ارتباط بین شخصیت کودکان

نقاشی كودك یك پیام است آنچه را كه او نمی‎تواند به لفظ درآورد و به ما انتقال دهد بررسی و درك زبان نقاشی، اطلاعات ارزنده‎ایی را در اختیار والدین، مربیان، روانشناسان و همه كسانی می‎گذارد كه خواهان درك و دریافت راز و رمز جهان كودك هستند اكتشاف نظامدار این قلمرو به آخرین دهه‎های قرن گذشته بازمی‎گردد و بر قوانینی متكی است كه خط‎شناسی نیز از آنها سود جست

ارتباط بین شخصیت کودکان

مقدمه:

 نقاشی كودك یك پیام است آنچه را كه او نمی‎تواند به لفظ درآورد و به ما انتقال دهد. بررسی و درك زبان نقاشی، اطلاعات ارزنده‎ایی را در اختیار والدین، مربیان، روانشناسان و همه كسانی می‎گذارد كه خواهان درك و دریافت راز و رمز جهان كودك هستند اكتشاف نظامدار این قلمرو به آخرین دهه‎های قرن گذشته بازمی‎گردد و بر قوانینی متكی است كه خط‎شناسی نیز از آنها سود جسته است. همچنین دیدگاه روان تحلیل‎گری براساس بررسی گستره معانی نمادهائی كه در خوابدیده‎ها و اسطوره‎ها، افسانه‎ها و در زندگی بازیافت می‎شوند به غنای آن در قرن حاضر كمك كرده است. كودك همه مسائل خود را به واسطه نقاشی به تجربه درمی‎آورد و خود را می‎آزماید و من خویشتن را بنا می‎كند.

خطوط ترسیمی، انعكاسی از دنیای هیجانی او هستند و نقاشی به تنهایی به منزلة جهانی است كه به موازات افزایش هشیاری و دگرگونی‎های كودك متحول می‎گردد. (دادستان، پریرخ، 1374، ص 1)

بیان مسئله:

با توجه به گسترش پژوهشهای تجربی در زمینه روانشناسی كودك به ویژه به كمك دانش رفتاری و داده‎های اساسی كه روانشناسی سنجشی در مورد پرورش سیستم عصبی مركزی ارائه داده‎اند، نگرش بزرگسالان در جهات گوناگون رفتار كودكان دستخوش تغییرات مختلفی شده است. (فراری، 1371، ص 7)

نقاشی كودك نیز در مراحلی كه حوادث را دسته‎بندی و عرضه می‎كند و روند تجدیدی و تكامل یافته‎ای را از زمان خط خطی كردن، تا زمانی كه خطوطی معنادار و بالاخره مبتنی بر قوانین پرسكتیو و شالوده منطقی رسم می‎كند می‎توان چیزی شبیه خواب و رویا معنی كرد. نقاشی نیز مثل خواب و رویا به كودك امكان می‎دهند تا اطلاعات و اعمالی را كه از دنیای بیرون كسب می‎كند از هم جدا سازد و سپس آنها را دوباره تنظیم كند. در نقاشی همانند خواب و رویا كودك خود را از ممنوعیتها رها می‎سازد و با ما در حالتی ناخودآگاه دربارة مسائل كشفیات و دلهره‎هایش صحبت می‎كند به همین دلیل اگر آموزش نقاشی را در پایه صحیح نقاشی قرار دهیم و در آن به كودكان از سنین پایین تمرین كپی و تقلید كردن را بیاموزیم اشتباه بزرگی مرتكب شده‎ایم. «فراری، 1371، ص3)

پرورش قدرت بیان نقاشی، فقط وابسته به تكامل جسمی كودك نیست. بلكه با درك و شعور او نیز در ارتباط است. این ادراك در بدو تولد بسیار جزئی است. ولی با پیشرفت سن، مطبوع و ظریف می‎شود. در حقیقت چون می‎توان گفت: كه چون كودك هنوز مهارت كافی ندارد بنابراین نمی‎تواند خوب نقاشی كند. حتی یك فرد بالغ هم اگر بخواهد با پاهایش خانه‎ای را رسم كند، خواه ناخواه، اثری درهم و برهم به دست خواهد آمد ولی این اثر بسیار كاملتر از نقاشی كودك خواهد بود. با وجود این كودك از همان آغاز خط‎نگاری از اینكه سه وجه چشم، مغز و دست خود را به كار می‎اندازد لذت می‎برد. بنا به تحقیق (دورپیلو) دو روند اساسی در توسعه و پیشرفت درك كودك مؤثر واقع می‎شود كه یكی تشخیص شناخت اشیاء و دیگری تشخیص تمایز آنهاست. «دادستان، پریرخ، 1374، ص 31)

 

 

اهداف پژوهش:

