بررسی تأثیر عوامل مدیریتی بر صفات اقتصادی گله های مرغ مادر گوشتی
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات
1-1- مقدمه......................................................................................................................... 1
1-2- فرضیات..................................................................................................................... 3
فصل دوم: بررسی منابع
تاریخچه صنعتی شدن مرغ در دنیا و ایران........................................................................ 4
تغذیه گله های مرغ مادر گوشتی ........................................................................................ 6
2-1- تغذیه گله های مرغ مادر گوشتی در دوره رشد....................................................... 8
2-1-1- احتیاجات انرژی جوجه های در حال رشد........................................................... 8
2-1-2- احتیاجات پروتئین جوجه های در حال رشد......................................................... 8
2-1-3- محدودیت خوراک................................................................................................. 12
2-1-3-1- محدودیت کیفی خوراک.................................................................................... 12
2-1-3-2- محدودیت کمی خوراک..................................................................................... 12
2-1-3-2-1- تغذیه هر روزه............................................................................................. 12
2-1-3-2-2- تغذیه یک روز در میان................................................................................ 13
2-1-4- تغذیه پیش از تخمگذاری....................................................................................... 16
2-1-4-1- سوخت و ساز کلسیم....................................................................................... 16
2-1-4-2- وزن و جثه بدن................................................................................................ 17
2-1-4-3- ترکیبات بدن...................................................................................................... 17
2-1-4-4- وزن تخم مرغ و جوجه درآوری...................................................................... 17
2-2- تغذیه گله های مرغ مادر گوشتی در دوره تولید....................................................... 19
عنوان صفحه
2-2-1- احتیاجات انرژی قابل سوخت و ساز گله های مرغ مادر گوشتی در دوره تولید. 20
2-2-2- احتیاجات پروتئین خام و آمینو اسید گله های مرغ مادر گوشتی در دوره تولید. 28
2-3- مدیریت گله های مرغ مادر گوشتی........................................................................... 32
2-3-1- مدیریت یکنواختی سازی وزن بدن....................................................................... 32
2-3-2- مدیریت برنامه نوری............................................................................................ 34
2-3-3- مدیریت کنترل شرایط محیطی............................................................................... 36
2-3-3-1- جهت قرار گرفتن آشیانه ها (شرقی- غربی و شمالی- جنوبی)....................... 36
2-3-3-2- ارتفاع از سطح دریا در محل کارخانه جوجه کشی و مزرعه.......................... 37
2-3-3-3- تراکم در واحد سطح آشیانه گله های مادر گوشتی......................................... 38
2-4- مدیریت کیفیت آب در مزارع مرغ مادر گوشتی......................................................... 38
فصل سوم: مواد و روشها
3-1- محل انجام پژوهش.................................................................................................... 39
3-2- جامعه آماری............................................................................................................. 39
3-3- واحد آماری............................................................................................................... 39
3-4- نرم افزار مورد استفاده............................................................................................ 39
3-5- نحوه جمع آوری اطلاعات لازم برای پژوهش.......................................................... 39
3-5-1- اطلاعات دوره پرورش گله های مادر گوشتی...................................................... 40
3-5-1-1- تمهیدات تغذیه ای در دوره پرورش مرغ و خروس گله های مادر گوشتی..... 40
3-5-1-2- تمهیدات مدیریتی در دوره پرورش مرغ و خروس گله های مادر گوشتی...... 41
3-5-1-3- تمهیدات محیطی در دوره پرورش مرغ و خروس گله های مادر گوشتی........ 41
3-5-2- اطلاعات دوره تولید گله های مادر گوشتی........................................................... 42
عنوان صفحه
3-5-2-1- تمهیدات تغذیه ای در دوره تولید مرغ و خروس گله های مادر گوشتی.......... 42
3-5-2-2- تمهیدات مدیریتی در دوره تولید مرغ و خروس گله های مادر گوشتی........... 43
3-5-2-3- تمهیدات محیطی در دوره تولید مرغ و خروس گله های مادر گوشتی............ 43
3-5-3- نمونه برداری از آب مصرفی مزارع مرغ مادر گوشتی (جهت آزمایش شیمیایی) 44
3-5-3-1- انجام آزمایش تعیین کیفیت شیمیایی آب مصرفی مزارع مرغ مادر گوشتی..... 44
