گزارش كارآموزی در شركت داروسازی ثامن در 70 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمه :
شركت داروسازی ثامن .
شركت داروسازی ثامن، در سال 63 به منظور تولید 12 میلیون انواع فرآورده های تزریقی در شهر مشهد، با عنوان شركت سرم سازی ثامن، تاسیس شد و سپس به دلیل گسترش فعالیت شركت و تولید تعدادی از انواع محلول های تزریقی، علاوه بر تولید انواع سرم به پیشنهاد شركت ثامن و تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی در اسفند ماه سال 79 به شركت داروسازی ثامن تغییر نام یافت.
بر طبق مفاد اساس نامه شركت داروسازی ثامن، ایجاد یا مشاركت در تاسیس كارخانه ها، به منظور تهیه و تولید محلول های تزریقی، دیالیز خونی و صفاقی، شست و شوی استریل و فرآورده های لیوفلیزه و غیرلیوفلیزه، تجهیزات دارویی و پزشكی و تولید مواد اولیه و ماشین آلات صنعتی، قطعات یدكی مورد نیاز، فروش و صادرات محصولات كارخانه موضوع فعالیت اصلی این شركت است.
تنوع محصولات شركت داروسازی ثامن بالغ بر 62 نوع محصول است. تولید انواع فرآورده‌های دارویی و شست و شو در حجم 500 تا 5 هزار میلی لیتر، انواع داروها و آنتی بیوتیك های تزریقی، انواع آمپول و همچنین انواع محلول های همودیالیز و دیالیز صفاقی و انواع پپتیدهای نوتركیب با انواع بسته بندی شیشه ای و پلاستیكی، بطری و كیسه، با حجم های متفاوت از مهم ترین تولیدات این شركت است. كلایسین، شست و شوی سه لیتری، دولیتری، مودیفاید ژلاتین، بوسرلین، دیالیز صفاقی، منیزیم سولفات 10 درصد، 20 درصد، 50 درصد در حجم 10 سی سی و سدیم كلراید 5 درصد، از جمله محصولات تولید شده انحصاری شركت داروسازی ثامن است.
در سال گذشته، بزرگ زرینی در كارخانه درخشان شركت داروسازی ثامن ورق خورد، به طوری كه در بخش فرآورده های تزریقی، انواعی از آمپول منیزیوم سولفات 10 درصدی، 20 درصدی، 50 درصدی و 10 میلی لیتری تهیه شده است كه اولین سری ساخت آن به آزمایشگاه كنترل وزارت بهداشت ارسال شده است.
همچنین تهیه محلول سدیم كلراید9/0 درصد شست و شوی دو لیتری، محلول همودیالیز اسیدی 920 میلی لیتری و نیز سدیم كلراید 5 درصد 50 میلی لیتری و سدیم كلراید 45/0 درصد 500 میلی لیتری كه پروانه تولید آن صادر شده، در مرحله برنامه ریزی تولید شركت داروسازی ثامن است.
از آن جایی كه استراتژی شركت داروسازی ثامن، بر پایه تولید محصولات جدید با ارزش افزوده قابل قبول و حفظ و توسعه بازار محصولات باری در داخل و خارج كشور، استوار شده ، تغییرات قابل توجهی در تركیب و تعداد خطوط تولیدی صورت پذیرفته و با سرمایه گذاری جدید، سعی شده این مهم تحقق یابد. كسب رتبه برتر در زمینه به سازی مصرف انرژی، دارنده لوح صنعت سبز و همچنین اخذ عنوان صادر كننده نمونه در سه سال متوالی در استان خراسان رضوی، از جمله افتخارات شركت داروسازی ثامن است.
مجموعه كارخانه شامل ساختمان هایی از جمله:آبسازی- ساخت آب مقطر- ساخت محلول- محلول پركنی- استریلیزاسیون- بسته بندی- انبار مواد اولیه و محصولات و قرنطینه- آزمایشگاه های شیمی- فارماكولوژی و میكروبیولوژی- واحد بیوتكنوژی و نیروگاه میباشد.
