شناخت ویژگی های طبیعی و جغرافیایی روستای چاه ملک
مقدمه
طبق ماده 2 قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری روستا واحد مبدأ تقسیمات کشوری است که از لحاظ محیطی زیستی (وضع طبیعی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی) همگن بوده که به حوزه و قلمرو معین ثبتی یا عرض مستقل که حداقل تعداد 20 خانوار یا صد نفر اعم از متمرکز یا پراکنده در آنجا سکونت داشته باشند و اکثریت ساکنان دائمی آن به طور مستقیم یا غیر مستقیم یکی از فعالیت های کشاورزی، دامداری، باغداری به طور اعم و صنایع روستایی روستایی و صید یا ترکیبی از این فعالیت های اشتغال داشته باشند و در عرف به عنوان ده، آبادی یا قریه نامیده شده است[1]. عدم توجه به فضاهای روستایی بی توجهی به توان و امکانات تولیدی نواحی روستایی از نظر داده های محیطی و نیروی استانی پرتوان این نواحی می باشد. برای رسیدن به توسعه ها ناگزیر به برنامه ریزی و توسعه روستایی می باشیم.[2]
در این تحقیق سعی بر این است تا به شناختی اجمالی از روستای چاهملک دست پیدا کنیم.
در فصل اول به ویژگی های عمومی شهرستان مورد مطالعه پرداخته و در فصل دوم به شناسایی منطقه مورد مطالعه (حوزه نفوذ روستا) و همچنین در فصل سوم ویژگی های عمومی روستای مورد مطالعه را مورد ارزیابی قرار می دهیم و در آخر به تجزیه و تحلیل و ارائه پیشنهادات می پردازیم.
فصل اول:
ویژگی های عمومی شهرستان مورد مطالعه
1-1 وسعت و موقعیت شهرستان نائین
شهرستان نائین در حاشیه جنوبی کویر مرکزی ایران و در مشرق شهرستان اصفهان واقع شده است. و از نظر تقسیمات سیاسی تابع استان اصفهان می باشد، از سمت شمال به دشت کویر، از مشرق به شهرستان طبس و از جنوب به شهرستان اردکان و بافق و از غرب به بخش کوهپایه از شهرستان اصفهان محدود است و مرکز آن شهر نائین می باشد.
مساحت این شهرستان 35511 Km مربع است. علاوه بر شهر نائین، شهرهای انارک و خور نیز در این شهرستان واقع اند، این شهرستان دارای 3 بخش و 8 دهستان می باشد که مجموعاً دارای 962 آبادی است که اکثراً کم جمعیت است.
جدول شماره یک تعداد روستاها، مزارع مستقل و تابع و دیگر نقاط شهرستان را به تفکیک بخش و دهستان نشان می دهد.
جدول شماره 1- تعداد آبادیهای شهرستان نائین به تفکیک بخش و دهستان[3]
|
نام شهرستان و بخش
|
تعداد ده
|
مزرعه مستقل
|
مزرعه تابع
|
مکان مستقل
|
مکان تابع
|
نقطه فرعی
|
|
شهرستان نائین
|
153
|
678
|
65
|
63
|
0
|
9
|
|
بخش انارک
|
4
|
42
|
0
|
14
|
0
|
0
|
|
دهستان چوپانان
|
4
|
42
|
0
|
14
|
0
|
0
|
|
بخش خور بیابانک
|
24
|
166
|
65
|
23
|
0
|
3
|
|
دهستان بیابانک
|
7
|
79
|
0
|
1
|
0
|
1
|
|
دهستان جندق
|
2
|
53
|
0
|
9
|
0
|
0
|
|
دهستان نخلستان
|
15
|
34
|
65
|
13
|
0
|
1
|
|
بخش مرکزی
|
125
|
470
|
0
|
26
|
0
|
6
|
|
دهستان بافران
|
7
|
137
|
0
|
18
|
0
|
2
|
|
دهستان بهارستان
|
16
|
78
|
0
|
0
|
0
|
1
|
|
دهستان کوهستان
|
45
|
123
|
0
|
2
|
0
|
2
|
|
دهستان لای سیاه
|
57
|
132
|
0
|
6
|
0
|
1
|
ج شماره 2- تعداد آبادیهای دارای سکنه و خالی از سکنه شهرستان نائین:
|
نام شهرستان
|
تعداد کل آبادی
|
تعداد آبادیها
|
|
نائین
|
|
دارای سکنه
|
خالی از سکنه
|
|
|
962
|
310
|
652
|
٭ آمار نامه استان اصفهان، سازمان برنامه و بودجه استان اصفهان اسفند ماه 1369
2-1 بررسی جمعیت و پراکندگی آن در شهرستان نائین
در سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1365 جمعیت این شهرستان حدود 52319 نفر بوده است. رشد جمعیت این شهرستان در فاصله سالهای 1355، 65 رقم 6/2 درصد یعنی 3/1 درصد کمتر از متوسط رشد کل کشور را نشان می دهد.