3-5-3-1-1- سختی کل..................................................................................................... 44
3-5-3-1-2- سختی کلسیم................................................................................................ 44
3-5-3-1-3- سختی منیزیم............................................................................................... 45
3-5-3-1-4- سختی کلر.................................................................................................... 45
3-5-3-1-5- باقیمانده تبخیر............................................................................................. 45
3-5-3-1-6- معادل NaCl................................................................................................ 46
3-5-3-1-7- تعیین قلیائیت کل........................................................................................... 46
3-5-4- تعیین میزان مواد مغذی جیره های غذایی مصرفی در دوره پرورش و تولید گله های مرغ مادر گوشتی 46
3-6- تجزیه و تحلیل........................................................................................................... 47
3-6-1- ضریب همبستگی................................................................................................... 47
3-6-2- تجزیه واریانس..................................................................................................... 47
3-6-3- روابط رگرسیون................................................................................................... 47
3-7- متغییرهای بررسی شده در دوره پرورش و تولید گله های مادر گوشتی............... 48
3-7-1- متغییرهای بررسی شده در دوره پرورش مرغ مادر گوشتی (1 تا 22 هفتگی).... 48
3-7-2- متغییرهای بررسی شده در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی (1 تا 22 هفتگی) 48
3-7-3- متغییرهای بررسی شده در دوره تولید مرغ مادر گوشتی (23 تا 64 هفتگی)...... 49
3-7-4- متغییرهای بررسی شده خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید (23 تا 64 هفتگی) 50
عنوان صفحه
3-7-5- متغییرهای بررسی شده درخصوص میزان مصرف سرانه آمینواسیدها (متیونین و متیونین + سیستئین و لیزین) در دوره پرورش و تولید مرغ و خروس گله های مادرگوشتی............................... 50
3-7-6- متغییرهای بررسی شده در خصوص کیفیت شیمیایی آب مصرفی مزارع مادرگوشتی 50
فصل چهارم: نتایج و بحث
4-1- متغییرهای بررسی شده در دوره پرورش گله های مرغ مادر گوشتی (1 تا 22 هفتگی)... 52
4-1-1- اثر تمهیدات تغذیه ای در دوره پرورش گله های مرغ مادرگوشتی..................... 52
4-1-1-1- اثر انرژی قابل سوخت و ساز مصرفی سرانه از جیره غذایی آغازین گله های مرغ مادر گوشتی 52
4-1-1-2- اثر انرژی قابل سوخت و ساز مصرفی سرانه تا زمان تحریک نوری گله های مرغ مادر گوشتی 54
4-1-1-3- اثر مدت زمان استفاده از جیره غذایی آغازین گله های مرغ مادرگوشتی....... 55
4-1-2- اثر تمهیدات مدیریتی در دوره پرورش گله های مرغ مادرگوشتی....................... 56
4-1-2-1- اثر یکنواختی وزن بدن گله های مرغ مادرگوشتی در سن 20 هفتگی.............. 56
4-1-3- اثر تمهیدات محیطی در دوره پرورش گله های مرغ مادرگوشتی........................ 59
4-1-3-1- اثر وضعیت مرزعه پرورش گله های مرغ مادرگوشتی در خصوص تعداد گله (تک سنی- چند سنی) 59
4-1-3-2- اثر میزان تراکم در واحد سطح آشیانه گله های مرغ مادرگوشتی در دوره پرورش.... 61
4-1-4- اثر تمهیدات تغذیه ای و مدیریتی و محیطی در دوره پرورش گله های مرغ مادر گوشتی 62
4-2- متغییرهای بررسی شده در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی (1 تا 22 هفتگی) 64
4-2-1- اثر تمهیدات تغذیه ای در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی............... 64
4-2-1-1- اثر خوراک مصرفی سرانه از جیره غذایی آغازین خروس گله های مادر گوشتی... 64
4-2-1-2- اثر پروتئین خام مصرفی سرانه از جیره غذایی آغازین خروس گله های مادر گوشتی 66
4-2-1-3- اثر کل پروتئین خام مصرفی سرانه در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی 68
4-2-2- اثر تمهیداتی مدیریتی در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی............... 69
عنوان صفحه
4-2-2-1- اثر یکنواختی وزن بدن خروس گله های مادر گوشتی در زمان تحریک نوری......... 69
4-2-3- اثر تمهیدات محیطی در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی................. 71
4-2-3-1- اثر وضعیت مزرعه پرورش خروس گله های مادر گوشتی در خصوص تعداد گله (تک سنی- چند سنی)............................................................................................................................................. 71
4-2-3-2- اثر میزان تراکم در واحد سطح آشیانه خروس گله های مادرگوشتی در دوره پرورش 73
4-2-4- اثر تمهیدات تغذیه ای و مدیریتی و محیطی در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی 74
4-3- متغییرهای بررسی شده در دوره تولید گله های مرغ مادر گوشتی (23 تا 64 هفتگی)...... 76
4-3-1- اثر تمهیدات تغذیه ای در دوره تولید گله های مرغ مادر گوشتی......................... 76
4-3-1-1- اثر کل انرژی قابل سوخت و ساز مصرفی سرانه در دوره تولید مرغ مادر گوشتی 76
4-3-1-2- اثر انرژی قابل سوخت و ساز مصرفی سرانه مرغ مادر گوشتی در زمان اوج تولید تخم مرغ 79
4-3-2- اثر تمهیدات مدیریتی در دوره تولید گله های مرغ مادر گوشتی.......................... 80
