گزارش كارآموزی منطقه اكتشافی مواد رادیواكتیو ناریگان
فهرست مطالب
عنوان
فصل اول ـ كلیاتی در مورد اورانیوم ..................................................................
1-1- مقدمه – عناصر رادیواكتیو ......................................................................
1-2- زمین شناسی اورانیوم..............................................................................
1-3- كانیها و كانسارهای اورانیوم....................................................................
1-4- روش اكتشاف كانسارهای اورانیوم..........................................................
1-5- اورانیوم منبع انرژی..................................................................................
1-6- بزرگترین ذخائر اورانیوم..........................................................................
1-7- انواع ذخائر اورانیوم.................................................................................
1-8- فرآوری سوخت هسته ای.........................................................................
1-8-1- چرخة سوخته هسته ای..................................................................
1-8-2- استخراج اورانیوم.............................................................................
1-8-3 - حمل و نقل اورانیوم........................................................................
1-9- فرآوری شیمیائی كیك زرد.......................................................................
1-10- غنی سازی اورانیوم..................................................................................
1-11- قیمت اورانیوم غنی شده ...........................................................................
عنوان صفحه
1-12- راكتور سازمان انرژی اتمی .....................................................................
1-12-1- مواد موردنیاز راكتور..........................................................................
1-13- خطرات ناشی از تابش اشعه ها بر محیط زیست و جانداران...................
1-13-1- فیزیك بهداشت......................................................................................
1-14- دور ریختن زباله های اورانیومی..............................................................
1-14-1- پسمانداری............................................................................................
1-15- اساسنامه سازمان انرژی اتمی..................................................................
1-16- تحصیلات رسمی در سازمان....................................................................
فصل 1- كلیاتی در مورد اورانیوم
1-1- مقدمه عناصر رادیواكتیو
عناصری در طبیعت موجود می باشند كه دارای هستة سنگین هسته و با صدور اشعههای a و b و گاما به عناصر سبكتر تبدیل می شوند، این عمل را فروپاشی میگویند. اشتعه a از جنس هلیم دو بار مثبت (He2+) میباشد. اشعه b، الكترون با بار منفی و دارای انرژی جنبشی میباشد و اشعه g كه از هسته اتم تابش میشود.
عناصر رادیواكتیو در طبیعت گوناگونند ولی عناصری كه مورد توجه است اورانیوم، توریم و پتاسیم است كه به شرحشان می پردازیم:
- اورانیوم 238: این ایزوتوپ اورانیوم با داشتن عدد اتمی n 92 یكی از ایزوتوپهای فلز اورانیوم (238، 235 و 234) میباشد كه تقریباً 99% اورانیوم موجود در طبیعت را تشكیل میدهد. این ایزوتوپ اورانیوم نیمه عمری در حدود 5/4 میلیارد سال دارد كه مقدار آن در پوستة جامد زمین ppm 4-2 میباشد.
- توریم 232: توریم 232، عدد اتمی 90 دارد و یكی از سه ایزوتوپ عنصر توریم (232، 230 و 228) میباشد كه نیمه عمری حدود 11میلیارد سال دارد و مقدار آن ppm 12-10 در لایة جامد زمین است.
- پتاسیم 40 : دارای عدد اتمی 99 میباشد كه تنها ایزوتوپ رادیواكتیو عنصر پتاسیم میباشد كه نیمه عمری در حدود 3/1 میلیارد سال دارد مقدار آن در پوستة جامد زمین 2% است. عناصر مهم تولیدكننده g در طبیعت سه عنصر بالا هستند. (1)
1-1- زمین شناسی اورانیوم
كانی سازی اورانیوم در سنگهای تونی پیروكلاستیك و یا به عبارت دیگر توفهای بازیك تشكیل شده است. كه این نوع توفهای بازیك در حاشیه توده های گرانیتی كه متأثر از این توده شیب دار شده است قرار گرفته است.
كانی سازی اورانیوم در امتداد شیب طبقات لایة پیروكلاستیك قرار داشته و شیب كانی سازی از شیب طبقات پیروی میكند. (1)
1-2- كانیها و كانسارهای اورانیوم
كانیهای اولیه اورانیوم عبارتند از اورانینیت، پیچ بلاند، دایویدیت، برایزیت و از كانیهای ثانویة اورانیوم میتوان زیپیت را نام برد.
بیش از هشتاد سنگ معدنی شناخته شده وجود دارد كه دارای مقادیر قابلی اورانیوم هستند ولی فقط كمتر از دوازده تای آنها در زمین فراوانند.
از مهمترین كانه های اورانیوم اورانیت است كه تركیبی از بی اكسید اورانیوم (O2) و تری اكسید اورانیوم (O3) است و به شكل گرد سیاه است این كانه در نهشت های عمیق یافت میشود. كانه های دیگر عبارتند از كارنولیت به رنگ زرد روشن كه در آن اورانیوم با پتاسیم و آنادیم تركیب شده است.
