آئین كار ساختمان، تاسیسات، تجهیزات فنی بهداشت و نگهداری سردخانه مواد غذائی

ساختمان اداری نهارخوری وسرویسها با توجه به ظرفیت سردخانه دارای زیر بنای مناسب با آن و رعایت تسهیلات ورود و خروج مراجعان و پاركینگ اتومبیل‏ها در محل مناسب است قرار یابد و پیش بینی پاركینگ برای دو دستگاه ماشین آتش نشانی بقسمی كه در موارد عادی از این محل استفاده نگردد و در محل مناسب استقرار یابد

آئین كار ساختمان، تاسیسات، تجهیزات فنی بهداشت و نگهداری سردخانه مواد غذائی

فهرست مطالب

  

آئین كار ساختمان , تأسیسات , تجهیزات فنی و بهداشت و نگهداری سردخانه مواد غذایی

هدف و دامنه كاربرد

تعریف‏ها و اصطلاح ها

طبقه بندی انواع سردخانه‏ها

ساختمان سردخانه

تاسیسات و تجهیزات

ایمنی و پیشگیری از حریق

ایمنی

بهداشت و نگهداری

 

 

 آئین كار ساختمان , تأسیسات , تجهیزات فنی و بهداشت و نگهداری سردخانه مواد غذایی

  1 ـ هدف و دامنه كاربرد

 در این آئین كار استاندارد و ضوابط كلی مربوط به ساختمان , تاسیسات , تجهیزات فنی بهداشت و نگهداری در سردخانه‏های ثابت كه بمنظور نگهداری مواد غذائی و كشاورزی ساخته می‏شوند بیان می‏گردد .

  2 ـ تعریف‏ها و اصطلاح ها

 2-1- تعریف بارها

 2-1-1- بار برودتی ـ باریست كه در زمان مورد نظر به دستگاهها وارد می‏شود .

 2-1-2- بار ناشی از كالا ـ باریست كه باید در واحد زمان از كالا گرفته شود تا به درجه حرارت مورد نظر برسد .

 2-1-3- بار سرویس ـ باریست كه بواسط ورود هوا و روشنایی و غیره به دستگاههای تبرید تحمیل می‏شود .

  3 ـ طبقه بندی انواع سردخانه‏ها

 سردخانه‏ها بر دو نوع می‏باشد :

 3-1- سردخانه متحرك

 3-2- سردخانه ثابت ـ سردخانه ثابت مجموعه‏ایست از ساختمان و تاسیسات مناسب كه بتواند مصنوعأ شرایط خاصی نگهداری كالای مورد نظر ( مواد خوراكی و فاسد شدنی ) رااز نظر رطوبت نسبی و درجه حرارت و در صورت لزوم‏شرایط اختصاصی مربوط تامین نماید و درجه حرارت و در صورت لزوم شرایط اختصاصی مربوط تامین نماید .

 3-2-1- سردخانه تولیدی ـ در نقاط تولید مواد غذایی و محصولات كشاورزی برای جنس یا اجناس بخصوصی طرح وساخته میشود .

 3-2-2- سردخانه ذخیره‏ای - نزدیك به محلهای مصرف ویاتولید ساخته میشود تنوع كالا درآن معمولا " زیاد نیست كالای مورد نظر را میتوان در آن نزدیك به حداكثر زمان نگهداری توصیه شده در استانداردهای مربوط ذخیره نمود دفعات ورود وخروج سالیانه كالا درسردخانه كم میباشد .

 3-2-3- سردخانه توزیعی - در مراكز مصرف ویا نزدیك به آن قرار دارد . دفعات ورود وخروج وتنوع كالا در آن زیاد است .

 3-2-4- سردخانه ترانزیتی - در نقاط گمركی ونقاطی كه وسیله حمل و نقل تغییر میباید ساخته میشود . ورود وخروج كالا در آن معمولا " در محصولات بزرگ صورت میگیرد . مدت نگهداری كالا در آن معمولا " كوتاه است .

