وقتی پرتوی به مواد اپتیکی معمولی ، مانند بلور نمک طعام وارد می‌شود، در همان راستا ولی با کمی جابجایی از داخل بلور خارج می‌شود یعنی پرتو ورودی و خروجی موازی و هم راستا می‌باشند قانون حاکم در عبور نور از یک محیط به محیط دیگر قانون اسنل می‌باشد که این مواد از آن پیروی می‌کنند در این مواد که به مواد همسانگرد معروفند، برای یک طول موج ، یک ضریب شکست خوا

مقدمه ای بر کریستال ها 

کریستالهای دوشکستی Birefringence Crystals

انواع کریستالها

کریستال همسانگرد

وقتی پرتوی به مواد اپتیکی معمولی ، مانند بلور نمک طعام وارد می‌شود، در همان راستا ولی با کمی جابجایی از داخل بلور خارج می‌شود. یعنی پرتو ورودی و خروجی موازی و هم راستا می‌باشند. قانون حاکم در عبور نور از یک محیط به محیط دیگر قانون اسنل می‌باشد که این مواد از آن پیروی می‌کنند. در این مواد که به مواد همسانگرد معروفند، برای یک طول موج ، یک ضریب شکست خواهیم داشت. بنابراین اگر نور تکفامی را در هر جهتی به جسم بتابانیم، در داخل آن سرعت یکسانی خواهد داشت.

کریستال ناهمسانگرد

کریستالهایی داریم که در مقابل تابش نور ، درجهتهای مختلف در داخل خود ، خواص متفاوتی از خود بروز می‌دهند. این مواد به کریستالهای ناهمسانگرد معروفند. کریستالهای دوشکستی از این نوع هستند که از یک پرتو غیر قطبیده ، دو پرتو قطبیده درست می‌کنند که قطبشهای آنها بر هم عمودند.
پدیده شکست دوگانه اولین بار در قرن 17 توسط «بارتولینوس» کشف شد. کریستالهای دوشکستی علاوه بر این که قطبنده‌های خطی هستند، برای تغییر دادن نوع قطبش یک باریکه نور هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. تیغه‌های ربع موج و نیم موج کریستالهای دو شکستی هستند که برای این منظور استفاده می‌شوند.

ریشه لغوی

نام کلسیت از کلمه لاتین کالکس (Calx) به معنی آهک سوزان گرفته شده است.

سیستم تبلور

کلسیت در سیستم تری‌گونال ، رده اسکالنوئدریک متبلور می‌شود. دارای بلورهای درشت و مشخص و یا بصورت توده‌های دانه‌ای می‌باشد. فرمهای رومبوئدر و اسکالنوئدر کلسیت فراوانتر است. دارای ماکلهای گوناگون و متنوع نیز می‌باشد.

ساختار کلسیت

ساختار کلسیت به صورت رومبوئدر است و در آن یونهای کلسیم و بنیان (CO₃)^2- بطور یک در میان قرار دارند. در بنیان CO₃ هر کربن بوسیله سه اکسیژن ، به صورت مثلث احاطه شده است و مثلثها در صفحه‌های عمود بر محور C قرار دارند. این ساختار را می‌توان با شبکه تبلوری نمک طعام مقایسه نمود که در آن یونهای کلسیم در موقعیت یونهای سدیم و مثلثهای CO₃ در موقعیت مکانی یونهای کلر قرار دارند.

مشخصات ماکروسکوپی کلسیت

• کلیواژ : دارای کلیواژ کامل موازی با سطوح رومبوئدری (1011) است و زاویه بین سطوح کیلواژ 74 درجه می‌باشد. در اثر کلیواژ کلسیت به آسانی به صورت متوازی‌السطوح لوزی می‌شکند.
• سختی : سختی کلسیت در سطح کلیواژ 3 می‌باشد و در سطوح دیگر 2.5 است. که به آسانی توسط چاقو خط برمی‌دارد، ولی توسط ناخن خط برنمی‌دارد.
• رنگ : رنگ آن سفید یا بی‌رنگ است، اما در اثر وجود بعضی ناخالصیها می‌تواند به رنگهای سبز ، زرد ، آبی و حتی قهوه‌ای تا سیاه نیز دیده شود، رنگ خاکه آن نیز بی‌رنگ است.
• ماکل : ماکل در بلورهای کلسیت به صورت فراوان دیده می‌شود. فراوانترین آنها با سطح ماکل (0001) است که در این صورت شبیه به دی‌تری گونال پایرامیدال می‌باشد. همچنین ماکل پلی سنتتیک ، ماکل قلبی شکل و پروانه‌ای نیز در آن دیده می‌شود.
• فرم : کلسیت علاوه بر فرمهای بلوری ، به صورت دانه‌ای ، ساقه‌مانند ، رشته‌ای ، استالاکتیتی و توده‌ای نیز تشکیل می‌شود.
• خاصیت مشخصه کلسیت : کلسیت در اسیدها ، حتی در حالت سرد ، با ایجاد گاز CO₂ ، به آسانی حل می‌شود. اگر کمی اسید کلریدریک رقیق و سرد روی کلسیت بریزیم با آن واکنش داده و می‌جوشد.
• نور طبیعی
  
  کلسیت در نور طبیعی بی‌رنگ است، اما بعضی اوقات به صورت مه‌آلود دیده می‌شود. گاهی به صورت االیتی یا اسفرولیتی دیده می‌شود. کلیواژ کامل آن به موازات سطح (1011) به صورت دو سری متقاطع با زاویه ́55 , ˚74 دیده می‌شود. گاهی دارای جدایش به موازات سطح (0112) می‌باشد، که به خاطر ماکل است. برجستگی بلور از جهات گوناگون ، متفاوت است. از اینرو ، برجستگی ضعیف تا متوسط ، منفی یا مثبت دارد. مقاطع موازی با سطح (0001) برجستگی ثابت دارد.
• نور قطبیده
  بیرفرژانس فوق‌العاده قوی دارد و رنگهای تداخلی آن رنگهای سفید سریهای فوقانی می‌باشد. خاموشی نسبت به اثر کلیواژ متقارن است. ماکل پلی‌سنتتیک زیاد دیده می‌شود. تیغه‌های ماکل به ویژه در کلیستهای تولید شده در اثر دگرگونی بطور معمول موازی با قطر بزرگ لوزی است، اما گاهی نسبت به آن مایل دیده می‌شود. این تیغه‌ها اغلب خیلی ظریف هستند و تیغه‌های ماکل به علت نازکی زیاد از خود رنگ تداخلی سری اول را نشان می‌دهند.

مشخصات میکروسکوپی کلسیت

جهت دریافت فایل کامل  لطفا آن را خریداری نمایید