4-3-2-1- اثر مدت زمان روشنایی گله های مرغ مادر گوشتی در بلوغ جنسی................ 80
4-3-2-2- اثر نسبت اولیه خروس به مرغ گله های مادر گوشتی در شروع تخمگذاری... 82
4-3-3- اثر تمهیدات محیطی در دوره تولید گله های مرغ مادر گوشتی............................ 83
4-3-3-1- اثر ارتفاع از سطح دریا در محل کارخانه جوجه کشی گله های مادر گوشتی ......... 83
4-3-4- اثر تمهیدات تغذیه ای و مدیریتی و محیطی در دوره تولید گله های مرغ مادر گوشتی. 85
4-4- متغییرهای بررسی شده خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید (23 تا 64 هفتگی) 87
4-4-1- اثر تمهیدات تغذیه ای خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید................... 87
4-4-1-1- اثر کل پروتئین خام مصرفی سرانه خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید.. 87
4-4-1-2- اثر پروتئین خام مصرفی سرانه (در روز) خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید 90
4-4-2- اثر تمهیدات مدیریتی خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید..................... 91
4-4-2-1- اثر سن خروس گله های مادر گوشتی در زمان رسیدن به حداکثر مدت روشنایی در دوره تولید 91
4-4-2-2- اثر نسبت خروس به مرغ گله های مادر گوشتی در حداکثر جوجه درآوری.. 93
عنوان صفحه
4-4-3- اثر تمهیدات محیطی خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید...................... 94
4-4-3-1- اثر ارتفاع از سطح دریا در محل کارخانه جوجه کشی گله های مادر گوشتی ......... 94
4-4-4- اثر تمهیدات تغذیه ای و مدیریتی و محیطی خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید 96
4-5-1- متغییرهای بررسی شده درخصوص مصرف سرانه آمینو اسیدها (متیونین و متیونین + سیستئین و لیزین) در دوره پرورش مرغ و خروس گله های مادر گوشتی (1 تا 22 هفتگی)........................... 98
4-5-1-1- اثر میزان مصرف سرانه آمینو اسیدها (متیونین و متیونین + سیستئین و لیزین) در دوره پرورش گله های مرغ مادر گوشتی با معیار کل و قابل هضم................................................................ 98
4-5-1-2- اثر میزان مصرف سرانه آمینو اسید ها (متیونین و متیونین + سیستئین و لیزین) در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی با معیار کل و قابل هضم.................................................... 101
4-5-2- متغییرهای بررسی شده درخصوص مصرف سرانه آمینو اسیدها (متیونین و متیونین + سیستئین و لیزین) در دوره تولید مرغ و خروس گله های مادر گوشتی (23 تا 64 هفتگی)............................. 104
4-5-2-1- اثر میزان مصرف سرانه آمینو اسیدها (متیونین و متیونین + سیستئین و لیزین) در دوره تولید گله های مرغ مادرگوشتی با معیار کل و قابل هضم......................................................................... 104
4-5-2-2- اثر میزان مصرف سرانه آمینو اسیدها (متیونین و متیونین + سیستئین و لیزین) خروس گله های مادرگوشتی در دوره تولید با معیار کل و قابل هضم......................................................... 107
4-6- متغییرهای بررسی شده درخصوص کیفیت شیمیایی آب مصرفی مزارع مرغ مادر گوشتی مورد پژوهش 111
4-6-1- اثر کیفیت شیمیایی آب مصرفی مزارع مرغ مادر گوشتی .................................... 111
4-6-1-1- اثر میزان سختی کل......................................................................................... 111
4-6-1-2- اثر میزان باقیمانده تبخیر.................................................................................. 113
4-6-1-3- اثر میزان قلیائیت کل......................................................................................... 113
نتیجه گیری و پیشنهادات..................................................................................................... 115
منابع..................................................................................................................................... 118
ضمائم.................................................................................................................................. 128
خلاصه انگلیسی................................................................................................................... 136
فهرست جداول
عنوان صفحه
2-1- اثر زمان شروع محدودیت غذایی یك روز در میان در عملكرد مرغ مادر گوشتی... 14
2-2- اثر تأمین مقدار مساوی خوراك در برنامه یك روز در میان یا هر روزه در رشد نیمچه خروس گله های
مادر گوشتی........................................................................................................................ 15
2-3- تأثیر جیره غذایی پیش از تخمگذاری بر تولید مرغ های مادر گوشتی در فاصله 23 تا 56 هفتگی 18
2-4- تأثیر تغذیه پیش از تخمگذاری بر وزن بدن مرغ مادر گوشتی................................. 18
2-5- انرژی قابل سوخت و ساز جیره های غذایی كه با نیمچه های لگهورن و مادر گوشتی تعیین شده اند 22
2-6- تأثیر انرژی قابل سوخت و ساز اختصاص یافته بر عملكرد مرغ های مادر گوشتی (21 تا 61 هفتگی) 24
2-7- تأثیر عملكرد خروس بالغ گله های مادر گوشتی در ارتباط با میزان مصرف انرژی قابل سوخت و ساز 25
2-8- تأثیر میزان انرژی قابل سوخت و ساز مصرفی خروس گله های مادر گوشتی بین 25 تا 48 هفتگی بر
وزن 48 هفتگی..................................................................................................................... 26
