هنردرایران-استان گلستان
مقدمه [1]
توجه به صنایع دستی در كشورهای مشرق زمین در ابتدا تحت تاثیر عوامل اجتماعی و با هدف بالا بردن سطح اشتغال در جامعه و ایجاد درآمد برای گروه هایی از مردم بود ، ولی با سرعت آثار مستقیم آن در جهت احیای سنت های ،فرهنگ بومی و كمك به شكل گرفتن هویت ملی مطرح شد . همزمانی این نهضت با دستیابی كشورهای در بند استعمار به استقلال سیاسی پس از جنگ دوم ، گویای این واقعیت است . حركت بنیادین مهاتما گاندی در احیای نساجی سنتی هند موجب شد تا امروزه رشته های مختلف پارچه بافی دستی در این كشور ضمن نگاهداشت ارزش ها وسنت های گذشته ، به عنوان دومین منبع درآمد جمعیت بزرگ روستایی هند( پس از كشاورزی) به حساب آید . توسعه ی ارتباطات بین المللی و رویارویی كشورها در كنفرانس ها ، سمینارها ، نمایشگاه ها و ارائه ی تحقیقات و دستاوردهای عملی در این زمینه موجب شده كشورهای توسعه یافته نیز كه پس از انقلاب صنعتی اروپا پیوند خود را بااین بخش از حیات فرهنگی قطع كرده بودند ، دوباره صنایع دستی را به عنوان بستری مناسب برای بروز خلاقیت و نوآوری به ویژه در زمینه ی طراحی و به صورت هنر كاربردی در برنامه ریزی های خود مطرح كنند . البته به علت گذشت حدود دو قرن و بروز تغییراتی بس شگرف در ساختار اجتماعی و فرهنگی كشورهای صنعتی ، احیای صنایع دستی و سنتی به شكل گذشته در این كشورها تقریباً غیر ممكن است[2] و صنایع دستی در غرب تنها در محدوده ی تعدادی آتلیه یا كارگاه جدید و مجهز به ابزار و وسایل پیشرفته كه توسط عده ای هنرمند متخصص اداره می شود[3] ، تجلی پیدا می كند .
به این ترتیب امروزه صنایع دستی می تواند به عنوان میراث مشترك بشری در سطح بین المللی عاملی موثر برای نزدیكی و همكاری تلقی شود و تجربیاتی كه هر یك از كشورها در زمینه های خاص به آن دست یافته اند ، پشتوانه ی این همكاری و درك متقابل خواهد بود .
آشنایی با راه كارها و سیاست های تشویقی و حمایتی و به منظور اعتلای جایگاه صنایع دستی در جامعه با توجه به بافت فرهنگی ،اجتماعی و اقتصادی هر كشور ، از مباحث سودمند و آموزنده در سلسله تحقیقات مربوط به صنایع دستی در سطح بین المللی است .
امروزه ، محورهای عمده ی بحث پیرامون صنایع دستی در كشورهای مختلف عبارتند از :
1- صنایع دستی و برنامه ریزی آموزشی
2- صنایع دستی و فرهنگ ملی و توجه به قومیت های موجود در هر كشور
3- صنایع دستی به عنوان یكی از جاذبه های عمده ی جهانگردی و صنعت گردشگری
4- صنایع دستی و كمك به تامین عدالت اجتماعی از طریق ایجاد اشتغال مولد و درآمد اضافی
5- صنایع دستی و كمك به تامین بخشی از درآمد ارزی كشور
باتوجه به آنچه گفته شد و نیز این كه افزون بر كشورهای جهان سوم ، صنایع دستی در سایر ممالك نیز مورد توجه قرار گرفته و این هنر-صنعت به عنوان یكی از اهرم های توسعه در برخی از كشورهای مطرح صنایع دستی قلمداد شده ، مجموعه ی حاضر با نیت آشنایی هرچند بیش تر ایرانیان دست اندركار و علاقمندان به صنایع دستی فراهم آمده كه امید است با همه كاستی ها مورد استفاده قرار گیرد و گامی در جهت تحقیقات پربارتر آینده باشد .