 3-2-5- سردخانه‏های اختصاصی - این سردخانه‏ها معمولا " در جوار هتلها , رستورانها , سوپر ماركتها , بیمارستانها وسایر مراكز كم مصرف ساخته میشود . ظرفیت این نوع سردخانه خاص نگهداری در این نوع سردخانه‏ها مشمول مقررات این استاندارد نمیباشد . لكن ملزم به رعایت مقررات خاص مراجع قانونی كشور در مورد حفظ بهداشت ونگهداری مواد غذایی میباشد .

  4 - ساختمان سردخانه

 3-1-  موقعیت محل سردخانه

 4-1-1- امكان داشتن جاده یا راه ارتباطی مناسب با نوع سردخانه ودسترسی به آب وبرق وتلفن وغیره 4-1-2- مناسب بودن محلاز نقطه نظر عدم مزاحمت جانوران وحشرات موذی ومیكروبهای آلوده

 4-1-3- مناسب بودن محل از لحاظ قرار نگرفتن در سیل

 4-1-4- سردخانه با توجه به جهت وزش بادهای محلی از مراكز وواحدهائی كه بنحوی موجب آلودگی هوا ومحیط میشوند میبایستی كافی داشته باشد .

 4-1-5- حتی الامكان سعی شود كه در محل ساختمان سردخانه سطح سفره آب زیرزمینی پائین باشد .

 4-2- طرح معماری - پس از انتخاب محل سردخانه باتوجه به مندرجات بند 4-1- ساخت زمین سردخانه بر اساس ظرفیت مورد نظر ورعایت نكات زیر تعیین میگردد .

 4-2-1- در تعیین سطح زمین مورد نیاز برای سردخانه با توجه به ظرفیت ونوع سرد خانه میبایستی علاوه بر سطح زیر بنای قسمتهای سردخانه زمین كافی برای بارگیری وتخلیه ومانوروسایل نقلیه در نظر گرفته شود ضمنا " با توجه به امكانات خدماتی محل ونوع سردخانه پاركینگ وساختمانهای جنبی از قبیل نگهبانی , توالت عمومی , دفتر و همچنین محل مسكونی برای كاركنان سردخانه ومحل باسكول ومحوطه جهت فضای سبز وغیره پیش بینی گردد .

 4-2-2- استقرار وتوزیع زمین بنحویست كه تسهیلات زیر در آن فراهم میگردد .

 4-2-2-1- ورود وخروج وسایل نقلیه به محوطه سردخانه وتوزین وتخلیه وبارگیری براحتی انجام گیرد .

 4-2-2-2- ساختمان اداری , نهارخوری وسرویسها با توجه به ظرفیت سردخانه دارای زیر بنای مناسب با آن و رعایت تسهیلات ورود و خروج مراجعان و پاركینگ اتومبیل‏ها در محل مناسب است قرار یابد و پیش بینی پاركینگ برای دو دستگاه ماشین آتش نشانی بقسمی كه در موارد , عادی از این محل استفاده نگردد و در محل مناسب استقرار یابد .

 4-2-2-3- محل استراحت رانندگان در جای مناسب درمحوطه سردخانه و محل مسكونی كاركنان سردخانه خارج از محیط كار سردخانه بلحاظ حفاظت و كنترل ایمنی ساخته شود .

 4-2-2-4- محل مخصوص جمع آوری زباله و ضایعات در دورترین نقطه محوطه سردخانه در نظر گرفته شود تا از انتشار عفونت و حشرات موذی به ساختمان سردخانه جلوگیری شود .

 4-2-2-5- اطاق برای نگهداری مواد سریع الاشتعال و قابل انفجار نظیر رنگ روغن گاز وغیره دور از ساختمان‏های اصلی و جنبی سردخانه پیش بینی گردد .

 4-2-3- در طرح و تیغه‏بندی ساختمان سردخانه باید نكات زیر رعایت شود .

 4-2-3-1- تعیین نوع سردخانه ( ترانزیتی , ذخیره یی , تولیدی و توزیعی )

 4-2-3-2- پیش بینی ابعاد و تعداد اطاقهای سرد با توجه به كالاهای مختلف و نوع سردخانه و توجه به سیستم چیدن كالا .