2-9- تأثیر پروتئین خام جیره غذایی بر درصد بارروی مرغ های مادر گوشتی تا سن 64 هفتگی 29
2-10- تأثیر وزن و یكنواختی وزن بدن گله های مرغ مادر گوشتی بر درصد باروری و تعداد جوجه تولیدی 33
2-11- تأثیر سن گله های مرغ مادر گوشتی در زمان تحریك نوری بر میزان توسعه دستگاه تولیدمثلی در
زمان بلوغ جنسی................................................................................................................. 34
2-12- تأثیر تحریك نوری نیمچه های مادر گوشتی در سن 120 تا 160 روزگی بر روی میزان جوجه تولیدی 35
2-13- تأثیر تحریك نوری نیمچه های مادر گوشتی در وزن 2 یا 8/1 كیلوگرم بر میزان تخم مرغ تولیدی 36
4-1- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با تمهیدات تغذیه ای در دوره پرورش گله های مرغ مادر گوشتی....................................................... 53
4-2- تجزیه خوشه ای انرژی قابل سوخت و ساز مصرفی سرانه از جیره غذایی آغازین گله های مرغ مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)........................................... 53
عنوان صفحه
4-3- تجزیه خوشه ای انرژی قابل سوخت و ساز مصرفی سرانه تا زمان تحریک نوری گله های مرغ مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)........................................... 54
4-4- تجزیه خوشه ای مدت زمان استفاده از جیره غذایی آغازین گله های مرغ مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)............................................................................ 55
4-5- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با تمهیدات مدیریتی در دوره پرورش گله های مرغ مادر گوشتی........................................................ 57
4-6- تجزیه خوشه ای یکنواختی وزن بدن گله های مرغ مادر گوشتی در سن 20 هفتگی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)............................................................................ 57
4-7- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با تمهیدات محیطی در دوره پرورش گله های مرغ مادر گوشتی......................................................... 60
4-8- تجزیه خوشه ای وضعیت مزرعه پرورش گله های مرغ مادر گوشتی درخصوص تعداد گله (تک سنی- چند سنی) با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)................................. 60
4-9- تجزیه خوشه ای میزان تراکم در واحد سطح آشیانه گله های مرغ مادر گوشتی در دوره پرورش با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)................................................................ 62
4-10- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با تمهیدات تغذیه ای و مدیریتی و محیطی در دوره پرورش گله های مرغ مادر گوشتی..................... 63
4-11- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با تمهیدات تغذیه ای در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی................................................. 65
4-12- تجزیه خوشه ای خوراک مصرفی سرانه از جیره غذایی آغازین خروس گله های مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)................................................................ 65
4-13- تجزیه خوشه ای پروتئین خام مصرفی سرانه از جیره غذایی آغازین خروس گله های مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)..................................................... 67
عنوان صفحه
4-14- تجزیه خوشه ای کل پروتئین خام مصرفی سرانه در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)..................................................... 68
4-15- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با تمهیدات مدیریتی در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی.................................................. 70
4-16- تجزیه خوشه ای یکنواختی وزن بدن خروس گله های مادر گوشتی در زمان تحریک نوری با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)................................................................ 70
4-17- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با تمهیدات محیطی در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی.................................................... 72
4-18- تجزیه خوشه ای وضعیت مزرعه پرورش خروس گله های مادر گوشتی درخصوص تعداد گله (تک سنی- چند سنی) با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید).......................... 72
4-19- تجزیه خوشه ای میزان تراکم در واحد سطح آشیانه های خروس گله های مادر گوشتی در دوره پرورش با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)............................................... 73
4-20- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با تمهیدات تغذیه ای و مدیریتی و محیطی در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی................ 75
4-21- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با تمهیدات تغذیه ای در دوره تولید گله های مرغ مادر گوشتی........................................................... 77
4-22- تجزیه خوشه ای کل انرژی قابل سوخت و ساز مصرفی سرانه در دوره تولید گله های مرغ مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)............................................... 77