بررسی داروهای تولیدی شركت داروسازی ثامن:
ـ بیكربنات سدیم (Sodium Bicarbonate):
گروه داروئی ـ درمانی: قلیائی‌كننده ـ قلیائی‌كنندة سیستمیك و اداری، بافر سیستمیك
موارد مصرف:
درمان اسیدوز متابولیك، احیاء سیستم قلبی ـ ریوی بعضی مسمومیت‌ها. افزایش pH ادراری، واكنش‌های همولیتیك اسهال شدید، افزایش جذب پتاسیم، درمان اسیدوز متابولیك شدید ناشی از علل مختلف (نظیر الیست قلبی، شوك) كتواسیدوز دیابتی، كاهش آب شدید.
مكانیسم اثر:
بیكربنات سدیم در بدن تبدیل به یون بیكربنات می‌شود و در اثر تركیب با یون هیدروژن pH خون را قلیائی می‌كند. دفع یون‌های بیكربنات از ادرار باعث قلیائی شدن pH ادرار می‌شود. این محلول توسط كلیه فیلتر و بازجذب می‌شود و كمتر از 1% آن از راه دفع ادرار می‌شود و Co2 حاصل از بیكربنات از راه ریه دفع می‌گردد.
ـ كلرید پتاسیم (Potossium chloride) :
گروه داروئی ـ درمانی: جانشین پتاسیم ـ اصلاح تعادل الكترولیت‌ها
مكانیسم اثر:
در درمان كاهش پتاسیم به كار می‌رود. همچنین یك جانشین الكترولیت است. پتاسیم كاتیون غالب درون سلولی است (تقریباً 160 ـ 150 میلی اكی‌والان در لیتر)
گرادیان پتاسیم درون سلولی به خارج سلولی برای هدایت پیام‌های عصبی در بافت‌های تخصصی نظیر قلب، مغز و عضلات اسكلت ضروری است.
ژلاتین: (Gelatin Modified)
گروه داروئی ـ درمانی ـ پلی‌پپتید و الكترولیت و افزایش‌دهندة حجم پلاسما.
مكانیسم اثر:
این فرآورده مثل دكستران یك حجم‌دهندة پلاسماست و در شوك‌های ناشی از كاهش حجم خون بكار می‌رود.
ـ مترونیدازول (Metronidazole):
گروه داروئی ـ درمانی: مشتق صناعی، ایمیدازول ـ ضدباكتری، ضد پروتوزآ
موارد مصرف: پیشگیری از عفونت قبل، حین و بعد از جراحی و كاهش عفونت در جراحی رودة بزرگ و شكم.
مكانیسم اثر: به نظر می‌رسد مترونیدازول برعلیه اكثر باكتری‌های بی‌هوازی اجباری و پروتوزآها مؤثر باشد. این دارو باید در داخل سلول تحت احیاء شیمیائی قرار گیرد تا فعال گردد. احیاء شیمیائی مختص متابولیسم بی‌هوازی میباشد و نهایتاً این دارو سبب مهار سنتز اسید نوكلئیك و مرگ سلول می‌شود.
ـ رینگر (Ringer’s ):
گروه داروئی ـ درمانی: محلول حاوی الكترولیت، جانشین مایع و الكترولیت‌ها.
موارد مصرف: به عنوان محلول همگن جهت جایگزین كردن آب و املاح خصوصاً مواردی كه پتاسیم بین سلولی هم كاهش یافته باشد و به منظور افزایش حجم داخل عروقی مصرف می‌شود.
ـ دكستروز (Dextrose):
گروه داروئی ـ درمانی: كربوهیدرات، جانشین مایعات ـ تأمین‌كنندة كالری.
موارد مصرف:
تأمین كالری موردنیاز بدن
كاهش فشار خون مغزی ـ نخاعی و ادم مغزی.
درمان علامتی كاهش قند خون حاد.
درمان كاهش قند خون شدید مخصوصاً پس از مصرف بیش از حد انسولین.
سولفات منیزم (Magnesium sultate.7H2o)
گروه داروئی ـ درمانی: سولفات منیزیم ـ ضدتشنج
موارد مصرف: نمك‌های منیزیم در درمان كمی منیزیم خون و حالات كمبود منیزیم به كار می‌رود. این دارو با مهار آزادسازی استیل كولین در محل اتصال عصب ـ عضله، انقباضاات عضلات مخطط را كاهش می‌دهد. نمك‌های منیزیم اساساً از طریق ادرار دفع می‌شوند. بیش از %90 مقداری كه توسط كلیه‌ها فیلتره می‌شود مجدداً بازجذب می‌شود.