 4-2-3-3- در نظر گرفتن مدت زمان نگهداری كالا

 4-2-4- بطور كلی ساختمان سردخانه از اجزاء زیر تشكیل می‏یابد .

 4-2-4-1- سالنهای نگهداری ( ابعاد , تعداد , موقعیت نسبت به راهروها سقف , دیوار و دست اندازها محافظ ( غیر از سالنهای با سیستم قفسه بندی .)

 4-2-4-2- راهروهای ارتباطی ( ابعاد , موقعیت , كف , سقف , بدنه دشوار و دست انداز محافظ .)

 یادآوری : طرح سردخانه و موقعیت سالنها نسبت بهم باید طوری باشد كه طول راهروهای ارتباطی بجهت رعایت حداقل فاصله دربارگیری و تخلیه طولانی نباشد .

 با در نظر گرفتن عرض لازم و كافی برای حركت لیفت تراك‏ها پهنای 5 الی 6 متر برای راهروها توصیه می‏گردد .

 چون نیاز چندانی به ارتفاع زیاد راهرو نیست لذا بهتر است با ایجاد سقف كاذب از قسمت فوقانی راهرو بعنوان محلی برای عبور لوله‏ها و همچنین قرار دادن كابل‏ها و غیره استفاده كرد . رعایت نكته اخیر در مورد سردخانه هائیكه دارای سیستم مبرد آمونیاكی مستقیم می‏باشند الزامی است .

 4-2-4-3- آمادگاه ( موقعیت , كف , سقف , دیوار , دست انداز محافظ ) موقعیت آمادگاه پس از سكوی تخلیه قرار می‏گیرد . از این محل معمولا برای بسته بندی و درجه بندی استفاده می‏گردد . ابعاد آمادگاه با توجه به نوع و ظرفیت سردخانه‏ها و سایر احتیاجات تعیین می‏گردد .

 4-2-4-4- پیش سرد كن ( موقعیت , كف , سقف , دست انداز محافظ )

 4-2-4-5- تونل انجماد ( موقعیت , كف , سقف , بدنه )

 4-2-4-6- موتور خانه ( ابعاد , موقعیت , كف و سقف و بدنه , ایمنی و تهویه اجباری ) موتورخانه و انبار لوازم سردخانه باید از قسمتهای سرد مجزا بوده و در ورودی جداگانه داشته باشد موتورخانه بایستی دارای راه فرار باشد یعنی نسبت به بزرگی یا كوچكی آن دستكم دارای دو درب باشد كه كاركنان بتوانند ر مواقع اضطرار خود را نجات دهند سطح زیر بنای موتورخانه متناسب با ظرفیت سردخانه و رعایت مسایل فنی و در نظر گرفتن فضای كافی تعیین می‏گردد .

 4-2-4-7- اطاق كنترل ـ این اطاق برای استقرار تابلو و كنترل دستگاهها در نظر گرفته می‏شود در بعضی سردخانه‏ها این اطاق با موتورخانه مشترك می‏باشد .

 4-2-4-8- اطاق ژنراتور ـ این اطاق برای نصب موتور ژنراتور اضطراری با توجه به ظرفیت آن و رعایت نیازهای فنی ساخته می‏شود می‏تواند با موتورخانه مشترك باشد .

 4-2-4-9- اطاق ترانسفورماتور ( طبق ضوابط وزارت نیرو )

 4-2-4-10- تعمیرگاه و شارژ باطری ( موقعیت , ابعاد , تهویه اجباری )

 سكوی تخلیه و بارگیری ( ابعاد , موقعیت , كف ) ابعاد سكوی تخلیه و بارگیری با توجه به ظرفیت سردخانه و نوع سردخانه و میزان تخلیه و بارگیری آن تعیین می‏گردد . ارتفاع سكوی تخلیه و بارگیری معمولا بین 1 الی 1/20 مترمی باشد . لبه سكو باید مجهز به ضربه گیر باشد . سكو باید حتی المقدور سرپوشیده باشد