فهرست
مقدمه. 3
تعریف تیزهوش.... 3
كودك تیز هوش.... 5
تعریف كود كان تیزهوش.... 5
خصوصیات كودكان تیزهوش.... 6
افراد تیز هوش را به چهار دسته تقسیم می کنند : 7
سرچشمه های تیزهوشی.. 8
شناسایی کودکان تیزهوش.... 9
ویژگیهای تیزهوشان.. 10
ویژگیهای یادگیری.. 10
خصایص جسمانی کودکان تیزهوش.... 12
آموزش کودکان تیزهوش.... 12
انتظارات بزرگ ، خواسته های ناعادلانه. 14
آزمونهای هوش.... 14
آزمونهای فردی.. 14
آزمونهای گروهی هوش.... 15
تعریف هوش از نظر علمی.. 17
ویژگی های عمومی كودكان و دانش آموزان تیزهوش.... 17
رابطه ی بین هوش و نبوغ. 20
شناسایی کودکان با هوش.... 21
راهکارهایی برای پرورش استعداد اولیه ی کودک... 23
ویژگی های افراد باهوش.... 23
ضرورت شناسایی استعدادهای درخشان.. 28
این کودکان توانایی های بالقوه اثبات شده ای در چندین زمینه دارند. 29
شناسایی تیزهوشی و استعداد به طرق زیر: 30
والدین در حکم منظبط سازان.. 31
والدین در نقش برنامه ریزی اجتماعی.. 31
والدین و سایرین در نقش مصاحبان و شنوندگان.. 31
والدین در نقش مربیان.. 32
بازی برای هوش.... 32
در جست‌وجوی دانش باش.... 33
ورزش، ورزش، ورزش! 33
الفبای موسیقی، الفبای هوش.... 33
شیر مادر، عصاره هوش.... 34
کامپیوتر در خدمت هوش.... 34
صبحانه یادت نره! 34
خوب بخور تا باهوش بشی.. 35
دوستی که هوش هدیه می‌دهد. 35
چه نسبتی از نوابغ بالقوه به طبقات مرحوم تعلق دارند؟. 36
چگونه با كودكان خود ارتباط برقرار کنیم.. 37
چگونه باید با كودك خود رابطه برقرار كنم؟. 37
لغات و ارتباطات نوعى: 38
الگوها 38
چه باید بكنیم چنانچه دچار مشكلى شدیم؟. 38
جامعه. 40
مسئله وراثت و محیط... 40
چند توصیه. 40
نکاتی که در عمل و ارزیابی باید رعایت کرد: 41
روش نمره گذاری: 42
آنچه والدین باید بدانند. 45
کـودک و ضـعـف حافـظـه. 46
بازی فکری.. 46
نشاط روحی‌روانی.. 47
بازی در زمین.. 47
نمایش و گسترش توانایی عقل.. 47
مباحث اساسی در تربیت کودکان تیز هوش چیست؟. 48
تحقیقات لویس ترمن.. 49
منابع : 54
مقدمه تعریف تیزهوش
کودکان تیز هوش چه کسانی هستند ؟ آیا آن دسته از افرادی هستند که خلاقیت دارند و رهبران نسل آینده خواهند بود ؟
از نظر تعریف به کودکی تیز هوش گفته می شود که با کمک فکر و استدلا و استفاده از فرآیندهای ذهنی عالی بتواند قضاوت صحیح بکند و دارای استعداد خاص در کارهای خلاقه باشد. کودکان تیزهوش و با استعداد کسانی هستند که برطبق تشخیص افراد صلاحیتدار و اهل فن به دلیل استعدادهای برجسته خود قادر به عملکردهای عالی هستند. فردی گفته می شود که با ابتکار و توانایی خود بتواند از عهده ی کارهای ابداعی و اختراعی و برنامه ریزی های مهم که افراد دیگر از انجام آن عاجزند برآید و نظریات و کشفیات وی از لحاظ کیفی و کمّی قابل ارزش و خارق العاده باشدمنابع انسانی میهن ما به هیچ وجه محدودتر از منابع غنی طبیعی آن نیست.