نتایج مقدماتی طرح آمارگیری جاری جمعیت در سال 70 جمعیت کل شهرستان نائین 58085 نفر مرد و زن اعلام کرده است که با توجه به جمعیت سال 65 نرخ رشد جمعیت سالهای 70- 65 برابر ½ درصد بوده است که نسبت به 65- 55 5/1 درصد کاهش نشان می دهد و این خود موئد مهاجر فرست بودن شهرستان است.
در سال 65 از کل جمعیت شهرستان 3/45 درصد در نقاط روستائی سکونت داشته اند، همچنین از کل خانوارهای شهرستان نائین بیش از 9/99 درصد در شهرها ساکن بوده اند و میانگین تعداد افراد خانوار معمولی 93/4 نفر به دست آمده است.
1-2-1 ساخت جنسی و سنی:
طبق نتایج سر شماری عمومی نفوس و مسکن سال 65 از 32519 نفر 25923 مرد و 26393 نفر زن در نتیجه نسبت جنسی برابر 98، این نسبت در بین گروههای سنی 0- 140 ساله(100) و بین 15 تا 64 ساله 7/97 و 65 ساله و بیشتر 31/92.
جدول شماره 3- ساخت جنسی و سنی:
|
سن
|
جمع
|
ساکن در نقاط شهری
|
ساکن در نقاط روستائی
|
غیر ساکن
|
|
کلیه سنین
|
مرد و زن
|
مرد
|
زن
|
مرد
|
زن
|
مرد
|
زن
|
مرد
|
زن
|
|
|
52319
|
25923
|
26396
|
12181
|
11515
|
13741
|
14878
|
0
|
3
|
2-2-1 مهاجرت:
سرشماری سال 65 نفوس و مسکن 7/88 درصد از جمعیت در شهر یا آبادی خود اقامت داشته اند.
5/2 درصد از روستا به شهر
1/2 درصد از شهر به شهر
0/5 درصد از روستا به روستا
1/1 درصد از شهر به روستا
مهاجرانی که به این شهرستان وارد یا در محدوده این شهرستان جا به جه شده اند.
محل اقامت قبلی 8/12 درصد سایر استانها 3/11 شهرستانهای دیگر همین استان 1/60 شهر یا آبادی دیگر در همین شهرستان بوده است.
3-1 سواد:
سرشماری سال 65 از 42333 نفر بیشتر از 6 سال سن داشته اند که 9/67 درصد باسواد بوده اند که نسبت به سال 55 6/19 درصد رشد داشته است.
|
سن
|
درصد
|
|
14-6
|
4/96
|
|
15 به بالا
|
10/57
|
در بین افراد لازم التعلیم 14- 6 در نقاط شهری 8/97 و در نقاط روستائی 3/95 درصد قرار دارند. در سال 1370 در بین افراد 6 سال به بالا 8/76 بوده که نسبت به سال 65 (9/8 درصد افزایش)
1-3-1 آموزش:
مهر ماه سال 65، از جمعیت 24- 6 شهرستان نائین، 8/51 در حال تحصیل در نقاط شهری 0/58 و در نقاط روستائی این جمعیت به 8/46 درصد می رسد.
