طراحی پارچه و لباس
مقدمه
رشته‌ای کاملا ذوقی و هنری که دانش‌آموزانی که این رشته را انتخاب می‌کنند چه بخواهند چه نخواهند باید اهل حوصله و آشنا به شرایط اجتماعی و روحیات و ارزش‌های اعتقادی مردم ایران باشند.
در طراحی پارچه خصوصیات اقلیمی، آداب و رسوم و باورهای مردم در رنگ‌ها و طرح و اشکال مختلف تأثیر گذار است. رابطه این رشته به صنعت نساجی، که بعد از نفت از صنایع مهم و اشتغال‌زای کشورمان است، مانند رابطه روز و خورشید است.
به لطف توجه مسئولین، صنعت ورشکسته نساجی یک سال است که نوسازی‌اش شروع شده و در شرف پیشرفت همه جانبه قرار دارد. علاقه به لباس در دختران دانش‌آموز می‌تواند شانس بیشتری را برای موفقیت آنها به ارمغان آورد. بد نیست بدانید که ضریب درس خلاقیت تصویری و تجسمی در این رشته 4 می باشد.
صنعت و بازارکار
زمینه‌ها و مشاغلی که فارغ‌التحصیلان این رشته می توانند در آنها مشغول بکار شوند عبارتند از:
- ارائه خدمات مشاوره‌ای به نهادها، کارخانجات، مؤسسات آموزشی و تولیدی و... ، در زمینه طراحی لباس مناسب برای عملکرد خاص مورد نظر آنها.
- خدمت در مؤسسات تولید و دوخت لباس، کارگاهها و کارخانه‌های نساجی دولتی و خصوصی که با کار بافت و چاپ پارچه اشتغال دارند ، به عنوان طراح.
- تأسیس کارگاههای بافت و چاپ پارچه (اعم از مفرح و تزئینی) و دوخت لباس.
- مشاوره تدریس و کار پژوهشی در نهادهای دولتی و خصوصی مانند سازمان صنایع دستی ایران، اداره کل هنرهای سنتی اسلامی، موزه‌های مختلف، هنرستانهای هنری و... در زمینه لباس و پارچه.
طراحی پارچه و لباس در آفریقا
لباس در آفریقا از مظاهر فرهنگی به شمار می رود. شکل و رنگ لباس معرف مشخصه سیاسی یا قبیله ای افراد است. مثلاً زنان قبیله ماراکو لباس راه راه می پوشند. یا رئیس قبیله در نیجریه لباس قرمز می پوشد که معنی خشم و خون را دارد و رئیس را از شر شیطان حفظ می کند. در حالیکه در ایبارا در نیجریه رنگ قرمز برای تدفین استفاده می شود. بنابراین رنگ مشخصه مهمی برای این مردم به حساب می آید. همچنین به عنوان تن پوش غیر از پارچه از پوست حیوانات، پوست درخت و رنگ یا ترکیبی از عناصر نام برده شده استفاده می شود. ساده ترین شکل لباس مردان یک قطعه چرم چهار گوش است که به دور کمر خودشان می بندند و شنلی که روی شانه می اندازند. در گذشته منسوجات این قاره به صورت دستی تولید می شد و در حال حاضر پارچه از اروپا و هندوستان به این کشور وارد می شود. تاریخ نساجی آفریقا به گذشته های دور بر می گردد و اطلاعات موجود از طریق مورخین هنر و مردم شناسان و سیاحان جمع آوری شده است.
الیاف نساجی مورد استفاده در آفریقا
این الیاف شامل پشم، پنبه، الیاف گیاهی ( شامل الیاف ساقه ای و الیاف علفی)، پوست درخت و ابریشم وحشی می باشند.
پشم
امروزه آفریقای جنوبی از مهمترین مراکز تولید پشم در دنیاست. در شیوه سنتی از پشم گوسفند و موی شتر برای بافت پارچه به صورت دستی استفاده می شود. شیوه تولید منسوجات پشمی در آفریقا به این صورت است که ابتدا الیاف پشم چیده شده با آب و بدون استفاده از مواد شوینده شستشو داده می شود و سپس برای مدت سه روز در محل تاریکی نگه داشته می شود تا حجم آن زیاد شود. سپس با استفاده از دو قطعه چوب برس مانند الیاف موازی می شوند. سپس الیاف به هم تابیده شده و تبدیل به نخ می شوند. تبدیل الیاف به نخ تماماً توسط زنان صورت می گیرد.
پنبه
استفاده از پنبه در منسوجات آفریقا قدمتی طولانی دارد. چند قطعه پارچه پنبه ای از حفاریهای غار مالی بدست آمده که نشان می دهد قدمت استفاده از پنبه در آفریقا به هزاره اول قبل از میلاد برمی گردد. آفریقای غربی مانند سودان، اتیوپی، و سومالی از مراکز مهم تولید پنبه به حساب می آیند. برای تولید نخ پنبه ای الیاف پنبه از پنبه دانه جدا شده و سپس با دوک ریسندگی دستی به نخ تبدیل می شوند.
الیاف ساقه ای
از ساقه درختان الیافی مانند کنف و چتایی به دست می آید. این الیاف در آفریقا مصارف خاصی دارند. برای مثال در ناحیه ای به نام کابا از این الیاف به عنوان لباس تدفین استفاده می شود. همچنین از آنها برای تهیه طناب کشتی هم استفاده می شود.
گیاهان علفی
مهمترین گیاه علفی در آفریقا رافیا است که بومی ناحیه آفریقاست و از برگ درخت به دست می آید. منسوجاتی که از پوست درختان به دست می آیند حالت نمدی دارند که به عنوان لباس یا رختخواب از آنها استفاده می شود. در بعضی از مناطق از این لباس در مراسم تدفین استفاده می شود که نشان دهنده اتصال به گذشتگان است و استفاده از آنها باعث فراخوان اجداد می شود. این منسوجات گران بوده و در زئیر، رواندا و اوگاندا تولید می شوند.