ما درکشوری زندگی می کنیم که برای رسیدن به استقلال و پیشرفت همه جانبه در زمینه های فردی و اجتماعی ، علمی و فرهنگی به شخصیتهای رشد یافته و به دلهای بیدار و مغزهای اندیشمند و دستهای ماهر و توانا نیازمند است. چنین شخصیتها و مغزها و دلها و دستهایی باید تربیت شوند ، برای چنین منظوری ضروری است که متخصصان تعلیم و تربیت و روان شناسی و سایر دست اندر کاران آموزش و پرورش آنچه در توان دارند به کار گیرند و لزوم تعلیم و تربیت منابع انسانی کشورمان و بویژه کودکان تیزهوش و با استعداد را تبیین کنند و اشاعه دهند.
به طور کلی استعداد بیش از حد، کنجکاوی، وسواس و علاقه ی شدید به کارهای ابتکاری از خصوصیات افراد نابغه به حساب می آید همه ی ما می توانیم در ذهن خود فرد یا افرادی را که هوش بالایی دارند مجسم کنیم. ما تحت تأثیر دانش و مهارت های آنها قرار می گیریم و گاه متعجب می شویم که آنها چگونه می توانند با صرف کوشش بسیار کمی مطالب زیادی را یاد بگیرند. گاهی اوقات فکر می کنیم این هوش از کجا آمده است؟ آیا این هوش فقط ناشی از عوامل ژنتیکی است و یا والدین و معلمان این دانش آموزان برای شکوفایی هوش آنها تلاش کرده اند؟ آیا افراد دیگری در جامعه وجود دارند که از هوش بالایی برخوردار باشند ولی به دلایل زیادی هوش آنها کشف نشده و یا افزایش پیدا نکرده است؟
آنچه اهمیت دارد این است که معلمان باید با توجه به توانایی های دانش آموزان، کیفیت آموزش خود را بالاتر ببرند و راه هایی برای رشد توانایی ها و خلاقیت دانش آموزان فراهم کنند. زیرا بسیاری از این افراد در آینده دانشمندان، هنرمندان و اقتصاددانان جامعه خواهند شد. دانش آموزان تیزهوش به تنهایی نمی توانند توانایی های بالقوه ی خود را ظاهر کنند و هوش آنها به شکل ماده ی اولیه ای است که باید شکل بگیرد. در این مبحث تلاش می کنیم تا این افراد را بهتر کشف کنیم و بهترین شیوه ها را برای تحول آنها برگزینیم.
از دیدگاه سنتی تیز هوشی مبتنی بر هوش کاملی است که بوسیله یک تست هوشی وانفرادی اندازه گیری می شود.از تستهایی که معمولاً برای سنجش هوش بکار می رود ، می توان از آزمون هوشی استنفورد- بینه و آزمون هوشی تجدید نظر شده و کسلر که مخصوص کودکان ساخته شده است ، نام برد. از نظر سنتی ، کودکان تیز هوش شناخته می شدند که نمره آنها در آزمون استنفورد وکسلر از سطح بخصوصی بالاتر باشد یکی از تعاریفی که از تیز هوشی به عمل آمده و منحصراً بر مبنای هوشی صورت گرفته است ، تعریفی است که بوسیله لوئی ترمن و همکارانش در مطالعه کلاسیک خود ارائه داده اند .این تعریف که بر اساس بهره هوشی تحت عنوان مطالعات ژنتیک درباره تیز هوشی منتشر شده است. این تعریف در تحقیقات و برنامه های زیادی که مخصوص تیز هوشان اجرا شده است مورد استفاده قرار گرفته است اما در سالهای اخیر نارضایی گسترده ای در برابر کاربرد بهره هوشی بعنوان تنها عامل تعیین کننده در تعریف تیز هوشان به وجود آمده است.دلایلی که برای این نارضایی عنوان شده است ، عبارت است از :شناخت محدودیتهایی که در آزمونهای بهره هوشی وجود دارد ، مفهوم سازی مجدد از ماهیت هوش و تحقیقات و تفکرات جدیدی که درباره کیفیت وچگونگی هوش ارائه شده است.
