20% دیده شد.
ب- عارضة كبدی و سیم صفراوی
1- كلانژیت: در پنج نفر از بیماران یعنی 31/5% در روز ششم بعد از درمان دیده شد. كه با تب 8/37 درد و تندرستی RUQ، لرز، خارش، ایكتر، ادرار پررنگ همراه بود. در پاراكلینك افزایش بیلی روبین كوتال ازر 9/2 تا 4/6 گزارش شده كه برای این دسته از بیماران جنتامایسین تجویز گردید و در عرض حداكثر چهار روز بهبودی یافتند.
2- هپاتیت: تنها در یك مورد از بیماران هپاتیت به عنوان عارضه شدید دیده شد این بیمار در گروهدرمانی c قرا راشت كه از روز ششم بعد از مصرف دارو دچار ایكتر و هپاتومگالی درد شدید RUQ ادرار پررنگ گردید كه در بیمارستان بستری شد.
در روز اول بستری بیلی رو بین توتال 6/7 و مستقیم 4 و آلكالن فسفاتاز 510 SCOT = 26 و SGPT= 13 رسید آنتی ژن هپاتیت B و Ag و HB منفی بود بیماران به مدت دو ماه بستری گردید و بیوپسی كبدی انجام شد كه تشخیص پاتولوژی آن كلستاز به همراه نكروز فوكال مطابق توكسیك هپاتیت بود.
برای همین بیمار ERCP نیز انجام دادند كه در مجرای كبد چپ انگل فاسیولا مشاهده گردید ولی CBD پاك بود با انجام پاپیلتومی در همان زمان زردی و خارش بیمار تا حد زیادی رفع گردید. اسمیر مدفوع بیمار در آن زمان از نظر تخم فاسیولا منفی بود.
ج- عارضه پوستی:
تنها عارضة پوستی بروز كهیز هماره خارش بود كه از 94 بیمار تنها حدوئد 2/20% دچار این عارضه بودند كه نسبت وجود خارش در 34/22% در قبل از درمان تفاوت محسوسی نداشت در 5 درصد موارد خارش را اثوزینوفیلی بالا همراه بوده است.
د- عارضة عمومی:
كه بیشتر سرگیجه و ضعف و بی‌حالی بود كه به ترتیب 3/22 و 6/10 درصد را در بر می‌گرفت توجه به ارقام ذكر شده فوق دیده می‌شود كه بیماران بیشتر دچار عارضه گوارشی بودند و از میان آ“ها درد معده از بیشترین موارد ابتلا بود درحالی كه كلانزسیت و هپاتیت داروئی از كمترین مورد ولی شدیدترین عوارض محسوب می‌شد و با توجه به سایر عوارض كلاً داروی تریكلابنداازول برای بیماران قابل تحمل بود مشكل عمده‌ای را ایجاد نكرد.
غیر از 21% بیماران كه فقط در آخرین روز پی‌گیری مراجعه نكردند 70% بیماران رضایت كامل و بهبود كلیه علائم قبل از درمان را داشتند در 10% بیماران علائم چون تعریق وخارش همچنان باقی ماند بنابراین در می‌یابیم كه در سركوب بیماری انگلی فاسیولاریز، تریكلابندازول از موفقیت چشمگیری نسبت به سایر داروهی هم تراز خود برخوردار است و می‌توان دراوی اولیه انتخابی در درمان بیمار فاسیولاریز باشد.
سرو اپیدمیولاوژی فاسیولیازیس در استان گیلان:
در نیمه دوم سال 1367 تعداد 452 نمونه خون با ضریب 200/1 كل جمعیت شهرستان بندر انزلی به طریقة كلاستر سمپلینگ از 8 منطقه شهرستان بندر انزلی جمع‌آوری و پس از تعیین میزان اثوزینوفیلی در آنها با استفاده از تكنیكهای سرولوژی به روش الیزا و كانتر كورنت ایمونوالكتروفورز (C.C.I.E.) میزان آنتی بادی ضد فاسیولا در آنها مشخص گردیده است.
از نظر گروههای سنی میزان آلودگی در گروه سنی كمتر از 20 سال بالا بوده سپس از سنین 20 سالگی به بعد كاهش داشته متعاقباً حالت صعودی به خود گرفته و از 30 سالگی به بعد مجدداً كاهش داشته است. از نظر توزیع جغرافیائی بیشترین میزان آلودگی به منطقة 6 شهرك طالقانی به میزان 12/34 درصد تعلق داشته و در سایر مناطق میزان آن كمتر و دارای توزیع یكسان بوده است در روش لیزا 50 درصد نمونه‌ها و در روش ایمونوالكتروفورز 95/34 درصد آنها از نظر فاسیولیاذیس ثبت بوده‌اند كه در واقع بالاترین آلودگی این بیماری در شهرستان بندر انزلی محسوب می‌گردد مواردی كه در این بررسی دارای پادتن فاسیولا بوده‌اند تماماً هیپر اتوزینوفیلی داشته‌اند.
در این بررسی روش الیزا 6/52 درصد بیشتر از روش ایمونوالكتروفورز حساست داشته است به موجب این پژوهش 7/13 درصد افراد تحت بررسی فقط دارای پادتن IgG بوده كه وضعیت مزمن این بیماری را داشته‌اند 5/26 درصد دارای پادتن IgG، IgG بوده كه وضعیت تحت حاد داشته‌اند: 6/37 درصد فقط دارای پادتن IgG بوده كه وضعیت تحت حاد داشته‌اند: 6/37 درصد فقط دارای پادتن IgM بوده كه وضعیت حاد داشته‌اندد و 2/22 درصد بقیه فاقد IgG و IgM بوده و فقط درای IgA بوده‌اند میزان بروز این بیمای به روش الیزا 19 درصد بوده است.
جهت دریافت فایل مقاله بررسی انگل فاسیولا و راههای جلوگیری از اپیدمی آن در استان گیلانلطفا آن را خریداری نمایید