مقاله آموزش کار درفروشگاه اینترنتی و تجارت در وب

اموزش کار در فروشگاه اینترنتی و تجارت در وب ایجاد فروشگاه اینترنتی، تبلیغ و اطلاعات كامل محصولات یك شرکت به نمایش در می آید و مشتری با داشتن كارت پرداخت واسطه ویا كارت‌های اعتباری، پس از جستجو و انتخاب، در خواست خرید می کند سایت واسطه پس از كسر مبلغ محصول از حساب وی، این درخواست را در وهله اول از طریق فکس و یا تلفن (در آینده از طریق کامپیوتر به ص

فروشگاه اینترنتی و تجارت در وب

ایجاد فروشگاه اینترنتی، تبلیغ و اطلاعات كامل محصولات یك شرکت به نمایش در می آید و مشتری با داشتن كارت پرداخت واسطه ویا كارت‌های اعتباری، پس از جستجو و انتخاب، در خواست خرید می کند. سایت واسطه پس از كسر مبلغ محصول از حساب وی، این درخواست را در وهله اول از طریق فکس و یا تلفن (در آینده از طریق کامپیوتر به صورت آنلاین و یا از طریق SMS و یا تلفن گویا ) به فروشنده ارجاع می دهد و فروشنده می بایست در مدت زمان توافق شده، کالا را برای مشتری ارسال نماید.

مزایای ایجاد فروشگاه اینترنتی برای فروشندگان

داشتن ویترینی قابل رویت در سرتاسر ایران و كشورهای منطقه
 داشتن بازدید كنندگان بسیار (شركتها، ادارات، موسسات، بنگاههای تجاری، متخصصان، دانشجویان و ...)
وسعت نامحدود فروشگاههای اینترنتی

در فروشگاههای سنتی به علت كمبود جا، امكان نگهداری تمامی محصولات بر اساس تنوع، اندازه، تركیبات و ... وجود ندارد كه این مسئله در فروشگاه اینترنتی كاملاٌ حل شده است یعنی به دلیل عدم محدودیت در فضا، فروشنده می تواند سبد محصولات تولیدی خود را به متنوع ترین شكل ممكن به همراه توضیحات كامل و بیان برتری های كیفی و فنی به زبان ساده و با درج قیمت ها و عكس های زیبا در معرض دید مشتریان قرار دهد.

نداشتن محدودیت زمانی

فعالیت فروشگاههای سنتی محدود به ساعات و روزهای غیر تعطیل می باشد اما فروشگاههای اینترنتی مطلقاٌ چنین محدودیتی نداشته و در تمامی ساعات شبانه روز و تمامی روزهای سال در دسترس عموم بازدید كنندگان قرار دارد.

كاهش هزینه های جانبی وسود آوری بیشتر

در فروش مستقیم محصولات به مشتریان در فروشگاه اینترنتی، هزینه هایی از قبیل كارمزد، خواب سرمایه و سایر هزینه های جانبی كاهش یافته و بنابراین سود بیشتری عاید فروشنده می شود.

پرداخت اینترنتی

پرداخت اینترنتی عبارت است از پرداخت توسط كارتهای پرداخت یا اعتباری، كسر از موجودی خریدار و واریز به حساب فروشنده. تمامی مراحل فوق بصورت اینترنتی انجام می پذیرد.

ه چه طریق می توانید مشتریان خود را راضی كنید؟

فروشنده می تواند با اختصاص بخش ناچیزی از سود حاصله در هر فروش آنلاین، قیمت محصول خود را كاهش دهد تا مشتری بیشتری را جلب نماید.

فروشنده می تواند قیمت محصول را ثابت نگه داشته و در عوض از سود حاصله هدایای زیبایی را از قبیل ملزومات جانبی كالای به فروش رفته خود، كالاهای كوچك تر و ارزان قیمت تر و یا كالای مورد علاقه كودكان و یا هدایای تبلیغاتی را به همراه محصولات خود برای مشتری ارسال نماید.

فروشنده با پرداخت هزینه ناچیز حمل كالا به محل مورد نظر مشتری، رضایت بیشتر آنان را فراهم و كالای خود را در بازار و در مقایسه با محصولات مشابه، رقابتی تر می نماید.

همچنین فروشنده با استفاده از امكانات سایت واسطه می تواند خدمات ثبت نام آنلاین مشتریان برای پر كردن برگ گارانتی و حتی قسمی از خدمات مشتریان خود را انجام داده و رضایت هر چه بیشتر آنان را تامین نماید.
مزایای خرید از فروشگاههای اینترنتی برای خریداران  

عدم برخورد به ترافیكنبودن آلودگی هوا

 عدم نیاز به رفتن به داخل طرح ترافیك

یافتن كالاها با قیمت پایینتر نسبت به فروشگاههای سنتی

قابلیت مقایسه قیمتها و مشخصات كالاها در كمترین زمان

امكان خرید در آرامش منزلامكان خرید در هر ساعت از شبانه روز

عدم مشكل حمل و نقل كالای خریداری شده

تحویل كالای خریداری شده درب منزل

بیمه بودن كالای خریداری شده

  مزایای ایجاد فروشگاه اینترنتی برای فروشندگان
حل مشكل حمل و نقل

در حال حاضر (VTE) در حال مذاكره با شركت پست، پیك بادپا، پست 193 و چندین شركت فعال حمل و نقل خصوصی، در خصوص واگذاری حمل كالا به آنان می باشد. به این ترتیب بزودی این امكان فراهم خواهد شد تا شركت حمل طرف قرارداد با (VTE)، كالا را از محل فروشگاه سنتی و یا انبار گرفته و به مشتری تحویل نماید.

بیمه

بر اساس مذاكرات در حال انجام با چند شركت بیمه، كلیه كالاهای به فروش رفته از طریق فروشگاه اینترنتی، مشمول بیمه خواهند بود تا هیچگونه خسارتی متوجه فروشنده و خریدار نگردد.

امكان فروش قسطی

در این مورد لازم به توضیح است كه سایت واسطه در حال مذاكره با بزرگترین فروشنده فروش قسطی درایران جهت حل مشكلات فروش قسطی از قبیل مشكل پرداخت، نحوه قسط بندی، ضمانت و ... می باشد.

مزایای استفاده از تجارت الكترونیكی
به طور كلی مزایای استفاده از تجارت الكترونیكی را می‌توان به پنج دسته تقسیم كرد كه شامل بستر ارتباطی، از بین رفتن واسطه‌ها، افزایش قدرت خریداران و پیدایش بازارهای جدید برای تولید كنندگان، سفارشی كردن محصولات درخواستی و خدمات پشتیبانی قوی و پیدایش مؤسسات اقتصادی نو پا و رقابت سراسری است.
۱- بستر مناسب اطلاعاتی و ارتباطی
یكی از امكاناتی كه اینترنت در اختیار تجارت و بازرگانی قرار می‌دهد اطلاعات نسبتاً كامل و گسترده‌ای است كه در مورد هر كالا چه از نظر فنی و چه به لحاظ تجاری می‌توان یافت. امكانی كه در دنیای واقعی، ارزش تجاری بسیار زیادی دارد اما بدون صرف هزینه و زمان زیاد به‌دست نمی‌آید. ارزش دیگر تجارت الكترونیكی آن است كه امكان ایجاد ارتباط با همه افرادی كه برای تكمیل یك فرآیند بازرگانی لازم است با آن‌ها تماس گرفته شود، در كوتاه‌ترین زمان از طریق e-mail ،chat و روش‌های دیگر امكان‌پذیر است.
۲- حذف نسبی واسطه ها
حذف واسطه‌ها یكی دیگر از ارزشمندترین دستاوردهای تجارت الكترونیكی می باشد كه باعث كاهش بی‌سابقه قیمت كالاها و خدمات در جهان شده است. براساس برآوردهای انجام شده، حذف واسطه‌ها و ایجاد ارتباط مستقیم بین خریداران و فروشندگان بین ۱۵ تا ۵۰ درصد موجب كاهش قیمت تمام شده كالاها و خدمات برای مشتریان شده است.