كودك تیز هوش
كودكان تیزهوش یا پرتوان برخلاف سایر كودكان استثنایى ممكن است در تمام دوران زندگى خود شناخته نشوندو كسى به نبوغ ذاتى آنان پى نبرد.
یك كودك تیزهوش موجودى است كه عوامل ارثى و محیطى او را به صورت فردى پیچیده، استثنایى و باهوش تر از افراد عادى درآورده است.
كودكان تیزهوش نیازمندند كه با كودكانی كه از لحاظ سنی و توانایی با آنها مشابه اند، دوست شوند. بزرگترین مساله برای كودكان تیزهوش بخصوص در سال های اولیه دبستان ممكن است این باشد كه آنها نسبت به سن شان بیش از حد می دانند و همین امر سبب می شود كه توسط همسالان خود تحت فشار قرار بگیرند كه هوش و كنجكاوی خود را بروز ندهند.
ودر این تحقیق سعی شده است تمام جنبه های كودكان تیز هوش مورد برسی قرار گیرد .امید است با وجود امكانات كم وكتب كم مطالب گردآوری شده مفید ومورد استفاده قرار گیرد.
تعریف كود كان تیزهوش
كودكان تیزهوش یاپرتوان برخلاف سایر كودكان استثنایى ممكن است در تمام دوران زندگى خود شناخته نشوندو كسى به نبوغ ذاتى آنان پى نبرد. بسیارى از انواع كودكان استثنایى به سهولت حتى ازطرف افراد عادى مشخص مى شوند . یك كودك نابینا یا عقب مانده ذهنى به زودى از روزهاوماه هاى اول زندگى، توسط اطرافیان تشخیص داده مى شود و از همان موقع اطرافیان درصدد چاره جویى یا لااقل مراجعه به پزشك، مدرسه و مربى متخصص برمى آیند. ولى كودك تیزهوش چون علامت مشخصى ندارد و از طرفى كمتر كسى با روحیه و رفتار او آشنایى داردممكن است سال ها و حتى تا پایان زندگى شناخته نشود. نبوغ نباید الزاماً در تمامرشته ها وموضوعات در كودكى ظاهر گردد. چه بسا كودك تیزهوشى كه در برخى از رشته هااز استعدادى شگرف برخوردار است در بعضى از دروس یا مطالب در حدى عادى و متوسط رشدنماید. لذا نباید تصور كرد كه كودكى تیزهوش است كه در تمامى جهات مستعد و پرتوانباشد. به طور كلى مى توان گفت نخستین شرط تیزهوشى داشتن هوش بهرى (IQ) حدود بیش از ۱۳۰است و در جوار این بهره هوشى ممتاز، قدرت خلاقه، توانایى در استدلال و ابتكاردر كار رانیز باید در نظر گرفت. زودرسى استعداد و علاقه به رقابت با كودكان بزرگترنیز از جمله مشخصاتى است كه نزدكودكان تیزهوش دیده مى شود و اصولاً اینگونه كودكانو نوجوانان به جاىبازى با همسالان، بازى و مباحثه با همفكران را ترجیح مى دهند وبه همین سبب اكثراً در گروه سنى بزرگترها جایى براى خود باز مى كنند
بررسى عده اى از متخصصان از جمله كالاهان (Callahan)نشان دهنده آن است كه تیزهوشى در بین پسران بیش از دختران است و به عقیده وى در یك گروه سنى عده مذكران باهوش ازمؤنث ها بیشتر است. ولى آیا به واقع تیزهوشى با جنسیت رابطه اى دارد یا نه نیاز به بررسى هاى بیشترى دارد و هنوز به ثبوت نرسیده است. چندین پژوهش از جمله تحقیق ترمن(Terman) حاكى از آن است كه تیزهوشى در برخى جوامع و در مورد برخى ازگروه هاىاجتماعى ممكن است بیش از گروه هاى دیگر باشد و دنباله تحقیقات وى و مارتین نشان دهنده آن است كه كودكان تیزهوش از نظر سلامت، و به خصوص جنب وجوش و داشتن انرژىبر كودكان هم سن وسال عادى خود برترى دارند. هیچ یك از این تحقیقات را نمى توان به عنوان اصلى ثابت یا واقعیتى تغییرناپذیر