توربرنیت كه بلور خاكستری رنگ فسفات اورانیوم و مس است. (1)
1-4- روشهای اكتشاف كانسازهای اورانیوم
برای اكتشاف كانسارهای اورانیوم دو روش وجود دارد یكی روش رادیواكتیو است كه اساس این روش بر خاصیت رادیواكتیویته اجسام استوار است كه تمامی اكتشافات در روی زمین صورت میگیرد.
روش دیگر ژئوفیزیك هوابردی است كه متداولترین روشهای ژئوفیزیك هوابردی یكی روش مغناطیسی و دیگری روش رادیواكتیو است كه بوسیلة هواپیمان صورت میگیرد.
عملیات اسپكترومتری مواد رادیواكتیو مغناطیسی سنجی هوائی در حدود 000/600 كیلومترمربع از مساحت ایران در شرق و شمالغرب توسط شركتهای استرایائی و فرانسوی و آلمانی انجام گرفته است و مورد پوشش پروژه اكتشافات هوائی قرار گرفته است كه اطلاعات بدست آمده بصورت نقشه های ایزورادیومتری و پروفیل مسیر پرواز در مقیاسهای 1 :250000 و 1:50000 به سازمان انرژی اتمی ایران تحویل داده شده است و با استفاده از امكانات روز سخت افزاری و نرم افزاری مورد تعبیر و تفسیر و نهایتاً استفاده در كاوش مواد رادیواكتیو خصوصاً اورانیوم قرار گرفته است. (2)
1-5- اورانیوم منبع انرژی
نقش اورانیوم در تأمین نیاز انرژی جهان بسیار عظیم است و گسترش نیروگاههای هسته ای زمانی قابل توجیه است كه اورانیوم و سوختهای شكافی دیگر بتوانند سهم بسزائی در تأمین انرژی جهان در دهه های آینده داشته باشند.
اورانیوم به شكل مخلوطی از اكسیدهائی كه فرمول تقریبی آنها u3o8 است و سیلاًدر پوستة زمین یافت میشوند. (3)
1-6- بزرگترین ذخایر اورانیوم
بزرگترین ذخایر كشورهای غیركمونیستی در كانادا، استرالیا، آفریقای جنوبی و ایالات متحدة آمریكا قرار دارند. غنی ترین سنگ معدنهای اورانیوم حاوی 05/0 تا 2/0 درصد u3o8 هستند و آنهائی كه در حال حاضر مورد بهره برداری قرار می گیرند اورانیومی ارزانی با قیمت كیلوئی 80 دلار تولید میكنند این سنگ معدنها می توانند مصرف فعلی جهان را كه 41000 تن در سال است حداقل به مدت 40 سال تأمین كنند.
از آن پس سنگ معدنهای خیلی كم غناتر درون كه اینها و سنگواره های رسی شامل 01/0 درصد u3o8 هستند كه باید استخراج شوند و در آن صورت قیمت اورانیوم به صورت خیلی بالا خواهد بود. (3)
1-7- انواع ذخایر اورانیوم
منابع اورانیوم برحسب قیمت تولید (دلار بر كیلوگرم 4) و میزان اطمینان از اطلاعات پیرامون دسته بندی میشوند.
منابع بالنسبه مطئن (RAR) آن دسته از ذخائر كه استخراج آن با فناوریهای معتبر ممكن باشد.
منابع تخمینی دیگر (EAR) به منابعی گفته میشود كه انتظار می رود با توسعه منابع موجود 2 بررسی مناقی كه اكتشاف به طور كامل انجام نشده قابل استحصال باشد.
بالاخره منابع نظری (SR) به ذخایری از سنگهای معدنی اورانیوم گفته میشود كه مبنای برونیابی و مدارك غیرمستقیم وجودشان متصور است.
جدول 1-1- منابع اورانیوم (3)
قیمت تولید
|
میلیون تن اورانیوم
|
|
RAR
|
EAR-1
|
EAR-2
|
SR
|
|
|
|
|
|
1-8- فرآوری سوخت هسته ای
1-8-1- چرخة سوخت هسته ای
روشی كه اورانیوم در راكتورهای هسته ای به مصرف میرسد احتمالا باز – مصرف میرسد شامل یك رشته فرآیندهائی است كه خیلی پیچیده تر از زغال سنگ و نفت در نیروگاههای غیرهسته ای است.
چرخة سوخت هسته ای را میتوان به شكل 1-1 مشاهده كرد. مراحل این چرخه عبارتند از:
- استخراج سنگ معدن اورانیوم متعاقباً خرد كردن آن ، جدا سازی و فرآوری برای تولید اكسید اورانیوم، u3o8 موسوم به كیك زرد.
جهت دریافت فایل گزارش كارآموزی منطقه اكتشافی مواد رادیواكتیو ناریگان لطفا آن را خریداری نمایید