سنجش میزان رضایتمندی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قوچان از تحصیل

دانشگاه به عنوان یك نهاد اجتماعی فرهنگی یكی از ارزشمند‌ترین منابعی است كه جامعه برای پیشرفت و توسعه در اختیار دارد، این نهاد به جهت نقش تعیین كننده‌ای كه در تولید دانش (پژوهش)و انتقال دانش (آموزش) دارد به عنوان یكی از شاخص های تعیین میزان توسعه كشورها مد نظر قرار گرفته است

سنجش میزان رضایتمندی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قوچان از تحصیل

مقدمه:

دانشگاه به عنوان یك نهاد اجتماعی- فرهنگی یكی از ارزشمند‌ترین منابعی است كه جامعه برای پیشرفت و توسعه در اختیار دارد، این نهاد به جهت نقش تعیین كننده‌ای كه در تولید دانش (پژوهش)و انتقال دانش (آموزش) دارد به عنوان یكی از شاخص های تعیین میزان توسعه كشورها مد نظر قرار گرفته است.

همانطور كه می‌دانیم جوانان در مقطع پیش دانشگاهی تلاش زیادی برای ورود به دانشگاه می‌كنند و شاید بتوان گفت كه یكی از آمال و آرزوهای جوانان امروزی ورود به دانشگاه می‌باشد با ورود جوانانی كه با امید و آرزو به دانشگاه راه یافته‌اند اگر تلاش كنیم كه رضایتمندی این دانشجویان تازه وارد را بطور نسبی فراهم كنیم می‌توان انتظار داشت كه این دانشجویان بعد از فراغت از تحصیل تعهد داشته بیشتری نسبت به شغل ، زندگی، دیگران درآینده داشته باشند زیرا زمانیكه افراد تعهد داشته باشند دیگر رشوه خواری، ریاكاری، دروغ‌گویی برای رسیدن به اهداف خوب یا بد، فقر فرهنگی ، بی سوادی جوانان تحصیل كرده، ... وجود نخواهد داشت . بر اساس نظریه تسری Spill-over Theory رضایت از یك بخش از زندگی بروی رضایت از بخشهای دیگر زندگی مؤثر است.

 (از كمپ، 278:1369)

 مثلا در این تحقیق زمانیكه دانشجویان از تحصیل راضی باشند از حوزه‌های دیگر زندگی اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی، سیاسی نیز راضی خواهند بود.

 

2/1 طرح مساله:

دانشگاه مكانی فرهنگی و اجتماعی می‌باشد و هر ساله جمع كثیری از جوانان برای گذراندن تحصیلات عالیه وارد آن می‌شوند و هر یك از این جوانان با در نظر داشتن اهداف خاص خود (ارتقاء سطح علمی، كسب شغل بهتر، رندگی بهتر ، گرفتن مدرك،...)به این مكان مقدس قدم می‌گذارند.

اكنون با ورود این جوانان با نشاط و امیدوار به آینده و همچنین علاقمند به تحصیل مسئولیت سنگینی به عهده مسئولین دانشگاه می‌باشد ، از این جهت كه این مسئولین محترم باید از پرسنل و اساتید متعهد و كارآمد بهره گیرند، زیرا این دو قشر تماس بیشتری را با دانشجویان كه آینده سازان جامعه هستند دارند، كه توجه بیشتر این تحقیق به نقش اساتید متمركز است آنچه از یك استاد وظیفه شناس و شایسته انتظار می‌رود این است كه بكوشد از ناكامیهای درسی دانشجویانش جلوگیری كند و آنها را علاقمند به تحصیل،مطالعه، پژوهش سازد.

همانطور كه می‌دانیم دانشجویان اغلب در سن جوانی به تحصیل می‌پردازند و دوران جوانی بسیار حساس می‌باشد زیرا پایه‌های شخصیتی افراد در این دوران شكل می‌گیرد فردی كه مشغله ذهنی جز تحصیل نداشته باشد و تحصیل دانشجو با رضایت باشد البته كه این فرد در تحصیل موفق‌تر خواهد بود و آیندۀ تضمین شده‌تری نسبت به دیگران دارد زیرا در آرامش به سر می‌برد و این دانشجویان مسلماً در آینده فرد مفید و شایسته‌ای برای خود، خانواده وجامعه خواهند بود.

در مصاحبه اكتشافی كه با چند تن از اساتید و دانشجویان انجام دادیم به نظر می‌رسید كه مقداری نارضایتی در بین دانشجویان وجود دارد به دلایلی همچون عدم وجود امكانات مختلف ، عدم وجود كاركنان دلسوز و متعهد ، هزینه‌های سنگین دانشگاه آزاد، عدم وجود اساتید با تجربه و با انگیزه ، تبعیض اساتید بین دانشجویان ، وجود مقررات آموزشی نامناسب ، ... بخاطر عدم نظارت و دقت كافی مسئولین كه موجبات نارضایتی دانشجویان را فراهم می‌كند.

بنابراین رضایت عبارت است از: حالت خوشایندی است كه بخاطر فاصله كم انتظارات با واقعیت ، ارضای نیاز حاصل می‌شود و دست یابی به هدف در موقعیت‌های مختلف برای فرد حاصل می‌شود. كسب سعادت در زندگی به عنوان هدف والای وجود انسانی تلقی شده است كه باعث رشد و شكوفایی و پیشرفت انسان می‌شود، و بالعكس عدم كسب سعادت اغلب به عنوان مانعی در راه انجام وظایف فرد تلقی می‌شود، همانگونه كه ذكر شد رضایت از زندگی بازتاب توازن میان آرزوهای فرد و وضعیت فعلی او می‌باشد. (كمبل و دیگران 1976 به نقل از اینگلمارت 1373 ص 244)

به عبارتی هر چه فاصله بین سطح آرزوهای فرد و وضعیت فعلی وی بیشتر گردد رضایتمندی كاهش می‌یابد و بالعكس هر چه فاصله بین سطح آرزوهای فرد و وضعیت فعلی وی كمتر گردد رضایتمندی افزایش می‌یابد.