منیزیم برای عملكرد بسیاری از آنزیم‌های مهم بدن از جمله آنزیم‌هائی كه در انتقال گروه‌های فسفات و تولید ATP نقش دارند و نیز جهت واكنش‌های فسفاتاز مختلف، در سنتز پروتئین واسیدهای نوكلئیك ضروری میباشد. همچنین در هدایت عضلانی فعالیت كانال‌های كلسیم، انتقال آهن، عملكرد هورمون پاراتیروئید معدنی شدن استخوان‌ها نقش مهمی را ایفا می‌كند همچنین اثرات گشادكنندگی عروق سیستمیك و عروق كرونر و نیز اثرات ضدتشنج دارو به علت بلوك انتقال عصبی، عضلانی از طریق كاهش آزادسازی استیل كولین میباشد.
ـ سیپروفلوكساسین (Ciprofloxacin):
مكانیسم اثر دارو:
سیپروفلوكساسین دارای اثر كشندگی روی بعضی باكتری‌های گرم‌منفی وگرم‌مثبت است و این اثر به دلیل اثر دارو از طریق مهار آنزیم‌های توپوایزومراز II و I است كه آنزیم‌های ضروری جهت تكثیر باكتری‌ها هستند.
موارد مصرف: در هریك از عفونت‌های مجاری ادراری، عفونت‌های مجاری تحتانی تنفسی، عفونت باكتریال ریه، عفونت‌های بیمارستانی، عفونت‌های پوست، استخوان و مفصل، سینوزیت حاد، پروستاتیت حاد باكتریائی و سیاه‌زخم تنفسی.
نكات مربوط به واحد تقطیر:
ـ PH آب مقطر تولید شده اسیدی است، علت این امر ورود هوا و تولید اسیدكربنیك در آب میباشد.
ـ باقیماندة آب كه از آخرین بخارساز خارج می‌شود حاوی لاشة میكروب‌ها و باكتری‌هاست.
ـ توسط كندانسور دمای آب در حدود 100ـ95 نگه داشته می‌شود چون در زیر این دما میكروب‌ها از بین نمی‌روند.
ـ آب مقطر progen free به آب مقطری گفته می‌شود كه میكروب‌های آن از بین رفته و خاصیت تب‌زائی ندارد.
ـ چنانچه كنداكت آب بیشتر از 2 باشد، بایستی از خط خارج شود وبه واحد ساخت محلول فرستاده نمی‌شود.
ـ اولین اواپراتور با سایر اواپراتورها دارای این تفاوت است كه بخار موجود در این ستون بخار صنعتی است ولی در سایر ستون‌ها فقط بخار دیونایزد وجود دارد.
ـ چنانچه آب با دمای 100ـ95 درجه برای ساخت محلول استفاده شود، به مواد در ساخت محلول آسیب وارد می‌كند، در نتیجه توسط یك مبدل دمای آن را به حدود زیر 40 درجه می‌رسانند. لولة مربوط به آب كولینگ از تانك ذخیره‌سازی آب دیونایزد تغذیه می‌شود.
ـ واحد ساخت محلول:
آب مقطری كه در واحد آبسازی تهیه می‌شود به همراه مواد توزین شده توسط انبار مواد اولیه به این واحد می‌رسد.
تانك CIP :
CIP مخفف كلمة clean in place میباشد، حجم این تانك 2000lit میباشد كه حاوی آب مقطر با دمای c ْ90ـ80 است كه برای شستشوی تانك‌ها و كلیة خطوط و فیلترها و… استفاده می‌شود. آب بعد از خروج از تانك از یك مبدل حرارتی عبور می‌كند تا در صورت سرد بودن آب توسط بخار صنعتی گرم می‌شود، برای شستشو تانك‌ها CIP در سه مرحلة یك دقیقه‌ای قبل و بعد از محلو‌سازی به تانك منتقل می‌شود، سپس وارد لوله‌ای می‌شود كه در بالا نزدیك دهانه قرار دارد كه آب با فشار و در تمام جهات خارج می‌شود، ضمناً كنداكت آب CIP خروجی اندازه‌گیری می‌شود و زمانی كه كنداكت به زیر 1 میكروزیمنس برسد، CIP تمام می‌شود. برای شستشوی خطوط و فیلترها آب به مدت 25ـ20 دقیقه در خطوط جریان داشته باشد و پشت سر هوای پرفشار وارد گردد به طوری كه هیچ آب مقطری در خطوط نماند، این كار را زمانی انجام می‌دهند كه هیچ محلولی به واحد فیلینگ ارسال نشود.