4-23- تجزیه خوشه ای انرژی قابل سوخت و ساز مصرفی سرانه گله های مرغ مادر گوشتی در زمان اوج تولید تخم مرغ با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)............................ 79
4-24- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با تمهیدات مدیریتی در دوره تولید گله های مرغ مادر گوشتی............................................................. 81
عنوان صفحه
4-25- تجزیه خوشه ای مدت زمان روشنایی گله های مرغ مادر گوشتی در بلوغ جنسی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)............................................................................ 81
4-26- تجزیه خوشه ای نسبت اولیه خروس به مرغ گله های مادر گوشتی در شروع تخمگذاری با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)............................................................................ 83
4-27- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با تمهیدات محیطی در دوره تولید گله های مرغ مادر گوشتی.............................................................. 84
4-28- تجزیه خوشه ای ارتفاع از سطح دریا در محل کارخانه جوجه کشی گله های مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)................................................................ 84
4-29- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با تمهیدات تغذیه ای و مدیریتی و محیطی در دوره تولید گله های مرغ مادر گوشتی.......................... 86
4-30- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با تمهیدات تغذیه ای خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید...................................................... 88
4-31- تجزیه خوشه ای کل پروتئین خام مصرفی سرانه خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)................................................................ 88
4-32- تجزیه خوشه ای پروتئین خام مصرفی سرانه (در روز) خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)..................................................... 91
4-33- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با تمهیدات مدیریتی خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید....................................................... 92
4-34- تجزیه خوشه ای سن خروس گله های مادر گوشتی در زمان رسیدن به حداکثر مدت روشنایی در دوره تولید با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید).................................. 92
4-35- تجزیه خوشه ای نسبت خروس به مرغ گله های مادر گوشتی در حداکثر جوجه درآوری در دوره تولید با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)............................................... 93
عنوان صفحه
4-36- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با تمهیدات محیطی خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید......................................................... 95
4-37- تجزیه خوشه ای ارتفاع از سطح دریا در محل کارخانه جوجه کشی گله های مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)................................................................ 95
4-38- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با تمهیدات تغذیه ای و مدیریتی و محیطی خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید.................... 97
4-39- رابطه رگرسیون کل مصرف سرانه آمینو اسید ها (متیونین و متیونین+ سیستئین و لیزین) با معیار کل در دوره پرورش گله های مرغ مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید) 99
4-40- رابطه رگرسیون کل مصرف سرانه آمینو اسید ها (متیونین و متیونین+ سیستئین و لیزین) با معیار قابل هضم در دوره پرورش گله های مرغ مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید) 99
4-41- تجزیه خوشه ای کل مصرف سرانه آمینو اسید لیزین براساس معیار کل در دوره پرورش گله های مرغ مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید).............................. 100
4-42- تجزیه خوشه ای کل مصرف سرانه آمینو اسید لیزین براساس معیار قابل هضم در دوره پرورش گله های مرغ مادرگوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)............... 100
4-43- رابطه رگرسیون کل مصرف سرانه آمینو اسید ها (متیونین و متیونین+ سیستئین و لیزین) با معیار کل در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید) 102
4-44- رابطه رگرسیون کل مصرف سرانه آمینو اسید ها (متیونین و متیونین+ سیستئین و لیزین) با معیار قابل هضم در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید) 102
4-45- تجزیه خوشه ای کل مصرف سرانه آمینو اسید لیزین براساس معیار کل در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)...................... 103
4-46- تجزیه خوشه ای کل مصرف سرانه آمینو اسید لیزین براساس معیار قابل هضم در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)....... 103
عنوان صفحه
4-47- رابطه رگرسیون کل مصرف سرانه آمینو اسید ها (متیونین و متیونین+ سیستئین و لیزین) با معیار کل در دوره تولید
گله های مرغ مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید) 105
4-48- رابطه رگرسیون کل مصرف سرانه آمینو اسید ها (متیونین و متیونین+ سیستئین و لیزین) با معیار قابل هضم در دوره تولید گله های مرغ مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید) 105
