تاریخ شاهان ایران از مادها تا عصر پهلوی
سلسله مادها
(708-550 قبل از میلاد)
مادها اولین حكومت و دولت مستقل ایرانی را تشكیل دادند. اینكه بطور دقیق چه زمانی دولت مادها تشكیل شد معلوم نیست اما آنچه مشخص شده آن است كه در زمان اقتدار آشوریان، مادها دولت تأسیس كردند. در ابتدا قبیله های ماد 6 تا بودند كه از این میان «پارتاكن ها» جنگجو و دلیر بودند و بر عكس آنها مغ ها، صلح جو و آرام. شش قبیلة مادها همواره در حال نزاع با یكدیگر بودند به همین علت آشوریها می توانستند به راحتی بر آنها تسلط داشته باشند.
مادها دامپرور و كشاورز بودند. این شش قبیله مادی تا زمانی كه دیااكو پا به عرصه گذاشت همچنان اختلاف داشتند اما دیااكو آنها را متحد كرد و مقام قضاوت آن ها را بر عهده گرفت. در واقع دیااكو اولین دولت مادها را بنیان نهاد. دیگر پادشاهان ماد به شرح زیر هستند:
فرورتیش (655-633 قبل از میلاد)، هووخ شتر (633-585 قبل از میلاد)، ایخ توویگو (585-550 قبل از میلاد).
سرانجام پارسی ها به فرماندهی كوروش سپاه ایخ توویگو را شكست داد و بدین گونه حكومت مادها به پایان رسید و دوران پادشاهی هخامنشیان آغاز گردید. از پادشاهان ماد كتیبه و دست نوشتة مستقلی بدست نیامده. آنچه دربارة مادها می دانیم از میان كتیبه های بابلی و آشوری استخراج شده است.
دیااكو (دیوكس)
(708-655 قبل از میلاد)
قبیله های مادها شش قبیله بودند كه هیچگاه با هم اتحادی نداشته و زیر سلطة آشوریها بودند. مادها توسط آشوریها زمانی طولانی استثمار شدند. سرانجام یكی از بزرگان مادی به نام دیااكو كه مقام قضاوت را در میانشان بر عهده داشت، قبایل شش گانه را با هم متحد كرد و اولین دولت مادها را بنیان نهاد. بعد از مدتی دیااكو از كار قضاوت كناره گرفت. بعداز آن دزدی و نا امنی همه جا را فرا گرفت و مادها از وی خواستند تا ریاست را بر عهده بگیرد. دیااكو بعد از اینكه اختیارات تام از آنها گرفت ریاست قبیله اش را بر عهده گرفت. وی ابتدا سربازانی برای حفاظت خود و خانواده اش استخدام كرد سپس در دامنه كوه الوند، شهری بنام اكباتان كه همان همدان امروزی (هگمتانه) است را ایجاد كرد. و آن را پایتخت خود قرار دادند، او هفت دیوار كه هر كدام یك رنگ داشت در اطراف همدان ایجاد نمود. برجهای دیوارها طلایی رنگ بودند. دوران پادشاهی دیااكو با پادشاهی «سناخریب» سلطان آشوریها مصادف بود. سناخریب كه سرگرم جنگ با عیلامی ها و بابلی ها بود به مادها توجه ای نداشت.
از طرفی بدلیل طبع آرامی كه دیااكو داشت، با دادن باج و خراج سرزمینش را از حملة آشوریها محفوظ نگاه می داشت.
از كارهای مهم دیااكو متحد كردن قبیله های شش گانة مادها بود. علاوه بر آن به آبادانی شهرها و مناطق مختلف سرزمینش همت گماشت و از میانشان به جمع آوری سپاه مشغول شد تا در صورت لزوم بتواند با دشمنانش جنگیده و آنها را نابود كند. او می خواست دشمن اصلی مادها یعنی دولت آشوری را نابود كند ولی قبل از اینكه بتواند كاری انجام دهد دار فانی را وداع گفت.
در واقع نخستین مردمی كه به سرزمین ایران آمدند آریائی ها بودند. آنها حدود 3500 سال پیش به این سرزمین آمدند و در دشتهای سرسبز و سرزمینهای آباد كوهستانی مسكن گزیدند. از آن زمان سرزمین ما، ایران نامیده شد، آریائی ها چند دسته بودند كه یكی از آن دسته ها مادها بود. مادها در غرب و شمال غربی ایران ساكن شدند.