۳- افزایش قدرت خریداران و پیدایش بازارهای جدید برای تولید كنندگان ارتباط اینترنتی فرصتی را در اختیار خریداران قرار می‌دهد كه بتوانند با طیف گسترده‌ای از تولیدكنندگان در سرتاسر جهان ارتباط برقراركنند و از این طریق به تقاضای مورد نظر خود از بین پیشنهاد‌های مختلف برسند و در مقابل فروشندگان قدرت چانه‌زنی بیشتری برای كسب امتیاز و مزایای بیشتر داشته باشند. در صورتی‌كه در دنیای حقیقی به علت محدودیت‌های ناشی از فاصله جغرافیایی، مشتریان چنین قدرت انتخابی ندارند. البته این ساختار برای تولیدكنندگان هم دارای مزایا و امتیازات فراوانی است. از جمله می‌توان به امكان عرضه و فروش محصولات به تمام مردم جهان اشاره ‌كرد. در واقع تجارت الكترونیكی به تولیدكنندگان امكان جهانی شدن محصولاتشان را با صرف هزینه كم (نسبت به آنچه كه در مقابل به‌دست می‌آید) می‌دهد. شاید جالب باشد كه بدانید به عنوان مثال، جلد پنجم كتاب داستانی هری‌پاتر توانسته است با استفاده از شیوه فروش آن‌لاین در شب اول انتشار خود فروشی معادل یك میلیون جلد را در جهان داشته باشد. امكان وقوع چنین حادثه شیرینی برای ناشر این كتاب در دنیای حقیقی، آن‌ هم در مدت زمانی كوتاه، یا اصلاً محال بود یا به امكانات گسترده مالی و تبلیغاتی و توزیع نیاز داشت كه هر سازمانی توانایی انجام آن را دارا نیست.
۴- سفارشی كردن محصولات و خدمات پشتیبانی قوی
مزیت دیگر تجارت الكترونیكی آن است كه شما قادر خواهید بود كه محصولات مورد درخواست خود را به صورت سفارش و مطلوب خود خرید كنید. به عنوان مثال ما می‌توانیم هنگام مراجعه به سایت شركت Dell كامپیوتر مورد درخواست خود را با همان خصوصیاتی كه مایلیم، سفارش داده و خریداری كنیم. در این فرایند روش كار شركت دل برای قبول سفارش در خواستی به این صورت است كه ابتدا امكان انتخاب و ارائه پیشنهاد در اختیار مشتری قرار می‌گیرد. سپس پیشنهاد مشتری با توجه به امكانات شركت مورد بررسی قرار گرفته و نهایتاً مورد قبول یا عدم قبول قرار می‌گیرد. در صورت قبول درخواست، مراحل بعدی ثبت سفارش و دریافت مبلغ طی می‌شود و اعلام ارسال كالا و شیوه پیگیری محموله در مدت ارسال از طریق فرستادن e-mail‌های متعدد انجام می‌شود. مشتری نیز به نوبه خود می‌تواند زمان دریافت را اعلام نماید. نهایتاً مشتری می‌تواند با دادن اطلاعات مختلف در‌مورد كالاهای خریداری شده و برقراری ارتباط الكترونیكی با شركت تولیدكننده نسبت به رفع نقص كالای مورد نظر اقدام نماید.شركت‌هایی كه از این طریق به فروش محصولات و خدمات خود اقدام می‌كنند به طور دائم از طریق روش های مختلف، سریع و كم هزینه در ارتباط با مشتریان خود هستند و پشتیبانی قوی باعث ترغیب مردم به خرید از اینترنت می‌شود. در سال‌های نخست رواج شیوه الكترونیكی فروش كالا، استفاده از این روش فقط برای كالای كوچك و ارزان مثل ساعت، عروسك، كتاب، لباس استفاده می‌شد اما اكنون با توجه به رشد روزافزون تجارت الكترونیكی، صنایع بزرگی همچون صنعت ماشین سازی نیز به این روش رو آورده‌اند. مثلا با مراجعه به سایت شركت فورد می‌توانیم ماشین مورد درخواست خود را از نظر رنگ یا امكانات جانبی به دلخواه انتخاب كنیم.

۵- پیدایش مؤسسات اقتصادی نوپا و رقابت سراسری
یكی از پیامدهای تجارت الكترونیكی ایجاد مؤسسات جدید اقتصادی است كه توانایی رقابت و حتی در مواردی سبقت گرفتن از شركت‌های كهنه كار را دارند. درحال حاضر دو نوع بازار خرید و فروش یعنی بازار سنتی و حقیقی و بازار مجازی و مبتنی بر شبكه به موازات یكدیگر عمل می‌كنند و هر كدام دارای قواعد تجارتی خاص خود هستند كه گاه دارای خصوصیاتی مشترك و گاه با یكدیگر متفاوت هستند. در برخی موارد كسب و كارهای نوپا توانسته‌اند با ایجاد سیاست‌های كاربردی در بازار جدید مجازی گوی رقابت را از رقبای سنتی بگیرند و بازار محصولات مختلف را تصاحب كنند. مثلا می‌توان به رقابت بین مؤسسه BarnesNoble و شركت Amazon در خرید و فروش كتاب یا موارد دیگری چون Dell در كامپیوتر و etoys در اسباب بازی اشاره كرد.

شکل‌های گوناگون تجارت الكترونیكی‌
استفاده از اینترنت به عنوان مهمترین بستر ارتباطی در تجارت الكترونیكی همزمان با رشد روزافزون شبكه جهانی ارتباطات باعث پیدایش مدل‌های گوناگونی در این تجارت گردیده است. این مدل‌ها حاصل تعامل سه گروه اصلی از افراد یك جامعه، از دیدگاه اقتصادی، هستند كه عبارتند از دولت یا سازمان‌های وابسته (government) ، سازمان‌های تجاری و اقتصادی، تولیدكنندگان كالا و ارائه‌كنندگان خدمات (business) و در نهایت مردم عادی كه خریداران نهایی كالا یا خدمات (consumer) هستند.مدل‌های مختلف تجارت الكترونیكی از تعامل دوبه‌دوی این سه گروه اصلی حاصل می‌شوند.
government consumer business
business b۲g b۲c b۲b
consumer c۲g c۲c c۲b
governmanet g۲g g۲c g۲b
۱- مدل B۲B
در مدل(B۲B)ارتباط بین دو یا چند سازمان، مؤسسه اقتصادی، تولید كنندگان مواد اولیه، تولیدكنندگان انواع مختلف كالای مصرفی، ارائه‌كنندگان انواع گوناگون خدمات و ... موردنظر است، در واقع این مدل را به نوعی می‌توان توسعه یافته مدل قدیمی‌تر