4-49- تجزیه خوشه ای کل مصرف سرانه آمینو اسیدهای متیونین+ سیستئین براساس معیار کل در دوره تولید گله های مرغ مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید)...... 106
4-50- تجزیه خوشه ای کل مصرف سرانه آمینو اسیدهای متیونین+ سیستئین براساس معیار قابل هضم در دوره تولید گله های مرغ مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید) 106
4-51- رابطه رگرسیون کل مصرف سرانه آمینو اسید ها (متیونین و متیونین+ سیستئین و لیزین) با معیار کل خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید) 108
4-52- رابطه رگرسیون کل مصرف سرانه آمینو اسید ها (متیونین و متیونین+ سیستئین و لیزین) با معیار قابل هضم خروس
گله های مادر گوشتی در دوره تولید با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید) 108
4-53- تجزیه خوشه ای کل مصرف سرانه آمینو اسید لیزین براساس معیار کل خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید) ....................... 109
4-54- تجزیه خوشه ای کل مصرف سرانه آمینو اسید لیزین براساس معیار قابل هضم خروس گله های مادرگوشتی در دوره تولید و کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید) ....... 109
4-55- رابطه رگرسیون کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) با میزان سختی کل و باقیمانده تبخیر و قلیائیت کل آب مصرفی مزارع مرغ مادر گوشتی مورد پژوهش.. 112
4-56- تجزیه خوشه ای میزان سختی کل آب مصرفی مزارع مرغ مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی (براساس موجودی مرغ در شروع تولید)............................................................................................ 112
4-57- تجزیه خوشه ای میزان باقیمانده تبخیر آب مصرفی مزارع مرغ مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی (براساس موجودی مرغ در شروع تولید)............................................................................................ 113
عنوان صفحه
4-58- تجزیه خوشه ای میزان قلیائیت کل آب مصرفی مزارع مرغ مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی (براساس موجودی مرغ در شروع تولید)............................................................................................ 114
5-1- نتایج حاصله از ضریب همبستگی و تجزیه واریانس درخصوص متغییرهای بررسی شده در دوره پرورش گله های مرغ مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) 128
5-2- نتایج حاصله از ضریب همبستگی و تجزیه واریانس درخصوص متغییرهای بررسی شده در دوره پرورش خروس
گله های مادر گوشتی با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) 129
5-3- نتایج حاصله از ضریب همبستگی و تجزیه واریانس درخصوص متغییرهای بررسی شده گله های مرغ مادرگوشتی در دوره تولید با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) 130
5-4- نتایج حاصله از ضریب همبستگی و تجزیه واریانس درخصوص متغییرهای بررسی شده خروس گله های مادر گوشتی در دوره تولید با کل جوجه تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) 131
5-5- ارتفاع از سطح دریا (متر) در محل مزارع مرغ مادر گوشتی و کارخانه جوجه کشی گله های مورد پژوهش............................................................................................................................................. 132
5-6- ارتفاع از سطح دریا (متر) در مراکز استانهای کشور............................................... 133
5-7- میزان خوراک (گرم)، انرژی قابل سوخت و ساز (کیلوکالری)، پروتئین خام (گرم)، مصرفی در 4 گروه گله های مادر گوشتی مورد پژوهش به ازای تولید 1 قطعه جوجه گوشتی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) در دوره تولید (23- تا 64 هفتگی)...................................................................... 134
5-8- میزان خوراک (گرم)، انرژی قابل سوخت و ساز (کیلوکالری)، پروتئین خام (گرم)، مصرفی توصیه شده در کتابچه راهنمای پرورش سویه مورد پژوهش به ازای تولید 1 قطعه جوجه گوشتی براساس (موجودی مرغ مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) در دوره تولید (23-64 هفتگی).................................... 134
5-9- میزان خوراک (کیلوگرم)، انرژی قابل سوخت و ساز (کیلوکالری)، پروتئین خام (كیلوگرم)، سرانه مصرفی در 4 گروه
گله های مادر گوشتی مورد پژوهش از سن 23 تا 64 هفتگی (مرغ و خروس).................. 135
5-10- میزان خوراک (کیلوگرم)، انرژی قابل سوخت و ساز (کیلوکالری)، پروتئین خام (كیلوگرم) ، سرانه مصرفی توصیه شده در کتابچه راهنمای پرورش سویه مورد پژوهش در طول دوره تولید 23 تا 64 هفتگی (مرغ و خروس)............................................................................................................................................. 135
چکیده
به منظور بررسی تأثیر عوامل مدیریتی اعم از تمهیدات تغذیه ای و مدیریتی و محیطی بر عملکرد گله های مرغ مادر گوشتی درخصوص تعداد سرانه جوجه گوشتی تولیدی براساس (موجودی مرغ در شروع تولید و موجودی مرغ روز) پژوهش حاضر بر روی یك سویه از مرغ های مادر گوشتی موجود در کشور صورت گرفت. در این پژوهش اطلاعات مربوط به دوره پرورش و تولید 12 گله مرغ مادر گوشتی از سویه مورد پژوهش جمع آوری گردید، از این رو اطلاعات جمع آوری شده حاصل عملکرد 000/330 قطعه مرغ و 000/50 قطعه خروس گله مادر گوشتی بود. متغییرهای مربوط به تمهیدات تغذیه ای و مدیریتی
و محیطی در قالب متغییرهای مستقل و تعداد سرانه جوجه گوشتی تولیدی در قالب متغییر وابسته و با استفاده از تجزیه رگرسیون مورد مطالعه قرار گرفت.