7/92 درصد از کودکان
2/63 نوجوانان
5/19 جوانان به تحصیل اشتغال دارند.
4-1 دین:
اکثریت قریب به اتفاق جمعیت شهرستان مسلمان می باشد. 65/99 درصد که از جمعیت شهری 55/99 درصد و از جمعیت روستائی 74/99 می باشد. دیگر مذاهب نیز شامل زردشتی 32٪ می باشد.
5-1 بهداشت و درمان در شهرستان نائین:
در مهر ماه سال 1365 به ازای 5232 نفر تنها یک پزشک قرار داشت در نقاط شهری 7 نفر پزشک و در نقاط روستایی 3 نفر پزشک قرار داشت.
6-1 وضع فعالیت:
2/44 درصد از جمعیت 10 و بیشتر ساکن در شهرستان شاغل(جویای کار) را تشکیل می دادند.
که در نقاط شهری 3/39 درصد و در نقاط روستائی 3/48.
افراد غیر شاغل در شهرستان 8/55، شهری 7/60 و روستائی 7/51.
6/22 درصد کشاورزان، دامداران، جنگلداران
7/49 کارگران مشاغل تولیدی و امور حمل و نقل
7/8 کارکنان علمی، فنی و تحصیلی.
در سال 70، 8/28 درصد کل جمعیت شاغل در نقاط شهری و روستائی که در نقاط شهری 0/32 و روستائی 2/26، 4/2 درصد نیز بیکار هستند. که در نقاط شهری 4/2 و روستائی نیز 4/2 درصد می باشد.
7-1 بررسی کشاورزی:
1/53 درصد روستائیان و 6/39 شاغلین روستاها کشاورزی می کنند. در سال 70 نسبت به سال 65 سطح زیر کشت 7/5 درصد کاهش دارد. تغییر الگوی کشت منطقه افزایش سطح زیر علوفه ای است که نیاز به آب بیشتری دارد.
جدول شماره 4: دو محصول عمده تولید شده و ظرفیت تولید آن در شهرستان نائین
|
نوع محصول
|
تولید شهرستان به تن
|
عملکرد در هکتار به Kg
|
|
گندم آبی
|
2100
|
3200
|
|
جو آبی
|
1350
|
2000
|
هر هکتار علوفه تقریباً 3/2 برابر گندم به آب نیاز دارد ولی درآمد بیشتری را نصیب کشاورزان می کند.
8-1 بررسی دامداری در شهرستان:
طبق بررسیها و آمارگیری انجام شده اخیراً میزان اشتغال به امر دامداری در این شهرستان به 3/2 درصد رسیده که نسبت به دوره قبلی 4/0 درصد کاهش نشان می دهد.
9-1 زمین شناسی و توپوگرافی منطقه:
از نظر زمین شناسی این شهرستان جزء مناطق نیمه بیابانی و پست کشور محسوب شده و اغلب جنس زمین های آب را آهکی تشکیل می دهد بلندیها بیشتر کم ارتفاع می باشد و به علت جنس زمین و بارندگی کم از پوشش گیاهی نامناسبی برخوردار است. هر چه از مرکز شهرستان به طرف مشرق حرکت می کنیم از ارتفاع کاسته شده است و به مناطق بیابانی و کویر مرکزی نردیکتر می شویم به طور کل این شهرستان و منطقه مورد مطالعه از توپوگرافی ملایمی برخوردار است و به غیر از شهرهای هم چون نائین، انارک، تودشک که در ارتفاع نسبی قرار دارند سایر مناطق از ارتفاع خاصی برخوردار نیستند.
10-1 بررسی منابع آب شهرستان:
با توجه به اقلیم شهرستان نائین که دارای آب و هوای گرم و خشک می باشد میانگین بارندگی سالانه در این شهرستان 82 میلیمتر می باشد و بیشترین بارندگی در طول دوره 17 ساله آمارگیری موجود به شهر نائین با 96/99 میلیمتر بوده است. آب باران به علت قعر پوشش گیاهی در اغلب مناطق به صورت رواناب جاری می شود که به صورت سیل بند آن را مهار می کنند و برای تغذیه آبهای زیر زمینی از آن استفاده می شود همچنین آب انبارهائی که آب باران را در خود نگهداری می کند نیز در طول جاده اصلی نائین خور طبس مشاهده می گردد.