فشار آب CIP حدود Sbar 5/4ـ4 است.
در این واحد چندین تانك وجود دارد، تانك‌های R1 و R2 و R3 و R4 (حجم 10000liter) دارند كه همگی بجز تانك R4 كه تولید محلول همودیالیز می‌كند برای ساخت محلول‌های بطری cc100 به بالا استفاده می‌شود. تانك‌های R5، R6 برای ساخت محلول دیالیز صفاقی استفاده می‌شود تانك‌های Rc1 و Rc2 كه 2000lit حجم دارند معمولاً برای ساخت محلول‌های كیسه‌ای 50-100cc مثل متروتیدازول، آنتی‌بیوتیك‌ها و محلول ژلاتین پلاسما و پتاسیم كلراید بكار می‌روند و تانك‌های Rc3 Rc4 1000lit حجم دارند، Rc3 برای ساخت و یال استفاده می‌شود و حاوی آب مقطر میباشد و Rc4 برای ساخت محلول بیكربنات استفاده می‌شود و با گاز Co2 این محلول تثبیت می‌شود.
تانك‌های واحد ساخت محلول توسط آب مقطری كه از واحد تقطیر توسط پمپ‌ها می‌آید پر می‌شوند. دمای آلی كه در واحد تقطیر وجود دارد حدوداً 95 درجه میباشد كه پس از عبور از كندانسور E1 به دمای 35ـ30 درجه كاهش می‌یابد.
سپس از یك كنتور عبور می‌كند تا میزان دبی آن مشخص شود، پس از مرحلة آبگیری سپس مواد اولیه توزین شده از انبار به قسمت توزین بخش محلول‌سازی وارد می‌شوند و مجدداً وزن می‌شوند. سپس دریچة بالای تانك را باز نموده و مواد توزین شده به داخل آن ریخته می‌شود و مقداری از نمونة مواداولیه به IPQC فرستاده شده و توسط این واحد تأیید می‌شود. تانك‌های محلول‌سازی دارای همزن هستند كه به یكنواخت شدن محلول كمك می‌كند. درون و بیرون تانك‌ها فیلتر وجود دارد كه اولاً باعث استریل شدن هوا می‌شود و همچنین فشار را تنظیم می‌كند.
محلول همودیالیز نیازی به استریل كردن در واحد اتوكلاو ندارد زیرا اولاً تزریقی نیست، ثانیاً غلظت نمك آن بالاست و ثالثاً محیط آن اسیدی است و باكتری در آن قدرت رشد ندارد. این محلول در مسیر سیركوله در تانك از یك فیلتر 50 میكرون عبور می‌كند و در مسیر ارسال به واحد فیلینگ از یك فیلتر پرس شامل چند فیلتر سلولزی 7ـ5 میكرون عبور می‌كند.
تانك‌های Rc3، Rc4 برای تهیة آب مقطر و یال بكار می‌روند، این آب مقطر از فیلترهای 45/0 میكرون به واحد فیلینگ ارسال می‌شود. محلو‌ل‌هائی كه در تانك‌های R3 و R2 و R1 تولید می‌شوند در ابتدا از فیلتر استرینر و همچنین فیلتر 50 میكرون می‌گذرد تا پارتیكل‌های درشت آن گرفته شود، این كار برای افزایش طول عمر پری‌فیلتر و فیلترفاینال صورت می‌گیرد زیرا این دو فیلتر هرچند وقت یكبار تعویض می‌گردند.
