اصول پرورش كرم ابریشم
در حقیقت این پدیده اتفاقی به تدریج پایه گذار صنعت پرورش و تهیه ابریشم در جهان شده و بعدها این شاهزاده خانم در تاریخ به الهه ابریشم ، ملقب گردید. تا مدتها پس از كشف ابریشم راز تهیه آن در انحصار چین بود امپراطوران چین در طی قرون متمادی همواره سعی كردند تا اسرار تهیه آن را از جهانیان پنهان دارند، حتی حكومت چین برای كسانی كه می خواستند راز تهیه ابریشم را به خارج از كشور انتقال دهند مجازات مرگ تعیین كرده بودند . با وجود این سختگیریها تا نیم قرن ، چین تنها كشور تولید كننده ابریشم در جهان بود.
استقبال وسیع و همه جانبه مردم دنیا از ابریشم و سود آوری تجارت این كالا آن چنان مورد توجه واقع گردید كه برای تجارت آن جاده ای ساخته شد كه یازده هزار كیلومتر طول داشت و شهر هسیان چین را به رم شرقی متصل می كرد. این جاده از تركستان ـ سمرقند گذشته و به مرزهای ایران می رسید و پس از عبور از طوس ، دامغان ، گرگان و ری به قزوین و از آنجا به شعباتی متصل می شد كه شاخه ای از آن به تركیه و بعد به اروپا متصل می گشت . در ضمن برای اینكه كاروان های حامل ابریشم به سلامت مسیر تا اروپا را طی نمایند مرتباً بین ایران و چین نمایندگانی در رفت و آمد بودند.
در تمام این مدت سختگیری های امپراطوران چین ، به منظور حفظ انحصار تهیه ابریشم زیادتر می شد و هر روز مقررات سخت تری وضع می كردند با وجود چنین سیاست وحشت و استتاری ، نوشته اند به سال ۴۱۹ میلادی شاهزاده خانم دیگری از چین كه به ازدواج فرمانروای كشور تركستان در آمده بود ، برای نشان دادن درجه محبت و فداكاری خود با استقبال از مرگ چندین عدد تخم نوغان را در لابلای موهای خود پنهان و به عنوان هدیه ای در تركستان تقدیم همسرش كرد.
و بدین ترتیب تهیه ابریشم از انحصار چین خارج گردید .
در حال حاضر با گذشت قرن ها هنوز چین بزرگترین تولید كننده ابریشم در جهان است.
هندوستان دو مین كشور تولید كننده ابریشم بوده و ژاپن سومین كشور تولید كننده ابریشم و شوروی سابق مقام بعدی را در جهان دارا بوده است.
فرانسه نیز زمانی از تولید كنندگان عمده ابریشم جهان بود ولی پس از شیوع بیماری واگیردار پبرین در سال ۱۸۵۰ ، خسارات فراوانی به این صنعت وارد شد این بیماری چنان دامنه وسیعی پیدا كرد كه ناپلئون سوم ، لویی پاستور را مأمور مطالعه روی این بیماری و پیدا كردن راههای مبارزه با آن نمود.
پس از چهار سال تحقیق پاستور ، دانشمند فرانسوی موفق به شناسایی و كشف عامل بیماری و راه مبارزه با آن گردید. با وجود این ، این توفیق تربیت و پرورش كرم ابریشم دیگر در فرانسه پا نگرفت ، زیرا واردات آن از كشورهای دیگر توسعه زیادی یافته بود.
وضعیت ابریشم در ایران
تولید ابریشم ایران در حال حاضر ۴۰۰ تن در سال است طبق مدارك موجود میزان ابریشم تولیدی در گذشته در حدود ۳۰۰۰ تن در سال بوده حتی زمانی از ایران تخم نوغان جهت پرورش به كشورهای خارج بویژه اروپا صادر می شده است.
در نگرش تاریخی به این رشته از كشاورزی وضعیت اولین اشاره در متون تاریخی مربوط به تولید ابریشم در مازندران است. در ضمن ماركوپولو نیز در سفرنامه خود به تولید فراوان ابریشم در طبرستان (مازندران) اشاره كرده است.
آنچه مسلم است در گذشته ایران یكی از كشورهای مهم تولید كننده و به ویژه در شهرهای طبرستان ، خاوران ری و حتی زابلستان تولید ابریشم رواج قابل توجهی داشته است . این وضعیت در زمان صفویه نیز به اوج شكوفایی خود رسیده بود.
متأسفانه دو اتفاق مهم صنعت پرورش كرم ابریشم را در دنیا مختل ساخت ، مسلماً تولید ابریشم ایران نیز از آن بی تأثیر نبود.
واقعه مهم نخست اپیدمی بیماری پبرین در فرانسه بود كه همانند بیماری نیوكاسل طیور ، پرورش این كرم را در سطح بسیار گسترده ای از جهان در معرض نابودی قرار داد. بنا براین با سعی و تلاش دانشمند ارزنده فرانسوی « لویی پاستور » كه عامل این بیماری را در سال ۱۸۷۰ شناسایی و راه پیشگیری از آن را به دنیا اعلام كرد بدون شك این صنعت با نابودی كامل روبرو می شد.
اتفاق دوم كه در تاریخ حیات پرورش این كرم دخالت عمده ای دارد توفیق فردی به نام شاردونه در ساخت الیافی از مواد شیمیایی بود كه شباهت بسیار زیادی به ابریشم داشت (در سال ۱۸۸۹ ) این كشف ركود عجیبی در بازار تجارت ابریشم جهان بوجود آورد.