 EDI (Electronic Data Interchange) دانست. ۱مدل B)۲(B دربرگیرنده همان عملیاتی است كه درEDI انجام می شد یعنی تبادل اطلاعات، داده ها، ثبت سفارش، خرید و فروش و ... همچنان وجود دارد. اما در مدل جدید فرآیند ارتباطی بسیار باز و قابل‌انعطاف طراحی شده طوری كه تولید‌كنندگان مواد اولیه، تولید‌كنندگان كالاهای مختلف و فروشندگان و توزیع كنندگان بتوانند به راحتی با یكدیگر ارتباط مستقیم داشته باشند. این به معنی كاهش واسطه‌ها نیز هست. موضوعی كه به نوبه خود باعث كاهش قیمت‌ها می‌شود. عوامل ذكر شده باعث گردیده است كه این مدل به‌عنوان اصلی‌ترین مدل تجارت‌الكترونیكی به حساب آید و طی مدت كوتاهی كه از زمان پیدایش آن می گذرد درآمد قابل توجهی را نصیب صاحبان سرمایه سازد. براساس آمارهای موجود، بازرگانان و فعالان در این عرصه توانسته‌اند از درآمد ۴۳ میلیارد دلاری در سال ۹۸ به ۱۳۰۰ میلیارددلار در پایان سال ۲۰۰۴ برسند.
۲- مدل‌های B۲C وC۲B
این دو مدل بیان‌كننده ارتباط متقابل بین تولیدكننده اصلی كالاهای گوناگون با استفاده‌كننده و خریداران نهایی این محصولات و خدمات می باشد. این روزها می‌توان كالاهای مختلفی از مواد اولیه صنعتی گرفته تا اتومبیل، ماشین‌آلات صنعتی و كالاهای عمومی مانند مواد غذایی، محصولات فرهنگی، گل و گیاه و اقلام كادویی را به همراه طیف وسیعی از خدمات مثل رزرو هتل، بلیط هواپیما، قطار، اتوبوس، اجاره ماشین و ... به صورت آن‌لاین خریداری كرد. در این دو مدل تولیدكنندگان می‌توانند مصرف‌كنندگان نهایی محصولات خود را شناسایی كنند و محصولات خود را به صورت مستقیم به آن‌ها عرضه كنند B۲C مصرف‌كنندگان نیز به نوبه خود می‌توانند از بین تولید‌كنندگان، آن‌كه شرایط مطلوبتر را دارا می‌باشد و از هر جهت مناسبتر است را انتخاب نمایند C۲B مدل‌های B۲C و C۲B معمولاً دارای مزایایی چون خرید ارزان‌تر كالا نسبت به دنیای واقعی هستند. مزیت دیگر، امكان ارسال كالا به مكان درخواستی خرید است. فرق اصلی بین دو مدل B۲C وC۲B در نحوه خرید و شیوه ایجاد ارتباط بین مشتریان و تولیدكنندگان می‌باشد.در مدل B۲C خریداران اطلاعات كافی در مورد كالای مورد نیازشان، شركت عرضه‌كننده آن و قیمت خود كالا) در دنیای حقیقی( را دارا می‌باشند و بیشتر به‌علت پایین‌تر بودن بهای محصول در اینترنت از این مدل برای خرید خود استفاده می‌كنند. اما در مدل C۲B اطلاعات مشتری عمدتاً به مشخصات كالای مورد نیازش محدود است و اطلاعات چندانی در مورد شركت‌های عرضه‌كننده آن یا قیمت‌های احتمالی آن ندارد. در این حالت شركت‌های گوناگونی در اینترنت با توجه به شرایط مشتری به او پیشنهاد ارائه می‌كنند و مشتری از بین این پیشنهادها هر كدام را كه برایش مناسبتر بود انتخاب می‌كند. به ‌بیان دیگر، در B۲C مشتری به یك شركت تولیدكننده یا فروشنده پیشنهاد خرید را ارائه می‌كند، اما در مدل C۲B این شركت‌های عرضه كننده هستند كه به مشتری پیشنهاد فروش را ارائه می‌كنند.
۳- مدل C۲C
این شیوه در تجارت الكترونیك عمدتاً براساس مدلی به‌وجود آمده است كه پیر امیدیار طراح و صاحب سایت eBay و افراد مبتكری مثل او خلق كرده‌اند. در مدل C۲C فروشندگان اجناس این امكان را می‌یابند كه در یك محیط گسترده اجناس خود را به خریداران نهایی ارائه كنند. پیر امیدیار می‌گوید ایده فروش كالا از طریق وب سایت در وحله اول برای فروش شیرینی‌های پخته شده توسط همسرش برای توزیع در شهر لس‌آنجلس به ذهنش رسید. او در طرح اولیه سایت خودش از مدل B۲C استفاده كرده بود و به مرور زمان و توسعه این سایت مدل جدیدی را براساس حراج كالا و فروش اجناس دست دوم در دنیای حقیقی طراحی كرده است.امیدیار كوشید با توجه به طیف گسترده بازدیدكنندگان در اینترنت، بستری را فراهم كند كه فروشندگان بتوانند كالای خود را به شیوه حراج اجناس )با شیوه‌ای مشابه دنیای واقعی( به فروش برسانند. اما تفاوت اصلی این نوع از حراج تعداد بی‌شمار شركت‌كنندگان و مخاطبان حراج است. امروزه به دلیل استقبال گسترده‌ای كه ازeBay به‌عمل آمده است، این سایت به‌عنوان سمبل C۲C شناخته می‌شود. سایت eBay توانسته است در سال ۲۰۰۲ میلادی مبلغ ۲۰ میلیارد دلار برای صاحبان خود درآمد ایجاد كند.
۴- مدل‌های در ارتباط با دولت
مدل‌های مرتبط با دولت را نیز می‌توان به سه دسته تقسیم كرد. دسته اول شامل مدل‌های G۲B وB۲G است. در این دو مدل سازمان‌ها، نهادها و مراكز دولتی و وابسته به دولت درارتباط با مراكز اقتصادی، بنگاه‌های تجاری و شركت‌های تولیدكننده و ارائه‌كننده كالا و خدمات هستند. در این ساختار طرفین با مراجعه به یكدیگر و تعامل با هم از طریق شبكه‌های كامپیوتری امور بازرگانی میان خود را انجام می‌دهد. این امور شامل مواردی چون گرفتن انواع مجوزها از دولت و سازمان‌های مربوطه، پرداخت وجه مورد درخواست دولت، گرفتن اطلاعات از نهاد دولتی و موارد دیگری است كه همگی در این دو مدل خلاصه می‌شوند. مزیت اصلی این دو ساختار صرفه‌جویی در انجام عملیات‌ گوناگون برای دولت و سازمان‌های مربوطه و كاهش زمان انجام این امور و كاهش نیروهایی است كه بیهوده صرف انجام كم‌بازده و یا بدون بازده در سازمان‌ها می‌شود. دسته دوم شامل مدل‌های G۲C و C۲G است. در این دو مدل ارتباط بین مردم و سازمان‌های دولتی مطرح می‌باشد و رابطه میان دولت و مردم بیش از آن‌كه ماهیتی تجاری داشته باشد، حول و حوش خدماتی كه دولت می‌تواند به مردم ارائه كند و یا تسهیل ارتباطات مالی مردم و دولت در زمینه امور مالیاتی و مشابه آن دور می‌زند. فعالیت‌های این دو مدل شامل مواردی چون گرفتن انواع مدارك شناسایی، انجام عملیات بانكی و گرفتن اطلاعات از دولت است.دسته سوم نیز براساس مدل G۲G است كه ارتباط و تقابل بین دو سازمان دولتی دو یا چند وزارتخانه را فراهم می‌سازد و مواردی چون ارتباط شهرداری‌ها با پلیس، ‌وزارت كشور، نهادهای نظامی و ... را شامل می‌شود. در این مدل مبادلات میان دوسوی یك فرآیند الكترونیكی ممكن است شامل مبادلات بازرگانی باشد یا صرفاً به تبادل اطلاعات محدود باشد.