رشد شناختی به تغییراتی مربوط می‎شود كه در حوزه فعالیت ذهنی روی می‎دهد و احساس و ادراك، حافظه، تفكر، استدلال و زبان را شامل می‎شود ما بتدریج تعداد زیادی مهارتهای ذهنی مهم كسب می‎كنیم. مثلاً در مقایسه با كودكان به راحتی می‎توانیم درباره مفاهیم انتزاعی مثل دموكراسی عدالت و اخلاق فكر كنیم، علاوه برآن می‎توانیم موقعیتهای فرضی در نظر بگیریم و برای یك مسئله معین به طور ذهنی راه‎حلهای بسیاری پیدا كنیم و تجربه‎های ذهنی خاص خود را پیش ببریم و به شیوه‎های تكرار خود جهت دهیم. (جیمز دبلیو و وند رزندن، 1376، ص 30) و نقاشی در حقیقت شكلی از كنش نشانه‎یی است كه در حد فاصل بین بازی كنایه‎ایی و تصویر ذهنی قرار دارد و از طرفی مثل بازی كنایه‎ایی موجود همان لذت‎ كنشی و همان خودمختاری در تعیین سرنوشت افعال خویش و از طرف دیگر مثل تصویر ذهنی در واقع یك قسم كوشش است برای تقلید از واقعیت. لوكه نقاشی را یك نوع بازی تلقی می‎كند اما این را هم باید گفت كه نقاشی حتی در اشكال ابتدایی خود هر چیزی را با هر چیز دیگر وفق نمی‎دهد و شبیه نمی‎سازد بلكه مثل تصویر ذهنی بیشتر با سازگاری تقلیدی وفق دادن من با واقعیت قابل مقایسه است. (ژان، پیاژه، مترجم دكتر پورباقر، 1355، ص 90) و پژوهشگر در این تحقیق قصد دارد نقاشی را به عنوان وسیله‎ای برای سنجش رشد شناختی به كار برد و اهداف دیگری كه پژوهشگر در این تحقیق در نظر دارد به شرح زیر می‎باشد:

1- استفاده از نقاشی به عنوان وسیله‎ای ساده برای سنجش رشدشناختی

2- به دست آوردن یك رابطه بین جنسیت و رشدشناختی

3- به دست آوردن یك رابطه بین سن و رشدشناختی

اهمیت پژوهش:

در عصر حاضر هر روز كه می‎گذرد هنر كودكان اهمیت بیشتری می‎یابد و به خاطر تأثیری كه روانشناسی و علوم تربیتی از آن به عمل آورده همپایی دیگر هنرهای مختلف رو به تكامل و پیشرفت است و هنر نقاشی كودكان گواه راستینی بر حقایق اجتماعی و روانشناسی است.

نقاشی كودك به ما كمك می‎كند تا به درك و فهم كودك و ارزیابی او از مسائل و محیط اطرافش آگاه شویم. (سیف نراقی، 1368، ص 83) كودكان با هنر نقاشی و داستانهای مرتبط با آن جزئی از وجود یا ویژگیهای خویش را نمایان می‎سازند به این دلیل است كه این ابزار وسیله مناسبی برای راه یافتن به دنیای پر رمز و راز آن تلقی می‎شود. (سیف نراقی، 1368، ص 261)

هنگامی كه كودكان عادت به نقاشی می‎كنند موفق می‎شوند شخصیت خود را نیز بیان كنند در آن زمان است كه غالباً احساسات و الهاماتی را بیان می‎كنند كه انسان به سختی می‎تواند باور كند كه آنها با چنین شیوه‎ایی قادر به انجام آن باشند نقاشی كودكان به ما امكان می‎دهد تا روند پرورش فكری آنها را بشناسیم و ببینیم آنها راجع به دنیا و اشخاصی كه با آنها زندگی می‎كنند چگونه می‎اندیشند و بالاخره متوجه می‎شویم كه چه آموخته‎اند و اثر محیط به پرورش آنها چه بوده و نگرش و مشكلات عاطفی آنها چیست؟ ولی روشن‎ترین نكته‎ای كه از نقاشی خود به خودی كودكان تراوش می‎كند كشف ملموسی عالم است كه بزرگسالان آن را فراموش كرده‎اند. نمونه‎های منطق و مشكلات این عالم فقط مربوط به دوران كودكی است كه هنوز با الگوهای فرهنگی جامعه آشنا نشده است. این موضوع برای كودكان عقب‎مانده نیز صادق است و آنچه نیز به آهستگی موفق به بیان دنیای خودش می‎شوند. (فراری، 1371، ص 95-94)

فرضیه:

سطح تحول یافتگی (رشد شناختی) در دختران بالاتر از پسران است.

دلایل ارائه فرضیه:

الف: سطح تحول‎یافتگی با بلوغ جنسی در ارتباط است و چون بلوغ جنسی در دختران زودتر از پسران اتفاق می‎افتد، بنابراین انتظار می‎رود سطوح تحول‎یافتگی در دختران بالاتر باشد.

ب: بعد از بلوغ جنسی توجه دختران به فضای شخصی و جسمانی خود معطوف است ولی پسران به فضای بیرونی بیشتر اهمیت می‎دهند و این مسأله احتمالاً در ترسیم آدمك تأثیر دارد.