بنابراین در این پژوهش اولا درپی سنجش میزان رضایت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی- واحد قوچان ثانیاً می‌كوشیم كه عوامل مؤثر بر این امر را بیابیم.

 

3/1 اهمیت و ضرورت تحقیق

رضایت حالت خوشایندی است كه بخاطر دست‌یابی به هدف در موقعیت‌های مختلف به فرد دست می‌دهد. رضایت انواع مختلفی دارد كه عبارتند از رضایت از زندگی خانوادگی، رضایت از زندگی زناشوئی، رضایت از وضعیت اقتصادی ، رضایت از خود، رضایت مشتری ، رضایت كارگر، رضایت كافرما، رضایت از محل زندگی، رضایت مردم از سازمانهای اداری رضایت مشتركین (از شركت برق، آب، گاز، تلفن)رضایت از شغل ، رضایت از درآمد و رضایت از تحصیل كه ما بنا به دلایل زیر درصدد بر‌آمدیم تا تحقیقی در مورد رضایت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی- واحد قوچان از تحصیل انجام دهیم:

همانطور كه مشهود است عده زیادی از جمعیت كشور را جوانان تشكیل می‌دهند تعداد نسبتا زیادی از جوانان ایرانی را دانشجویان تشكیل می‌دهند واین جوانان هستند كه باید فردای كشور را به آنها سپرد و این امر زمانی تحقق پیدا می‌كند كه دانشجویان از وضعیت تحصیلی خود راضی باشند كه این رضایت از تحصیل هم برای دانشجو و هم برای جامعه ضرورت دارد. اما اگر رضایت در این سن جوانی و دوران دانشجویی برای دانشجو فراهم نشود آثار سوء فراوانی در سطح خرد، میانه، كلان خواهد داشت.

در سطح خرد

 افزایش تنش ، مشكلات رفتاری ، ناامیدی ،اضطراب ، افسردگی و ... از جمله آثار منفی نارضایتی از تحصیل می‌باشد.

به عنوان مثال فردی كه تصمیم دارد تمام سعی و تلاش خود را در دانشگاه بكار گیرد و سخت درس بخواند و در راستای همین هدف نیز گام بر می‌دارد بعد مشاهده می‌كند افرادی كه به درس كمتر توجه كرده‌اند ، كمتر در كلاس حاضر شده‌اند و ... با استفاده از طرح دوستی با استاد نمره‌شان بالاتر یا مانند فرد اول می‌شود در اینصورت اگر آن دانشجو از نظر روحی حساس باشد ممكن است كه افسرده و ناامید از عدم پاداش در مقابل زحمتهایش سركوب شود.

در سطح میانه

نیز پیامدهایی چون كاهش روحیه مشاركت جویی، همكاری و  تعاون ، عدم اعتماد و ... را در پی دارد.

مثلا دانشجویی كه از وضعیت تحصیلی خودناراضی باشد دیگر انگیزه‌ای ندارد همانطور كه مشاهده می‌شود بعضی اوقات چند دانشجو با هم یك تحقیق را انتخاب می‌كنندو در نهایت فردی كه علاقمندتر و با انگیزه‌تر از بقیه است ممكن بیشتر كار تحقیق را انجام دهد و بقیه فقط در نمره گرفتن شریك باشند در این صورت دانشگاه كه یك مكان اجتماعی شدن است دانشجویان مشاركت را در كار گروهی نمی‌‌آموزند پس یك مشكل كاهش روحیه مشاركت جویی به جامعه تحمیل می‌شود.

 

درسطح كلان

نیز  پیامدهایی چون انواع مفاسد وانحرافات (بزهكاری) و درنهایت زمینه ساز مشكلات درجامعه خواهد بود.

به عنوان مثال زمانیكه دانشجویان ازتحصیل خود ناراضی باشند در آن صورت مشاهده می‌شود كه گاهی اوقات مثلا بعضی از دانشجویان یك تحقیق مشابه تحقیق خود(از دانشجویان دیگر، دانشگاههای دیگر، ...)‌كپی می‌كنند و به استاد تحویل می‌دهند این عمل دانشجو یك نوع تقلب محسوب می‌شود. بنابراین شناسایی و ریشه‌یابی عواملی كه در متغیر رضایت تاثیر( مثبت و منفی) می‌گذارد ما را در جهت پیشبرد اهداف كوتاه‌مدت و درازمدت یاری خواهد كرد.

 

4/1 اهداف تحقیق

الف- 4-1- هدف كلی

هدف اساسی این پژوهش پاسخگویی به سوال اساسی تحقیق تحت عنوان سنجش میزان رضایت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی‌– واحد قوچان در سال 85-1384 از تحصیل و بررسی عوامل موثر بر آن می‌باشد.

ب- 4-1 اهداف جزئی

1- بررسی رابطه متغیر وابسته تحقیق با متغیرهای زمینه‌ای (جنس، سن، وضعیت تأهل و...)

 2- بررسی وجوه تمایز رضایت در بین دانشجویان با توجه به ویژگیهای اجتماعی و اقتصادی آنان (تعداد اعضای خانواده ، تحصیلات پدر، شغل پدر و ...)‌

3- بررسی رابطه متغیر وابسته تحقیق با متغیرهای مستقل (امیدواری به آینده شغلی، احترام به دانشجو و...)