در قسمت قبل به مدل‌های مختلف تجارت الكترونیك اشاره كردیم و از مدل B۲C به عنوان یكی از مدل‌های اصلی این شیوه تجارت یاد كردیم. بخش مهمی از این مدل تجارت الكترونیك به ابزاری متكی است كه كارت اعتباری نامیده می‌شود و ابزار الكترونیكی نقل و انتقال پول به شمار می‌رود. بسیاری از مردم مایلند بدانند این كارت‌ها چه هستند و چگونه می‌توان آن‌ها را تهیه و مورد استفاده قرارداد. اگرچه در ایران هنوز یك نوع كارت اعتباری استاندارد كه در سراسر كشور و در تمام بانك‌ها معتبر باشد و قابلیت استفاده در شبكه اینترنت را (دست كم برای مبادلات داخلی) داشته باشد معرفی نشده‌است، ولی اغلب افراد آشنایی با این كارت‌ها و امكان استفاده از آن‌ها را مقدمه و پیش‌زمینه‌ای برای ورود به دنیای خرید و فروش الكترونیكی می‌دانند. در این قسمت از مجموعه مقالات الفبای تجارت الكترونیك نگاهی مختصر به تاریخچه، ساختار و انواع كارت اعتباری خواهیم داشت. در مقالات بعدی شرح نحوه استفاده از این كارت‌ها را در شبكه اینترنت به تفصیل توضیح خواهیم داد.
كارت اعتباری چیست؟
كارت اعتباری یك كارت پلاستیكی است كه روی آن نام صاحب كارت و شماره آن به صورت برجسته وجود دارد و پشت كارت یك نوار مغناطیسی دیده می‌شود كه درون خود برخی اطلاعات مهم مثل هویت و آدرس دارنده كارت را ذخیره كرده است. سیستم‌های مالی كامپیوتری مانند دستگاه‌های خودپرداز ATM از این اطلاعات هنگام احراز هویت فرد به منظور برداشت پول استفاده می‌كنند. یك كارت اعتباری استاندارد شامل یك عدد ۱۶ رقمی نیز هست كه حاوی اطلاعات مهمی درباره نوع كارت، بانك صادركننده آن و اطلاعات دیگر است. این شماره برای دارنده هر كارت منحصر به فرد است. از این شماره برای شناسایی دارنده كارت هنگام انجام معاملات الكترونیكی روی اینترنت نیز استفاده می‌شود.
تاریخچه‌
آن‌طور كه در دائره‌المعارف‌های بریتانیكا و انكارتا آمده است، استفاده از این نوع كارت برای انجام نقل و انتقال پول ابتدا در دهه ۱۹۲۰ و در كشور آمریكا رواج یافت. در آن زمان برخی شركت‌های خصوصی مانند بعضی از هتل‌های زنجیره‌ای و تعدادی از شركت‌های نفتی مشتریان خود را به استفاده از این كارت‌ها برای سهولت در پرداخت تشویق می‌كردند. استفاده از این كارت‌ها پس از جنگ جهانی دوم و خروج از ركود اقتصادی شدت گرفت.اولین كارت اعتباری از نوع امروزی آن، یعنی كارتی كه بتوان با استفاده از آن در طیف وسیعی از فروشگاه‌ها و كسب‌وكارها پول مبادله كرد، در۱۹۵۰ توسط Diners Club Inc معرفی شد و هنوز هم یكی از كارت‌های اعتباری شناخته‌شده از این نوع به شمار می‌رود. در۱۹۵۸ نیز كارت اعتباری دیگری در همین رده توسط شركتAmerican Express معرفی شد كه در حال حاضر یكی از معروف‌ترین نوع كارت‌های اعتباری است. مشخصه اصلی این دسته از كارت‌ها این‌است كه شركت صادركننده كارت از دارنده آن یك مبلغ عضویت سالانه دریافت می‌كند و سپس به صورت ماهانه یا سالیانه و یا در دوره‌های زمانی دیگر برای او صورت‌حساب می‌فرستد و معادل مبلغ این صورت حساب از موجودی دارنده كارت نزد شركت صادركننده آن كسر می‌شود.مدتی بعد سیستم كارت اعتباری بانكی رواج یافت. در این سیستم كه امروزه نیز مورد استفاده است، صادركننده كارت در اصل یك بانك است و هریك از دارندگان كارت اعتباری نزد بانك یك حساب دارند. هنگامی كه كالا یا خدماتی توسط دارنده كارت (مشتری)خریداری می‌شود، این پول بلافاصله به حساب فروشنده (كه خود نزد بانك حسابی دارد) واریز می‌شود.بانك نیز به نوبه خود این هزینه را به صورت ماهانه و یا در دوره‌های زمانی معین دیگری به حساب مشتری منظور می‌كند و صورت‌حساب برایش صادر می‌كند و در صورتی كه به میزان كافی در حساب مشتری پول نباشد، طی مهلت معینی از مشتری می‌خواهد كه حساب خود را تكمیل كند. مشتری می‌تواند مبلغ مورد نظر را یك‌جا و یا با اقساطی كه بهره به آن تعلق می‌گیرد، به بانك بپردازد.اولین سیستم بانكی از این نوع در سال ۱۹۵۹ و از سوی Bank of America در كالیفرنیا معرفی شد وBankAmericard نام داشت. این سیستم تنها در همان ایالت كار می‌كرد. اما بعدا در سال ۱۹۶۶ در ایالت‌های دیگر نیز راه‌اندازی شد و صورت سراسری به خود گرفت. در سال ۱۹۷۶ این سیستم بانكی به VISA تغییر نام داد. ویزا امروزه یك كنسرسیوم بین‌المللی است كه سیستم بانكی اغلب كشورهای دنیا در آن مشاركت دارند.در همان سال ۱۹۶۶ اتحادیه كارت بین بانكی یا Interbank Card Association شكل گرفت و بعدا به MasterCard تغییر نام داد. ویژگی مستركارت این بود كه هیچ بانك خاصی در آن نقش محوری نداشت، بلكه هركدام از بانك‌هایی كه به صورت محلی اقدام به صدور كارت اعتباری برای مشتریان خود می‌كردند مایل بودند روشی برای متصل كردن سیستم‌های مالی خود به یكدیگر پیدا كنند. چنین سیستمی می‌توانست در میان مشتریان كوچك بانك‌ها كه مایل بودند از كارت خود برای كارهایی مثل خرید مایحتاج روزانه و یا خرید اتومبیل و مسكن استفاده كنند علاقه‌مندان زیادی داشته باشد.  

آ شنایی با پول الكترونیك

    پول در زندگی بشر از چنان اهمیتی برخوردار است كه برخی آن را یكی از اختراعات بشریاد كرده اند و حتی معتقدند  تمدن بشری با اختراع پول همزمان بوده است.

اقتصاد دانان تاریخ اقتصادی  را با توجه به اهمیت نقش پول به سه دوره تقسیم می نمایند:

دوره اقتصاد پایاپای , دوره اقتصاد پولی و دوره اقتصاد اعتباری (كهزادی و گچلو, 1380 ). بر این اساس و با توجه به پیشرفت روز افزون فن آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT ) و گسترش استفاده از پول الكترونیكی از اواسط دهه 1990 شاید بتوان دوره كنونی را دوره اقتصاد اینترنتی نامید . پول الكترونیك , ارزش پولی واحدهای ذخیره شده بر روی ابزار الكترونیكی است كه توسط دولت یا مؤسسات خصوصی منتشر می شود.

گسترش فرایند استفاده از پول الكترونیك پیامدهای تجاری, اقتصادی, سیاسی و اجتماعی چشمگیری به همراه دارد كه در ادامه به برخی پیامدهای اقتصادی مرتبط با تجارت الكترونیك پرداخته خواهد شد.