رابطه انرژی قابل سوخت و ساز مصرفی سرانه (کیلوکالری/ پرنده) از جیره غذایی آغازین و رابطه میزان یکنواختی وزن بدن در سن 20 هفتگی در دوره پرورش گله های مرغ مادر گوشتی با جوجه گوشتی تولیدی مثبت و معنی دار بود (05/0 p<). همچنین رابطه پروتئین خام مصرفی سرانه (گرم/ پرنده) در کل دوره پرورش و رابطه میزان یکنواختی وزن بدن در زمان تحریک نوری در دوره پرورش خروس گله های مادر گوشتی با جوجه گوشتی تولیدی مثبت و معنی دار بود (05/0 p<)، رابطه میزان تراکم در واحد سطح آشیانه (مترمربع) خروس گله های مادر گوشتی در دوره پرورش با جوجه گوشتی تولیدی منفی و
معنی دار بود (05/0 p<).
رابطه انرژی قابل سوخت و ساز مصرفی سرانه (کیلوکالری/ پرنده) در کل دوره تولید و در زمان اوج تولید تخم مرغ
گله های مرغ مادر گوشتی در دوره تولید با جوجه گوشتی تولیدی مثبت و معنی دار بود (05/0 p<). همچنین رابطه پروتئین خام مصرفی سرانه (گرم/ پرنده) در کل دوره تولید و رابطه پروتئین خام مصرفی سرانه (گرم/ پرنده/ روز) خروس گله های مادرگوشتی در دوره تولید با جوجه گوشتی تولیدی منفی و معنی دار بود (05/0 p<)، رابطه سن خروس گله های مادر گوشتی در زمان رسیدن به حداکثر مدت روشنایی در دوره تولید با جوجه گوشتی تولیدی مثبت و معنی دار بود (05/0 p<).
معادلات بدست آمده از تجزیه رگرسیون براساس تعداد جوجه گوشتی تولیدی، بیانگر بزرگتر بودن ضرایب معادلات رگرسیون آمینواسیدهای قابل هضم نسبت به آمینواسیدهای کل (متیونین و متیونین + سیستئین و لیزین) در دوره پرورش و تولید مرغ
و خروس گله های مادر گوشتی بود (05/0 p<).
افزایش میزان سختی کل، باقیمانده تبخیر و قلیائیت کل آب مصرفی باعث کاهش سرانه جوجه گوشتی تولیدی شد، بطوریکه رابطه متغییرهای مذکور با جوجه گوشتی تولیدی منفی و معنی دار بود (05/0 p<).
فصل اول: كلیات
1-1- مقدمه:
با دقت نظر در توان تولیدی سویه های مرغ مادر گوشتی، ارائه شده توسط شركت های اصلاح نژاد بدون شك محسوس بودن تفاوت در خصوص عملكرد تولیدی گله های مرغ مادر گوشتی در مزارع مرغ مادر گوشتی و توان تولیدی اعلام شده توسط شركت های اصلاح نژاد كننده قابل تأمل است (82).
شركت های اصلاح نژاد كننده و شركت های پرورش دهنده مرغ مادر گوشتی انتظاراتی در رابطه با عملكرد تولیدی گله های مادر گوشتی دارند، با وجود این كه مرغ های مادر گوشتی از توان ژنتیكی بالایی برخوردار می باشند، اما عملكرد آنها نظیر آنچه كه انتظار می رود نیست. بنابراین در ارزیابی نتایج نامناسب جنبه های متعددی باید مورد توجه قرار گیرد. ارزیابی عملكرد مادران گوشتی كار ساده ای نیست، تنوع فنوتیپی هر صفت به دو بخش تنوع ژنوتیپی و محیطی تقسیم می شود. دستیابی به یك صفت خوب و ایده آل نیز مستلزم مطلوب بودن هر دو عامل می باشد. اشتباه رایج اكثر شركت ها این است كه تصور می كنند گله هایشان توان ژنتیكی خود را تحت هر شرایط محیطی بروز می دهند، اما در عمل بایستی همگام با بهبود توان ژنتیكی، شرایط محیطی نیز ارتقاء یابد. اصولاً دو گروه از عوامل در دستیابی به تولید مؤثر دخالت دارند. بخش اول توان ژنتیكی بوده كه در ارتباط با خود پرنده است، بخش دوم شامل عوامل مدیریتی است كه انسان و تنوع محیطی نقش عمده ای بر آن دارند كه متأسفانه پرنده در مورد اخیر هیچ دخالتی ندارد. بهگزینی و انتخاب گله های مرغ مادر گوشتی برای دستیابی به جثه بزرگتر و عملكرد بالاتر نتاج منجر به سنگین شدن مرغ های مادر گوشتی در هزاره جدید شده است كه این امر موجب عریض تر شدن سطح سینه و كاهش توانایی در جفتگیری مطلوب و فعالیت عمومی پرنده می شود، در نهایت موارد ذكر شده اثر منفی بر تولید گله مادر گوشتی (جوجه) و سلامت گله دارند. لذا مرغ مادر گوشتی سنگین تر به تمهیدات مدیریتی گسترده تری از قبیل فضای در نظر گرفته شده در سطح آشیانه، فضای دانخوری، سطح تهویه و.... نیاز خواهد داشت (81 و 82 و 109).