همزمان با عمل فیلتراسیون هواگیری هم انجام می‌شودتا پمپ واحد فیلتر به خوبی كار كند. محلول از پری‌فیلتر 2/1 میكرون می‌گذرد و سپس از 6 فیلتر 45/0 میكرون (filter final) می‌گذرند. این تانك‌ها دارای سیستم سركولیشن هستند كه باعث یكنواخت شدن محلول می‌شود. فیلترها هر 50 ساعت كه در دمای حدوداً 80 درجه كار می‌كنند، تعویض می‌گردند. همچنین فیلترها توسط واحد I.P.Q.C كنترل می‌شوند. شستشو با آب و الكل %70 صورت گرفته و بعد از CIP كلیة خطوط هوادهی می‌شوند. مواد اولیه برای ساخت محلول‌های تزریقی بایستی شرایط زیر را داشته باشند:
ـ نگهداری مواد اولیه در ظروف سربسته حین حمل و نقل
ـ نگهداری مواد اولیه در شرایط سرد و خشك
ـ استفاده از دستكش، كلاه و لباس‌های یكسره در محیط
ـ قرار دادن مواد مورد استفاده در سالن‌های تمیز وغبار روبی شده
ـ نظافت ظروف انتقال مواد و ضدعفونی كردن آنها و استفاده از ظروف از جنس استیل زنگ نزن
دستگاه كانتل:
در این دستگاه به منظور امنیت سرم از اورلپ كردن استفاده می‌شود، فیلم پائین 42 سانت وضخامت آن 115 میكرون میباشد و دو لایه پلی‌پروپیلن و پلی‌آمین ساخته شده و فیلم بالا 40 سانتی و ضخامت آن 90 میكرون است و از دو لایه پلی‌پروپیلن و پلی‌آمین تشكیل شده و كل سیستم به شكل پنوماتیك است. قالب جوش هم كه دورتادور قالب را جوش می‌دهد و فیلم روئی به زیرین جوش می‌دهد و این كار در دمای حدوداً 90 درجه سانتیگراد انجام می‌شود.
علت بیشتر بودن ضخامت فیلم زیرین اینست كه بیشتر سنگینی سرم را متحمل می‌شود. در زمان قالب‌گیری آب سرد هم جریان می‌یابد و توسط چیلر سرد می‌شود و باعث خنك شدن قالب می‌شود، اگر آب سرد جریان نداشته باشد دمای بالای 90 درجه منجر به چسبیدن پلاستیك به قالب می‌شود. در اینجا چهار شیر پنوماتیك وجود دارد: دو عدد مربوط به آب چیلر، یكی مربوط به هوا و دیگری شیر وكیوم.
دورتادور قالب جوش داشته می‌شود و توسط كاتر موجود كه جك آن در زیر دستگاه وجود دارد محل تسهیل پارگی را ایجاد می‌كند چنانچه قالب تحمل فشار وارده در قسمت اتوكلاو را نداشته باشد، آب وارد قالب می‌شود، لذا قبل از ورود به اتوكلاو تست فشار انجام می‌شود.
واحد اتوكلاو:
محصولات به شكل بطری و كیسه وارد بخش اتوكلاو می‌شود و در آنجا استریلیزاسیون انجام می‌شود كه پس از انجام چهارده مرحله در چمبرهای استریل محصولات به قسمت بسته‌بندی منتقل می‌شوند. در بخش اتوكلاو معمولاً بطری‌ها و ویال‌ها در یك چمبر استریل می‌شوند و محصولات كیسه‌ای در سایر چمبرها استریل می‌شوند. محصولات در این قسمت ابتدا به شكل دستی بر روی سینی چیده می‌شوند و بعد در بسكت‌ها قرار می‌گیرند. هر بسكت كیسه دوازده سینی دارد و هر بسكت بطری ml500 دارای شش سینی است و هر سینی حاوی 156 بطری میباشد و هر بسكت حاوی 936 بطری میباشد. هر بسكت بطری 1000 دارای 550 عدد بطری میباشد. برای كیسه‌های ml500 در هر سینی 60 كیسه و هر بسكت حاوی 720 كیسه میباشد. برای كیسه‌های ml100 هر بسكت حاوی 480 عدد وبرای كیسه‌های دیالیز هر سینی 10 عدد و هر بسكت 120 عدد كیسه دارد.
مراحل استریل شدن عبارتند از:
1ـ آماده كردن واحد اتوكلاو:
در این مرحله بسكت‌ها آماده می‌شوند و دستگاه روشن می‌شود و آن را از نظر دما، فشار و… كنترل می‌شود.
2ـ آبگیری:
آب مورد استفاده در این مرحله آب دیونیزه میباشد كه عاری از املاح و رسوب است تا زمانی كه قرار است از دوش‌ها عبور كند سبب گرفتگی سوراخ دوش‌ها نشود.
3ـ سیركوله كردن آب:
در این مرحله آب توسط دو پمپ سیركوله می‌شود تا جریان پیدا كند. ضمن انجام سیركولیشن مقداری از سطح آب كم می‌شود و سطح آب داخل چمبر پائین می‌آید.