ویژگیهای پول ا لكترونیك

اگر چه در فرایند توسعه پول الكترونیكی, انواع بسیار متفاوتی از فرآورده های پول الكترونیكی با ویژگیهای مختلف عرضه شده اند, اما در طراحی همه آ؛نها سعی شده است تا حداقل,  همه ویژگیهای پول بانك مركزی لحاظ گردد. به طور كلی فرآورده های پول الكترونیكی را از نظر فنی می توان به دو دسته تقسیم كرد: پول الكترونیكی مبتنی بر كارت های هوشمند و پول الكترونیكی مبتنی بر نرم افزارهای رایانه ای (پول مبتنی بر شبكه). فرآورده های پول الكترونیكی مبتنی بر كارت های هوشمند قابلیت شارژمجدد دارند و در همه جا به عنوان ابزار پرداخت, قابل استفاده می باشند. علاوه بر این, پرداخت از طریق آنها, نیازی به كسب اجازه از یك مرجع ندارد. دو ویژگی نخست, این نوع پول ها را از كارت های تك منظوره عادی كه به طور موردی یا برای خرید یك سری كالا و خدمات خاص صادر شده اند متمایز می كند و ویژگی سوم, آنها را از كارت های بدهی متمایز می نماید. به طور كلی می توان گفت كه فرآورده های این نوع پول, برای تسهیل پرداخت های با ارزش كم در معاملات خرد رو در رو طراحی شده اند.

بنابراین انتظار می رود كه فرآورده های پول الكترونیكی مبتنی بر كارت های هوشمند, استفاده از پول بانك مركزی و نیز در حد كمتر, استفاده از كارت های بدهی را برای پرداخت های مستقیم كاهش دهد.همچنین به احتمال زیاد استفاده از چك, كارت های پرداخت و كارت های بدهی در پرداخت های غیر مستقیم یعنی پرداخت های بهنگام را نیز كاهش خواهد داد(Berentsen , 1998 ) . فرآورده های پول الكترونیكی مبتنی بر نرم افزار رایانه ای نیز توانایی پرداخت و دریافت از طریق شبكه های كامپیوتری , به ویژه اینترنت را دارند. این نوع از طریق كاهش هزینه های مبادلاتی ( به واسطه تسهیل نقل و انتقال پول میان انواع مختلف حساب ها, بانك ها و كشورها) و نیز سرریز های یادگیری, تقاضای سپرده های دیداری را تحت تاثیر قرار داده و آنرا كاهش خواهد داد.

سرریز های یادگیری به مهارتی مربوط می شود كه افراد در طی زمان, ضمن استفاده از نرم افزار های مالی شخصی و فن آوری های ارتباطی برای مدیریت بهینه برنامه های مالی خود, كسب می نمایند ( دژ پسند, 1383 ). ماهیت بانكی پول الكترونیك, همچون چك پول مسافرتی بیانگر طلب قابل دریافت از بانك یا مؤسسه اعتباری صادر كننده آن است كه پیش از پرداخت به وسیله آن, به هیچ حساب خاصی منظور نشده است.اما مهمترین انگیزه چنین بانك یا مؤسساتی برای ایجاد و صدور پول الكترونیك, استفاده از حجم پول نقد خارج از سیستم بانكی به عنوان منبع مالی بسیار ارزان قیمت, تحت فرایند تبدیل آن به پول الكترونیك و ایجاد بدهی برای خود است. محصولات پول الكترونیك كه به عنوان جایگزینی پول نقد سنتی ایجاد شده اند, با ماهیتی بسیار سیال و جا به جا پذیر می توانند به راحتی نسبت اجزای پولی ( اسكناس و مسكوك و سپرده های دیداری) و همچنین سرعت گردش پول را تغییر داده و از مجرای تغییر حجم پول, سیاست پولی بانك مركزی را تحت الشعاع قرار دهند. مهمترین ویژگی پول الكترونیكی یعنی فرا ملیتی یا بی مرز بودن آن, نقش مهمی در اثر گذاری بر سایر متغیرهای اقتصادی ایفا می كند. اگر چه این ویژگی از نظر دولت ها منشا برخی تبعات منفی نشر گسترده پول الكترونیكی تلقی می شود اما به ارتقای سطح كارآیی مبادلات بین المللی نیز كمك قابل ملاحظه ای می نماید. طبیعتا با استفاده از پول الكترونیكی, هزینه ی  نقل و انتقال بین المللی وجوه, به طور قابل توجهی كاهش خواهد یافت.  البته با افزایش بی سابقه كار آیی پرداخت های بین المللی ممكن است بی ثباتی نظام پوئلی جهانی افزایش یافته و به بروز كشمكش بین ناشران و استفاده كنندگان پول الكترونیكی از یك سو و بانكهای مركزی كشورها از سوی دیگر منجر گردد ( 1996 , Tanaka ).

   ویژگی دیگر پول الكترونیكی,  قانونی نبودن و ریاج نبودن آن است كه این امر در مراحل اولیه ی نشر, مقبولیت عمومی آنرا كاهش می دهد. علاوه بر این, پول الكترونیكی پرداخت كننده و دریافت كننده وجه برای قطعیت پرداخت نیست.زیرا موجودی پول الكترونیكی می تواند از طریق شبكه های رایانه ای به صورت بهنگام انتقال یابد (2000 , Bootle ). پرداخت پول از طریق الكترونیكی مزایای زیادی دارد كه عبارتند از :

1. انتقال الكترونیكی پول خیلی مطمئن تر, سریع تر و ساده تر از چك است.
2. انتقال الكترونیكی پول به طور قابل توجهی باعث صرفه جویی در هزینه بانك داری می شود.
3. انتقال الكترونیكی پول با ساده كردن پیگیری عملیات بانكی, مدیریت بانكی بهتری فراهم آورده و این در حالی است كه سرویس بهتری برای مشتریان فراهم می كند.

جدول (3), ویژگیهای اصلی پول الكترونیكی, اسكناس و مسكوك, چك و كارت بدهی را در برخی از كشورهای در حال توسعه ( ایران, مالزی, هند, تایلند, امارات و ...) در سالهای قبل از 1996, ارائه می نماید. ویژگی مهمی كه در جدول (3) به آن اشاره نشده است, توامندی هر روش پرداخت برای مقابله با مشكلات فنی, كلاه برداری و ... می باشد.از این منظره, پول الكترونیكی در مقایسه با سایر روش های پرداخت در رتبه پایین تری قرار دارد.

ویژگی نوع پول	پو قانونی بودن	برخورداری از مقبولیت عامه	هزینه نهایی هر معامله	قطعیت پرداخت در مبادله مستقیم	قطعیت پرداخت در معادله غیر مستقیم	گمنامی استفاده كننده
پول الكترونیكی	خیر	نامشخص	كم	بله	بله	بله
اسكناس و مسكوك	بله	گسترده	متوسط	بله	خیر	بله
چك	خیر	محدود	زیاد	خیر	خیر	خیر
كارت بدهی	خیر	محدود	متوسط	خیر	خیر	خیر

جدول 3- ویژگی های پول الكترونیكی , اسكناس و مسكوك, چك و كارت بدهی

    به طور كلی دو روش برای پرداخت پول به صورت الكترونیكی جهت انجام مبادلات تجاری وجود دارد : یكی روش كه در آن قبل از آنكه هر گونه تراكنش مبادله پولی انجام می شود, شماره كاربر ( شامل نام و رمز عبور) باید توسط سیستم تایید شود ودوم پرداخت پول به وسیله پول الكترونیكی كه در این روش نیازی به اثبات هویت كاربر برای سیستم در لحظه مبادله پول وجود ندارد(صنایعی, 1382 ).