متغیرهای تحقیق:

الف: رشد شناختی         ب: جنسیت               ج: سن

سایر فرضیه‎ها:

1- بین نمرات مقیاس سر دختران 6 ساله با نمرات سر پسران 6 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

2- بین نمرات مقیاس سر دختران 7 ساله با نمرات سر پسران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

3- بین نمرات مقیاس سر دختران 8 ساله با نمرات سر پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

4- بین نمرات مقیاس سر دختران 9 ساله با نمرات سر پسران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

5- بین نمرات مقیاس طرح بدن دختران 6 ساله با نمرات طرح بدن پسران 6 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

6- بین نمرات مقیاس طرح بدن دختران 7 ساله با نمرات طرح بدن پسران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

7- بین نمرات مقیاس طرح بدن دختران 8 ساله با نمرات طرح بدن پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

8- بین نمرات مقیاس طرح بدن دختران 9 ساله با نمرات طرح بدن پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

9- بین نمرات مقیاس طرح لباس دختران 6 ساله با نمرات طرح لباس پسران 6 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

10- بین نمرات مقیاس طرح لباس دختران 7 ساله با نمرات طرح لباس پسران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

11-بین نمرات مقیاس طرح لباس دختران 8 ساله با نمرات طرح لباس پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

12- بین نمرات مقیاس طرح لباس دختران 9 ساله با نمرات طرح لباس پسران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

13- بین نمرات كلی دختران 6 ساله با نمرات كلی پسران 6 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

14- بین نمرات كلی دختران 7 ساله با نمرات كلی پسران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

15- بین نمرات كلی دختران 8 ساله با نمرات كلی پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

16- بین نمرات كلی دختران 9 ساله با نمرات كلی پسران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

17- بین نمرات كلی دختران 6 ساله با نمرات كلی دختران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

18- بین نمرات كلی دختران 7 ساله با نمرات كلی دختران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

19- بین نمرات كلی دختران 8 ساله با نمرات كلی دختران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

20- بین نمرات كلی پسران 6 ساله با نمرات كلی پسران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

21- بین نمرات كلی پسران 7 ساله با نمرات كلی پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

22- بین نمرات كلی پسران 8 ساله با نمرات كلی پسران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.

23- بین نمرات كلی دختران با نمرات كلی پسران تفاوت معناداری وجود دارد.

24- بین نمرات كلی دختران با افزایش سن تفاوت معناداری وجود دارد.

25- بین نمرات كلی پسران با افزایش سن تفاوت معناداری وجود دارد.

تعریف واژه‎ها:

واژه‎ها و اصطلاحات مورد نظر هم از لحاظ نظری و هم از لحاظ عملی تعریف می‎شوند.

الف- تعریف نظری:

نقاشی و طراحی از مهمترین عوامل در بیان مقاصد و افكار و عقاید و نیازهای درونی بشر محسوب می‎شود كه از دیرباز مورد استفاده انسان قرار داشته است. اشتغال به این فعالیت خلاقه اعم از آفرینش نقاشی یا كاربرد و استفاده از آن می‎تواند علاوه بر پرورش حس زیبائی دوستی و ذوق هنری انسان نقش مؤثری در رشد شخصیت، شناخت مشكلات و نابسامانیهای روانی وی داشته باشد (میرزابیگی، 1370، ص 108).

ب- تعریف عملی:

1- تحول شناختی (رشدشناختی)

شناخت، فعالیتهای ذهنی كه از طریق آن انسان یا موجود زنده كسب كننده و تحلیل‎كننده دانش است كه از طریق آن دانش را كسب و تحلیل می‎كنند.

زمینه تحول شناختی: (رشدشناختی) متمركز است بر اینكه چطور توانائی ذهنی (هوشی) ودانش نسبت به جهان دریك انسان در حال رشد تغییر می‎كند ‎(D:Ross,D:Park,1999,Page:320).

2- تست آدمك رنگی:

این تست در سال 1977 توسط (ژاكلین رویه‎آیه) روانشناس فرانسوی ابداع و هنجارگزینی شده است (دادستان، پریرخ، 1374، ص 13) تجسم ترسیمی شكل انسان به دوره‎های ماقبل تاریخ بازمی‎گردد «ترسیم یك آدمك» به منزلة فعالیت ارتجاعی كودك نیز محسوب می‎شود. براساس بررسی آثار یك هنرمند می‎توان به آسانی« سبك» رایج عصر وی و هم‎چنین شخصیت او را بازشناخت به همین دلیل است كه روان‎شناسان كوشش كرده‎اند تا به ویژگی‎های روان‎شناختی كودكان براساس تولیدات ترسیمی آنها دست یافت و بدین ترتیب، (تست ترسیم آدمك) خلق شده است (دادستان، پریرخ، 1374، ص 15). 

جهت دریافت فایل  ارتباط بین شخصیت کودکانلطفا آن را خریداری نمایید