اما بیشترین بهره برداری از آب به صورت چاههای نیمه عمیق و عمیق می باشد که در گذشته و تا چندی پیش از آب قنات نیز برای مصارف کشاورزی استفاده می شد.
هم اکنون به علت کاهش آب این قناتها کمتر شاهد استفاده از آن می باشیم.
فصل دوم:
شناسایی منطقه مورد مطالعه(حوزه نفوذ روستا)
1-2- تعیین حوزه نفوذ روستا با توجه به موقعیت جغرافیایی رههای ارتباطی و نحوه استفاده از خدمات:
حوزه نفوذ بنابر تعریف فضایی است که ارتباطات متقابل میان منطقه و روستاهای مرکزی(مورد مطالعه) در قالب آن انجام می پذیرد. به عبارت دیگر حوزه نفوذ هر مجتمع زیستی عبارت است از مراکز سکونتی که در اطراف آن مجتمع زیستی قرار دارند و ساکنین این نقاط برای انجام بعضی امور جاری یا روزمره خود به آن مراکز مراجعه می نمایند. در این مرحله با استفاده از روش آنالیز جریان ها و سفرهای روزانه جهت تراکم جریان های بین مراکز خدمات و مناطق اقماری در سطح دهستان مورد شناسایی قرار گرفتند. در بررسی حوزه های نفوذ مراکز خدماتی در سطح دهستان بیابانک سه مسئله اساسی به گونه ای مشخص به چشم می خورد:
1. حوزه نفوذ مراکز خدماتی موجود در سطح دهستان به دلیل کم جمعیت بودن سکونت گاهها و فواصل زیاد آنها از یکدیگر وسیع و گسترده نمی باشد.
2. در سطح حوزه های خدماتی دهستان جریانات مربوط به بازار کار، تجارت و مسائل درمانی و آموزشی ضعیف است.
3. به دلیل دوری هر یک از این مراکز خدماتی از یکدیگر حوزه های نفوذ عملاً محدود و فاقد فعالیت و رفت و آمد روزانه حتی در ابعاد متوسط است.
با توجه به الگوی استقرار، پراکنش و ساختار فضائی نقاط جمعیتی دهستان بیابانک می توان دو حوزه نفوذ خدماتی در سطح دهستان تشخیص داد. این حوزه ها عبارتند از:
1- حوزه نفوذ روستای فرخی(مرکز دهستان)
روستاهای حوزه نفوذ مستقیم این روستا عبارتند از: روستاهای ابراهیم آباد، جعفرآباد، نصرآباد، میان آباد، روستاهای چاه ملک، قادرآباد و آبادان صرفاً جهت امور اداری (دهداری) به این روستا مراجعه می کنند.
2- حوزه نفوذ روستای چاه ملک
روستاهای حوزه نفوذ مستقیم این روستا عبارتند از: قادرآباد و آبادان. با توجه به این که حوزه نفوذ مستقیم روستای فرخی در طرح هادی این روستا بررسی شده است. در این جا به بررسی حوزه نفوذ روستای چاه ملک می پردازیم.
روستای چاه ملک در دهستان بیابانک از توابع خور و بیابانک واقع شده است. این روستا از نظر جمعیتی پس از روستای فرخی دهستان بزرگترین روستای دهستان است و تا مرکز بخش حدود چهل کیلومتر فاصله دارد.
این روستا به لحاظ موقعیت جغرافیایی که دارد تبدیل به مرکز خدمات رسانی بین جاده ای شده، ضمن آن که تعدادی روستای کم جمعیت از خدمات مستقر در این روستا استفاده می کنند. این روستاها عبارتند از: قادرآباد، آبادان و نودشت.