با وجود این رویداد تولید ابریشم در ایران حتی در این دوره نیز رونق قابل توجهی داشته است چنانچه اگر دومین سفرنامه مظفرالدین شاه به فرنگ را مطالعه كنیم خواهیم دید كه از رونق كرم ابریشم در ایران ، طی این سالها سخن به میان آمده است در حقیقت در این سالها ابریشم كالای عمده تجارت ایران بوده و در تجارت خارجی ، این كشور را قادر می ساخته تا بهای بخش قابل توجهی از واردات خود را با در آمد آن بپردازد . میزان تولید این محصول در سال ۱۳۴۳ در اوج خود بوده ولی از آن به بعد دچار آفت گشته و در نتیجه تغییر كیفیت ، قیمت آن نیز تنزل یافته است .
در سال های گذشته جهت احیای امر نوغان داری ، تشكیلات مستقلی به نام شركت نوغان به وجود آمد و بدنبال آن كارخانه حریر بافی چالوس تاسیس گردید . متاسفانه پس از شروع كار كارخانه تولید ابریشم بر خلاف انتظار پایین آمد ، زیرا شركت نوغان برای جبران هزینه های فراوان كارخانه مجبور به پایین آوردن نرخ خرید اجباری پیله بود . در طی این سالها بالاترین رقم تولید مربوط به سال ۱۳۵۱ بوده یعنی ۱۱۱ تن پیله بوده است .
پس از انقلاب اقداماتی در جهت احیای این رشته از كشاورزی و صنعت به عمل آمده از جمله آن اقدامات تشكیل شركت سهامی مطالعات و تحقیقات پرورش كرم ابریشم بود این شركت عملاً كار خود را از سال ۱۳۵۹ شروع كرده است . وظیفه این شركت تهیه و توزیع تخم نوغان تهیه و توزیع نهال توت ، خرید پیله بر اساس قیمت های تعیین شده بود . كارخانه هایی كه در حال حاضر در امر ابریشم كشی كشور فعالیت دارند ، عبارتند از كارخانه صنایع ابریشم گیلان در صومعه سرا ، كارخانه صنایع ابریشم طوس در مشهد و كارخانه پیله و ابریشم شمال
چگونگی پرورش كرم ابریشم در ایران
همان طور كه در مبحث تاریخچه این صنعت در گذشته اشاره شده ، تولید ابریشم از زمان های خیلی دور در ایران رایج بوده و بخش مهمی از صادرات كشور را در آن زمان تشكیل می داده است .
در حال حاضر پرورش كرم ابریشم در استانهای گیلان و مازندران ، خراسان، آذربایجان، اصفهان، یزد و كرمانشاه رایج است . در استان گیلان كه ۸۰% تولید كشور را بر عهده دارد پرورش این كرم در اردیبهشت و در سایر استانها در فروردین ماه زمانی كه توت پنج برگ می شود انجام می گیرد.
چنانچه برای كرم ابریشم شرایط پرورش مطلوبی ایجاد گردد و برگ توت هم مهیا باشد می توان هر موقع از سال به امر پرورش كرم پرداخت .
فهرست مطالب:
فصل اول
پیشگفتار
تاریخچه كرم ابریشم
وضعیت ابریشم در ایران
چگونگی پرورش كرم ابریشم در ایران
برخی مشكلات صنعت ابریشم در ایران
مراكز تهیه و توزیع، تولید تخم نوغان تا مرحله ابریشم در ایران
فصل دوم
توتستان
كلیاتی راجع به درخت توت و توتستان
روشهای تولد نهال توت
بذر كاری
پیوند زنی
خوابانیدن شاخه
قلم چوب نرم
قلم چوب سخت
خزانه نهال
انتخاب نهالهای توت و روش انتقال آن
ایجاد توتستان
وضعیت هواشناسی
بررسی خاكشناسی
روش پیداكردن بیماریهای پوسیدگی و ریشه
انتخاب نهال توت
فاصله درختان
كاشت
روشهای داشت، هرس و برداشت
روش بهره برداری از توتستان ویژه كرم جوان
نحوه برداشت از توتستان برای كرم بالغ
نگهداری توتستان
فصل سوم
بررسی كرم ابریشم از نظر جانورشناسی و سیر تكامل آن
لارو
مراحل رشد
اندامهای درونی كرم ابریشم
اعضای گوارشی
دستگاه گردش خون
دستگاه دفع كرم ابریشم
دستگاه تنفس
دستگاه عصبی
دستگاه تولید مثل
غده های ابریشم
فصل چهارم
كرم ابریشم
تخم كرم ابریشم
تعیین جنس
تولید تخم
نگهداری و به كاربردن تخم كرم ابریشم
تفریخ مصنوعی تخم كرم ابریشم
روش اجرایی تفریخ تخم
فصل پنجم
پرورش كرم ابریشم
مشخصات كرم ابریشم
فصل پرورش
آماده سازی پرورش
انتخاب واریته كرم ابریشم
ضد عفونی
آغاز پرورش
پرورش كرم جوان
پرورش كرم بالغ
پیله رفتن لارو
برداشت پیله و حمل آن
خشك كردن پیله
فصل ششم
بیماری های كرم ابریشم
بیماریهای های قارچی
بیماریهای فلاشری
بیماریهای پیرین
آفات كرم ابریشم
منابع
این متن فقط قسمتی از اصول پرورش كرم ابریشم می باشد
جهت دریافت کل متن ، لطفا آن را خریداری نمایید