سدهای بتن غلتكی
مقدمه
n سدهای بتن غلتكی (آر، سی، سی) بعنوان نوع جدیدی از سد طی سالهای 1980 مطرح شد. این نوع سدها با توجه به هزینه كم كه قسمتی از آن ناشی از ساخت سریع آنهاست در زمان نسبتا كوتاهی در سراسر دنیا مورد قبول واقع شده و پیشرفت ناگهانی قابل توجهی را در امر طراحی و ساخت بوجود آورد .
n این سد با هزینه كمتر و از نظرایمنی نظیر سدهای بتنی كلاسیك می باشد.
n بتن غلطكی بیش از آنكه یك نوع مصالح جدید باشد روشی جدید برای اجراست.
n هم اکنون در ایران تنها سه پروژه عظیم سدسازی با اجرای عملیات بتن غلطكی وجود دارد .اولین تجربه استفاده از بتن غلطكی در ایران در پروژه سد تنظیمی انحرافی كرخه در خوزستان است.
n پروژه سد جگین در هرمزگان دومین تجربه بتن غلطكی و اولین پروژه به بهره‌برداری رسیده در ایران محسوب می‌شود.
n سد زیردان در سیستان و بلوچستان نیز سومین پروژه سد بتن غلطكی در ایران به حساب می‌آید.
n درحال حاضر به دلایل متعدد ، لزوم استفاده ازروسازی بتنی نیز، درسطح کشوربه خوبی آشکارشده است .
n ازجمله این دلایل چشمگیر قیمت قیر و مشکلات عدیده روسازی های آسفالتی های درمحل های خاص همانند نواحی سواحل جنوب ، پایانه های بار ونواحی صنعتی
n می باشد اما با وجود این مسائل ، مشکلاتی از قبیل نیاز به وسایل و تجهیزات ویژه وپرسنل متخصص وبا تجربه کافی ، مصرف سیمان و آرماتور از کاربرد روسازی بتنی شده است .
n دراین قسمت ویژگی بتن غلتکی که تقریبا اغلب خواص مطلوب روسازی های بتنی را داشته واز طرف دیگر هزینه ساخت آن کمتر واجرای آسانتر از روسازی های متداول بتنی است معرفی می گردد
n امروزه این نوع روسازی که به عنوان روسازی بتن غلتکی شناخته شده ، در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار گرفته وبه خوبی نیاز های طرح را تامین نموده است
n خصوصیات روسازی بتن غلتکی شامل مصرف سیمان کمتر، امکان استفاده از وسایل اجرا متداول در ساخت روسازی های آسفالتی ، امکان استفاده از مصالح با کیفیت کمتر از استاندارد بتن معمولی وعدم نیاز به آرماتور ، قالب بندی وتعبیه درز .
تعریف بتن غلتکی (RCC) :
از بتن غلتکی تعریف صریح و دقیقی ارائه نشده است اما تعاریف و برداشتهای نادرستی از بتن غلتکی در این زمینه موجود است . یکی از این برداشتهای نادرست تعریفی است که بتن غلتکی را مصالحی در حد میانی خاکریز و بتن معرفی میکند و اولین چیزی که از این تعریف در ذهن تداعی مگردد عبارت بتن " نا مرغوب " است .
در واقع بتن غلتکی بتنی است که در اجرای سازه های حجیم مانند سدها شالوده های بزرگ وروسازی بزرگراه ها و گذرگاه ها و اجرای چند لایه ای پی ها ... کاربرد دارد و برای اجرای آن از ماشین آلات راهسازی و عملیات خاکی استفاده می شود .
n در فرهنگ اصطلاحات بتن و سیمان انجمن بتن آمریكا (ACI 207.5R 89)، بتن غلتكی بدین ترتیب تعریف می شود: بتن متراكم شده با غلتک، بتنی كه با حركت بر روی آن در حالت سخت نشده، متراكم می شود. در ادبیات فنی با نام رول كریت نیز از آن نامبرده می شود. امروزه اغلب تحت عنوان بتن غلتكی یا به صورت خلاصه Rcc به كار برده می شود.
n بتن غلتكی سخت شده، در اصل دارای همان خصوصیات بتن های معمولی كه به صورت درجا ریخته شده و به عمل می آیند، می باشد و محصول نهایی به زبان ساده «بتن» تلقی می شود.
n بتن غلتکی باید به اندازه کافی خشک باشد تا وزن غلتک ها راتحمل کند وبه اندازه کافی خیس باشد تا در ضمن اختلاط وتراکم امکان پخش یکنواخت خمیر سیمان در بتن فراهم شود.
n برای اطمینان از پیوستگی کافی بین بتن غلتکی جدید وبتن سخت شده قبلی ، یا در درزهای سرد باید از جدایی جلوگیری شود و اولین مخلوط به صورت مخلوطی باخاصیت پلاستیکی زیاد مورد استفاده قرار گیرد .
n با توجه به اینکه تامین ایمنی و پایداری سدها در مدت زمانهای طولانی مورد نظر است بتن غلتکی باید از پایایی و دوام لازم برخوردار باشند .
n به کارگیری ماشین آلات سنگین عملیاتی خاکی دلالت بر این مطلب دارد که بتن غلتکی تنها در سازه های حجیم و دارای سطح اجرایی زیاد قابل استفاده است .