         مشكلا ت مطرح در روش پول الكترونیكی

    روشی كه برای انجام مبادلات تجاری با استفاده از پول الكترونیكی ذكر شد, دارای یك مشكل اساسی است و آن اینكه بانك نمی تواند پرداخت مجدد پول الكترونیكی را كشف یا جلوگیری كند, زیرا پول های الكترونیكی هیچ تفاوتی با همدیگر ندارد و شبیه به هم هستند. برای حل مشكلات می توان یك شماره سریال منحصر به فرد را به هر پول الكترونیكی ضمیمه كرد تا فروشنده پس از دریافت پول الكترونیكی از مشتری با بانك ارتباط حاصل كرده و مطمئن شود كه پول الكترونیكی با شماره سریال فوق قبلا پرداخت نشده باشد. با این روش, فروشنده برای انجام هر معامله تجاری, باید با بانك ارتباط حاصل كرده و پرداخت مجدد پول را كشف كرده و از آن جلوگیری نماید. از این گذشته روش شماره سریال با این كه می تواند پرداخت مجدد پول را كشف كند ولی نمی تواند از سعی برای انجام آن در آینده جلوگیری نماید, زیرا هیچ راهی برای تشخیص اینكه آیا مشتری قصد فریب بانك یا فروشنده را دارد, وجود ندارد و این حالت هنگامی پیچیده تر می شود كه پول الكترونیكی توسط چندین واسطه منتقل شده و سپس به بانك برسد( شریفی و آیت, 1380 ) .اگر مشك ل مزبور را برای پول الكترونیكی با شماره سریال در نظر نگیریم, این روش دارای یك مشكل اساسی دیگر است و آن اینكه این روش مهمترین خصیصه پول یعنی اصل ناشناس  ماندن مشتری را زیر پا گذاشته است به این صورت كه وقتی بانك, شماره سریال پولی را برای تشخیص پرداخت مجدد آن از فروشنده دریافت میكند, میتواند با مراجعه به سوابق پرداخت های پول الكترونیكی به مشتریان, پی ببرد كه پول الكترونیكی با شماره سریال مذكور قبلا به كدام مشتری پرداخت شده است و بنابراین اجناسی كه او خریداری كرده را حدس بزند, كه این با اصل محرمانه ماندن خریدهای مشتریان تناقض دارد.

          برقراری خاصیت ناشناس ماندن استفاده كنندگان پول ا لكترونیكی

   برای برقراری اصل ناشناس ماندن استفاده كنندگان پول الكترونیكی, بانك و مشتری به صورت مشترك باید پول الكترونیكی و شماره سریال مرتبط به آن را ایجاد نماید. به طوری كه بانك بتواند به روش الكترونیكی آن را علامت گذاری كرده و بنابراین بعدا قادر به تشخیص ان باشد. اما قادر به تشخیص اینكه پول مزبور از طرف كدام مشتری پرداخت شده است, نمی باشد. برای انجام این عمل باید از یك الگوریتم پیچیده استفاده شود كه در ادامه توضیح داده می شود.برای دریافت پول الكترونیكی, مشتری یك عدد تصادفی را بر می گزیند كه به عنوان شماره سریال پول انتخاب خواهد شد.این عدد تصادفی باید به اندازه ای بزرگ باشد كه احتمال یكسان بودن آن با عدد تصادفی انتخاب شده توسط دیگری عملا صفر باشد. به جای فرستادن عدد تصادفی فوق به بانك, مشتری یك الگوریتم خاص كه در اینجا ((ضرب كننده)) نامیده می شود, بر روی عدد فوق اعمال كرده و حاصل را به بانك ارسال می كند ( مضرب نیز یك عدد تصادفی می باشد ). موقعی كه بانك شماره سریال ضرب شده را دریافت می كند, به روش دیجیتالی آنرا با كلید مخصوص خود علامت گذاری و آن را برای مشتری پس می فرستد و بنابراین بانك هرگز نمی فهمد كه شماره سریال اصلی و یا عددی كه در آن ضرب شده, چه بوده است. مشتری كه شماره سریال اصلی علامت گذاری شده را توسط بانك دریافت كرده است, معكوس الگوریتم ضرب كننده را بر روی اعمال كرده و شماره سریال اصلی علامت گذاری شده توسط بانك را بدست می آورد. پس از انجام این مراحل مشتری دارای پول الكترونیكی است كه توسط بانك به صورت دیجیتالی علامت گذاری شده است, اما بانك نمی داند كه این پول ها را به كدام یك از مشتریان پرداخت كرده است.حال باید دید كه غیر از الگوریتم ضرب كننده چه عملیات دیگری باید انجام شود. ابتدا لازم است تا مشتریان هویت خود را به بانك اثبات كنند( در اكثر موارد از طریق رمز نگاری با كلید عمومی).سپس بانك پول الكترونیكی را كه به آنها پرداخت می كند از حساب بانكی آنها كم كرده و ركوردی حاوی پول الكترونیكی كه به مشتری فوق پرداخت شده و شماره سریال ضرب شده معادل آن را ذخیره می كند. همچنین مشتری نیز ركوردی شامل شماره سریال اصلی پول الكترئنیكی و عددی كه در آن ضرب شده است را نگه داری می كند. لازم به ذكر است كه نگه داری این اطلاعات مطابق روندی كه برای پرداخت پول شرح داده خواهد شد, ضروری می باشد .

            جلوگیری از پرداخت مجدد پول الكترونیكی

   در حالی كه روش فوق اصل ناشناس ماندن را برای مشتریان فراهم می كند و بانك را قادر به تشخیص پرداخت های مجدد پول را می نماید, اما هنوز بانك نمی تواند از سعی برای پرداخت مجدد آن توسط مشتریان یا فروشندگان جلوگیری كند. زیرا برای جلوگیری از پرداخت مجدد باید نوعی ترس از تعقیب قانونی یعنی همان چیزی را كه برای بانك های واقعی وجود دارد را ایجاد كرد.برای اینكه بتوان كسی كه پرداخت مجدد پول الكترونیكی را انجام داده است كه باید همچنان ناشناس مانئدن مشتریان هنگام پرداخت پول را رعایت نموده خوشبختانه برای این كار نیز الگوریتمی وجود دارد كه در ادامه توضیح داده می شود.

   نرم افزاری كه برای این عمل استفاده می شود به این صورت عمل می كند كه برای هر مشتری كه در بانك حساب دارد یك مشخصه كه منحصر به فرد است را در نظر می گیرد. سپس برای هر پول الكترونیكی كه می خواهد به مشتری پرداخت كند, یك عدد تصادفی تولید كرده و آن را به عنوان كلید خصوصی برای رمز نگاری مشخصه مشتری مورد نظر استفاده می كند. در ادامه كلید خصوصی مزبور را با یك قفل دو قسمتی مخصوص رمز نگاری كرده و آن را همراه با مشخصه رمز نگاری شده مشتری به پول الكترونیكی كه می خواهد به او پرداخت كند, ضمیمه می نماید. خاصیت قفل دو قسمتی این است كه اگر پول الكترونیكی, مورد پرداخت مجدد قرار گیرد, دو قسمت قفل می توانند كلید خصوصی رمز شده را از حالت رمز در آورند و بنابراین مشخصه مشتری, كه با آن رمزنگاری شده را از حالت رمز خارج و هویت وی را آشكار كنند( شریفی و آیت, 1380 ). موقعی كه مشتری می خواهد پول الكترونیكی را خرج كند و آن را برای یك فروشنده بفرستد, فروشنده, پول الكترونیكی فوق كه مشخصه رمز شده مشتری به آن ضمیمه شده است را دریافت می كند. اگر فرض شود كه این پول اولین باری است كه پرداخت می شود, فروشنده اطلاعاتی را به پول اضافه می كند كه بانك را قادر به باز كردن یك نیمه از قفل دو قسمتی آن می كند و سپس آن را برای بانك ارسال میكند و بانك نیز با مراجعه به اطلاعات پول های الكترونیكی چك می كند كه پو قبلا پرداخت نشده باشد و نتیجه را برای فروشنده ارسال می نماید. سپس پول الكترونیكی مزبور را در حساب بانكی فروشنده ذخیره كرده و ركوردی حاوی پول الكترونیكی فوق كه اینك یك نیمه از قفل دو قسمتی آن باز شده است را ذخیره می نماید.