برنامه های تغذیه ای گله های مرغ مادر گوشتی در هزاره جدید نیازمندیهای گله را از نظر مواد مغذی به نحو بهتری تأمین
می كند، در ضمن در مقابل تغییراتی كه در آینده به واسطه اصلاح نژاد و بهبود ژنتیكی در نیازمندیهای گله های مرغ مادر گوشتی پدید می آید، انعطاف پذیری بیشتری دارد. از بسیاری جهات اساس برنامه های تغذیه خروس های گله های مادر گوشتی مشابه مرغ ها می باشد با این وجود به دلیل اختلاف ژنتیكی بین آنها، تفاوت هایی نیز وجود دارد. در چنین برنامه های تغذیه ای میزان مصرف هر ماده مغذی تحت تأثیر رشد و میزان تولید و تركیب جثه مرغ و خروس گله های مادر گوشتی اصلاح نژاد شده است. محدوده عملكرد یك سویه مرغ مادر گوشتی متأثر از ساختار ژنتیكی خاص آن سویه می باشد. در كنار این ساختار تعریف شده ژنتیكی می توان با اعمال روش های مدیریتی عملكرد سویه را به منظور بهینه سازی صفات مورد توجه در بازار تغییر داد، دستیابی به این هدف در گرو طراحی برنامه های مدیریتی نوین توسط متخصصان علوم تغذیه و مدیران مزارع مرغ مادر گوشتی با استفاده از معیارهای جدید می باشد (2 و 37 و 38).
به منظور برنامه ریزی مطلوب و استفاده بهینه از منابع موجود در صنعت طیور كشور، لازم است كه كلیه حلقه های زنجیره تولید اعم از لاین، اجداد، مادر و آمیخته های گوشتی تجاری مورد توجه قرار گیرند. با توجه به پیشرفت های چشمگیر در بهگزینی و افزایش توان ژنتیكی درگله های مرغ مادر گوشتی و تغییر در نیازمندی های مواد مغذی و محیطی گله های مرغ مادر گوشتی امروزی، جهت استفاده از بالاترین توان ژنتیكی گله های مرغ مادر گوشتی بدون شك باید معیارهای متفاوتی نسبت به گذشته در خصوص تأمین كردن نیازمندیهای مواد مغذی و محیطی گله های مرغ مادر گوشتی لحاظ نمود. بهگزینی در گله های لاین گوشتی شامل برقرار نمودن تعادل دقیقی بین سرعت رشد بهینه و حفظ توانایی تولید مثل می باشد. متأسفانه این دو صفت رابطه معكوسی با هم داشته، از این رو متخصصین ژنتیك و اصلاح نژاد گله های لاین گوشتی باید از شاخص هایی كه در برگیرنده مهمترین عوامل مورد نظر دست اندرکاران صنعت طیور گوشتی است استفاده كنند. در شركت های تولیدكننده گوشت مرغ، صفات مربوط به سرعت رشد از اهم مسائل در انتخاب سویه های تجاری می باشد در حالی كه برای شركت های مستقل تولیدكننده تخم مرغ قابل جوجه كشی یا جوجه یكروزه، غالباً صفات تولید مثلی از قبیل تعداد تخم مرغ، باروری و قابلیت جوجه در آوری حائز اهمیت است. بدیهی است كه صفات تولیدی مذكور متأثر از عوامل ژنتیكی و عوامل محیطی متعددی است. با توجه به تغییرات ژنتیكی در سویه های مرغ مادر گوشتی موجود در كشور و لزوم استفاده از معیارهای جدید در تأمین نیازمندیهای گله های مرغ مادر گوشتی، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مدیریتی در گله های مرغ مادر گوشتی كشور به منظور ارائه الگوی مدیریتی مناسب در جهت بهینه تر شدن تولید و اقتصادی كردن آن خصوصاً در زمینه افزایش سرانه تولید جوجه های هر مرغ مادر گوشتی به ازای تعداد مرغ مادر گوشتی موجود در شروع دوره تخمگذاری می باشد. با عنایت به این كه گله های مرغ مادر گوشتی موجود در كشور به عنوان تولید كننده جوجه یكروزه گوشتی فعالیت دارند، لذا باید برنامه ریزی لازم در این بخش از تولید صنعت طیور به گونه ای صورت گیرد كه عملكرد مناسبی در نتایج آن حاصل شود.