   اگر مشتری سعی داشته باشد تا این پول الكترونیكی را مجددا به فروشنده دیگری پرداخت كند, فروشنده, اطلاعاتی را به پول اضافه می كند كه نیمه ی دیگر قفل دو قسمتی باز شود .سپس فروشنده اطلاعات فوق را برای بانك ارسال می نماید تا بررسی كندكه پول قبلا پرداخت نشده باشد. بانك با كنار هم قرار دادن دو قسمت قفل دو قسمتی فوق, كلید خصوصی كه مشخصه مشتری با آن رمز شده بود را از حالت رمز در آورده و بنابراین هویت آن مشتری را آشكار می سازد. باید به این نكته توجهی داشت كه كلید های استفاده شده در الگوریتم مزبور باید به اندازه ای بزرگ باشند كه بانك و فروشندگان به تنهایی (تنها با یك قسمت از قفل دو قسمتی ) نتوانند به هویت مشتری پی ببرند. فروشندگانی كه بخواهند عمل پرداخت مجدد را انجام دهند, هم مانند مشتریان به طریقی مشابه شناسایی خواهند شد.

پیامد های اقتصادی گسترش استفاده از پول ا لكترونیكی

    نشر گسترده ی پول الكترونیكی با توجه به ویژگی های خاص آن, به طور گسترده ای سایر بازارها و متغیر های اقتصادی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. از این رو, در این قسمت آثار احتمالی گسترش نشر پول الكترونیكی بر كارآیی مبادلات , واسطه های مالی و بانك ها, بازار ارز, بازارهای مالی, اخذ مالیات و پول شویی به صورت نظری نشان داده می شود.

افزایش كارآیی مبادلات

    یكی از مهمترین پیامدهای مثبت گسترش استفاده از پو الكترونیكی, افزایش كارآیی مبادلات است. پول الكترونیكی به چندین طریق به كارآمدتر شدن مبادلات كمك خواهد كرد: اول اینكه از آنجا كه هزینه ی نقل و انتقال پول الكترونیكی از طریق اینترنت نسبت به سیستم بانكداری سنتی ارزانتر است, پول الكترونیكی مبادلات را ارزانتر خواهد نمود. برای انتقال پول به روش سنتی بانكهای مرسوم, شعب, كارمندان, دستگاههای تحویل دار خودكار( ATM ) و سیستمهای مبادله ی الكترونیكی مخصوص بسیاری را نگهداری می نمایند كه هزینه های سربار همه ی این تشریفات اداری, بخشی از كا مزد نقل و انتقال پول و پرداختهای كارت بدهی را تشكیل می دهد. در حالی كه هزینه ی نقل و انتقال پول الكترونیكی به دلیل استفاده از شبكه ی اینترنت موجود و رایانه های شخصی استفاده كنندگان, بسیار پایین تر بوده و شاید نزدیك به صفر است (1996, Tanaka) .

   دوم این كه, از آنجا كه اینترنت هیچ مرز سیاسی نمی شناسد, پول الكترونیكی نیز بدون مرز است. بنابراین, هزینه ی انتقال پول الكترونیكی در داخل یك كشور با هزینه ی انتقال آن بین كشورهای مختلف برابر است, در نتیجه هزینه ی بالای كنونی نقل و انتقال بین المللی پول نسبت به نقل وانتقال آن در داخل یك كشور معین , به طور قابل توجهی كاهش خواهد یافت. سوم اینكه, هر شخصی كه به اینترنت و یك بانك اینترنتی دسترسی دارد, به طور بالقوه می تواند از وجوه پول الكترونیكی استفاده كند. به علاوه در حالی كه پرداخت های كارت بدهی به فروشگاههای مجاز محدود است, پول الكترونیكی پرداختهای شخص به شخص را نیز امكان پذیر می سازد.

وا سطه های مالی و بانكها

   اساس نظریه ی واسطه گری مالی, بر مفغهوم بازار كامل كلاسیكها مبتنی است. طبق این نظریه, واسطه گری مالی, برای برطرف كردن اصطكاك و كاستی های نظام بازار از جمله هزینه ی مبادله و اطلاعات نا متقارن بین سرمایه گذاران و وام دهندگان, به وجود آمده است.

    از آنجا كه این نظریه درباره ی واسطه گری دیدگاه اانفعالی دارد و توضیح مناسبی برای برخی واقعیتهای صنعت مالی به خصوص رشد شتابان و فوق العاده نوآوری دهه های اخیر عرضه نمی كند, برخی از صاحب نظران مانند مرتون . بودی, درصدد تكمیل این نظریه بر آمده اند.به عقیده انها وظایف ا قتصا دی وا سطه گری مالی در طی زمان نسبتا ثابت بوده و ساختار نهادی بازار مالی برای ا نجا م این وظایف تكامل یا فته ا ند در واقع , تعامل بین واسطه های مالی و بازار, ضمن تقویت و بهبود عملكرد وظایف آنها, نظام مالی را به سمت هدف ایده آل ( كارایی كامل) سوق میدهد علاوه بر این نقش واسطه گری مالی در مدیریت ریسك و كاهش دادن هزینه های مشاركت برای افراد نیز دارای اهمیت است. بنابراین, با پیدایش پول الكترونیكی و گسترش ر.زافزون بانك داری الكترونیكی, تغییری در نقش سنتی بانك ها ( تجهیز و تخصیص منابع) در نظام مالی رخ نخواهد داد. به عبارت دیگر, در این دوره نیز واسطه گری مالی ضرورتی گریز ناپذیر بوده و بانكها همچنان به منزله ی واسطه بین وام دهندگان و وام گیرندگان فعالیت خواهند كرد. لیكن, ساختار نهادی بازار مالی در جهت بهبود كاركرد كل بازار و در نتیجه ارتقاء سطح كارآیی تغییر خواهد نمود.از جمله تغییرات نهادی صنعت مالی كه به واسطه ی رشد خیره كننده ی اینترنت اتفاق افتاده و به طور فزاینده در حال گسترش است, رواج بانكداری الكترونیكی و در نتیجه پیدایش بانك های مجازی یا اینترنتی است. مهمترین ویژگی این نوع بانك ها این است كه در رابطه بین بانك و مشتری, موقعیت فیزیكی بانك یا مشتری نقشی ندارد. وابستگی نداشتن به موقعیت فیزیكی, علاوه بر این كه زمینه ی رقابت بین بانك ها را تغییر داده و نقش فاصله ی مكانی از بانك را در هزینه ی نهایی عرضه خدمات بانكی به مشتری از بین می برد, دو پیامد عمده دارد:اول اینكه امكان مبادله ی خدمات مالی در بازار های خرد كشورهای مختلف را فراهم می سازد و دوم اینكه بانكهای مجازی می توانند, موقعیت فیزیكی خودشان را تغییر دهند, بدون اینكه تغییری رد ارتباط خود با مشتریانشان ایجاد نمایند. بنابراین, بانك های مجازی در مقایسه با بانكهای سنتی انعطاف پذیر ترند, نسبت به تغییر شرایط اقتصادی یا مقررات قانونی, به سرعت واكنش نشان می دهند و می توانند از كشوری به كشوری دیگر نقل مكان كنند(1997, Berentsen ).

اثرهای كلان اقتصادی

در این قسمت آثار گسترش نشر پول الكترونیكی بر بازار ارز و بازارهای مالی بررسی می شود. بدین خاطر فرض می شود كه پول الكترونیكی نماینده ی پول در جهان واقعی بوده و بر حسب همان پولهای سخت انتشار یافته موجود ( پول الكترونیكی دلار, پول الكترونیكی ین و...) می تواند با پول سخت معادل خود در هر زمان مبادله شود. بنابراین, پول الكترونیكی به مفهومی كه دلار , یا ین جدید هستند, پول جدیدی نیست. از این رو در ای جا فرض می شود كه پول الكترونیكی پولی است كه بانكها آن را با استفاده از پول واقعی به مثابه ی پایه ایجاد كرده و قابلیت تبدیل آن به پول واقعی تضمین شده است .

أ‌-            بازار ارز 

    پول الكترونیكی می تواند عامل بالقوه افزایش بی ثباتی در بازار های ارز باشد . از آن جا كه پول الكترونیكی نماینده پول واقعی است, باید یك نرخ ارز و یك بازار ارز در فضای یارانه ای وجود داشته باشد. البته نرخ های ارز فضای رایانه ای و جهان واقعی, باید برابر باشند. در غیر این صورت, معاملات آربیتراژ, بلافاصله نرخ های ارز واقعی و مجازی را برابر خواهند نمود.

    با وجود این, تفاوتهایی بین بازارهای واقعی و مجازی وجود خواهد داشت: اول, كارمزد معاوضه ی پول الكترونیكی بر حسب یك ارز با پول الكترونیكی بر حسب ارز دیگر, نسبت به كارمزد معاوضه پول واتقعی كمتر خواهد بود. دوم از آنجا كه در دنیای مجازی مصرف كنندگان می توانند بر روی دیسك سخت رایانه خود پول الكترونیكی چندین كشور مختلف را نگه داری كنند, اگر ارزش یك ارز در بازار كاهش یابد, مصرف كنندگان به احتمال زیاد به معتاوضه شكل پول الكترونیكی آن ارز با شكل پول الكترونیكی ارز دیگری تمایل خواهند داشت كه با ارزش تر و با ثبات تر باشد از این رو, انگیزه ی سفته بازی در بازار الكترونیكی ارز بیشتر از جهان واقعی خواهد بود این امر از آن جهت دارای اهمیت است كه می تواند, عامل بی ثباتی نرخ های ارز گردد  در واقع فعالیت های سفته بازی می تواند,  كاهش ارزش اولیه هر ارز معینی را شتاب بخشیده و نوسانات معمول در بازار ارز را افزایش دهد. به عبارت دیگر,  به اصطلاح آثار حبابی می تواند, اتفاق بیفتد. البته اگر انتظارات شركت كنندگان در بازار از یكدیگر مستقل باشد افزایش تعداد شركت كنندگان ممكن است به تثبیت بازار كمك كند, اما اگر انتظارات شركت كنندگان در بازار به یكدیگر وابسته باشد احتمال وقوع آثار حباب گونه در بازار افزایش خواهد یافت . بنابر این , از آنجا كه نرخ ارز پول الكترونیكی با جهان واقعی پیوند خورده است , شركت گسترده ی افراد در فعالیت های سفته بازی ممكن است بی ثباتی نرخ ارز را در پی داشته باشد (1996., Tanaka)

ب‌-        بازار های مالی

همان گونه كه بیان شد , در تجزیه و تحلیل های این قسمت فرض شده است كه پول الكترونیكی, نماینده پول واقعی است كه موسسات بانكی و غیره,  در ازای دریافت اسكناس و مسكوك انتشار داده و تبدیل آن به اسكناس و مسكوك بنا به دخواست مشتریان تضمین شده است. با وجود این,  امكان دارد كه ناشران پول الكترونیكی نتوانند به خوبی از عهده ی تعهد قابلیت تبدیل پذیری آن به اسكناس و مسكوك بر آیند این وضعیت مشابه وضعیت بانكهای خصوصی ناشر اسكناس در نظام پولی استاندارد طلا خواهد بود. بدیهی است اگر بانكی به اندازه ی پول واقعی دریافتی از مشتریان خود به انتشار پول الكترونیكی اقدام نماید و از محل منابع حاصل از تبدیل پول واقعی به پول الكترونیكی وام ندهد, می تواند همه ی تقا ضای مشتریان خود را برای اسكناس و مسكوك پاسخ دهد. در این حالت ور شكستگی بانكها غیر محتمل خواهد بود لیكن از آنجا كه همانند شیوه های مرسوم بانك داری , بانك ها فراتر از سپرده های پول نقد خودشان به اعطای وام به صورت پول الكترونیكی خواهند پرداخت اگر مشتریان بانك همگی همزمان برای تبدیل موجودی پول الكترونیكی خود مراجعه كنند بانك توانایی پاسخ گویی به مشتریان را نداشته و در نتیجه ور شكسته خواهد شد كه این امر می تواند به بروز بحران در بازار های مالی منجر گردد.

           اخذ مالیات و پول شویی

گسترش استفاده از پول الكترونیكی موجب بروز مشكلاتی در زمینه اخذ مالیات و فعالیت های پول شویی می گردد . امكان سوء استفاده از پول الكترونیكی برای اهداف پول شویی به حدی باعث نگرانی مقامات پولی كشورها شده كه در صدد محدود ساختن یا توقیف آنها بر آمدند در واقع ویژگی غیر قابل رد یابی بودن پول الكترونیكی, فرایند فرار مالیاتی و پول شویی را تسهیل نموده و به فعالیت های نا مشروع و غیر قانونی رونق میبخشد.

   در زمینه اخذ مالیات این سؤال مطرح است كه آیا بر روی معاملات اینترنتی مالیات بر فروس وضع شود ؟ آیا چنین كاری امكان پذیر است؟ برای روشن شدن این موضوع فرض می شود یك عرضه كننده نرم افزار از كشور مالزی برای فروش نرم افزار خود با استفاده از یك سرور در آمریكا با یك مشتری در ژاپن مذاكره می كند. برای این معامله كدام نرخ مالیات بر فروش و توسط چه كسی باید به كار گرفته شود؟ بنابراین با گسترش پول الكترونیكی, كشمكش های بین المللی در مورد اخذ مالیات از تجارت الكترونیكی تشدیدی می شود . اگر چه به نظر می رسد با بازنگری در سیستم  بین المللی اخذ مالیات, بتوان بر این مشكل چیره شد, اما از آ؛نجا كه پول الكترونیكی غیر قابل رد یابی بوده و هیچ سند معتبری برای تعقیب ماموران مالیاتی باقی نمی گذارد اخذ مالیات( حتی اگر تعدیلات لازم در مقررات مالیتی نیز صورت گیرد )ساده نخواهد بود.

              رشدوتوسعه كاربرد پول الكترونیك و مؤسسات پرداخت الكترونیك در جهان

   با وجود این كه هنوز یك سیستم پرداخت الكترونیك با امنیت بالا طراحی نشده است , اما به خاطر مزیت هایی كه پول الكترونیك در تسهیل مبادلات و كاهش هزینههای مبادلاتی دارد, كاربرد پول الكترونیك و رشد و توسعه موسسات منتشر كنند ه ی آن در اقتصاد نوین روند فزاینده ای به خود گرفته است .شكل (5) نشان میدهد كه در سالهای 2004_1994 موسسات پرداخت الكترونیك و پول الكترونیك در اكثر سالها گسترش یافته و در پایان دوره نسبت به ابتدای دوره رشد چشمگیری داشته اند.

پرداخت الكترونیك در ایران

نظام پرداخت الكترونیكی ایران در مرحله بستر سازی است با وجود تلاش های به عمل آمده هنوز اقتصاد ایران از مزایای این پدیده جدیدی بهره مند نشده است در این بخش نظام كنونی پرداخت الكترونیكی و برنامه ی توسعه نظام پرداخت ایران ذكر خواهد شد. سپس تعامل پرداخت الكترونیكی و تجارت الكترونیكی در ایران مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

این متن فقط قسمتی از آموزش کار در فروشگاه اینترنتیو تجارت در وب  می باشد

جهت دریافت کل متن ، لطفا آن را خریداری نمایید