2-2- تحولات جمعیتی در حوزه نفوذ روستا:
1-2-2- حجم و رشد جمعیت:
در نخستین سرشماری عمومی نفوس و مسکن جمعیت ساکن در کل حوزه نفوذ 192 نفر بوده که دوندی کاهشی در طی 49 سال(1384- 1335) به 124 نفر رسیده است، در طی این مدت جمعیت روستای قادرآباد تقریباً نیم برابر افزایش داشته است و از 67 نفر در سال 1335 به 97 نفر در سال 1384 افزایش یافته است.
روستای نودشت در طی سال های 84- 1335 با روند شدید کاهشی مواجه بوده به طوری که خالی از سکنه شده این روستا در سال 1335، 43 نفر جمعیت داشته و تا سال 1345 نیز به روند افزایش جمعیت در این روستا ادامه داشته است، به طوری که در این سال به 98 نفر رسیده است ولی پس از آن دیگر سیر نزولی داشته تا این که در سال 1384 جمعیتش به 2 نفر رسیده است.
جدول جمعیت و نرخ رشد آن در حوزه نفوذ روستا
|
نام روستا
|
جمعیت 1335
|
جعیت 1365
|
نرخ رشد 45- 35
|
جعیت 1335
|
نرخ رشد 55- 45
|
جمعیت 1365
|
نرخ رشد 65- 55
|
جمعیت 1375
|
نرخ رشد 75- 65
|
جمعیت 1384
|
نرخ رشد84 -1375
|
|
آبادان
|
82
|
23
|
9/11-
|
32
|
4/3
|
13
|
6/8-
|
30
|
7/8
|
25
|
2-
|
|
قادرآباد
|
67
|
143
|
9/7
|
143
|
0
|
126
|
3/1-
|
106
|
7/1-
|
97
|
1-
|
|
نودشت
|
43
|
98
|
6/8
|
38
|
9-
|
13
|
2/10-
|
2
|
1/17-
|
2
|
0
|
|
مجموع
|
192
|
264
|
2/3
|
213
|
1/2-
|
152
|
3/3-
|
138
|
1-
|
124
|
2/1-
|
2-2-2- تعداد و بعد خانوار:
تعداد خانوار در دوره های مختلف سرشماری نشان از کاهش، تعداد خانوارهای حوزه نفوذ و مهاجرت آنان به دیگر نقاط است. در فاصله سال های 55- 1345 تعداد 10 خانوار از 49 خانوار موجود در حوزه نفوذ مهاجرت کرده اند که بیشترین تعداد آن متعلق به روستای نودشت بوده است.
در فاصله سال های 65- 1355 نیز تعداد 9 خانوار از 39 خانوار موجود در حوزه نفوذ از منطقه خارج شده اند که تقریباً از سه روستای حوزه نفوذ به نسبت مساوی مهاجرت صورت پذیرفته است.
در فاصله سال های 84- 1365 مجموع خانوارهای حوزه نفوذ ثابت باقی باقی مانده است.
بعد خانوار تا سال 1355 روند افزایشی داشته ولی پس از این سال روند کاهشی به خود گرفته، به طوری که از 5/5 نفر در هر سال 1355 به 1/4 نفر در سال 1384 رسیده است.
جدول وضعیت تعداد خانوار و بعد خانوار در حوزه نفوذ
|
نام روستا
|
1345
|
1355
|
1365
|
1375
|
1384
|
|
تعداد خانوار
|
بعد خانوار
|
تعداد خانوار
|
بعد خانوار
|
تعداد خانوار
|
بعد خانوار
|
تعداد خانوار
|
بعد خانوار
|
تعداد خانوار
|
بعد خانوار
|
|
آبادان
|
5
|
6/4
|
7
|
6/4
|
5
|
2/6
|
4
|
5/7
|
5
|
5
|
|
قادرآباد
|
26
|
5/5
|
26
|
5/5
|
22
|
7/5
|
25
|
2/4
|
24
|
4
|
|
نودشت
|
18
|
4/5
|
6
|
3/6
|
3
|
3/4
|
1
|
2
|
1
|
2
|
|
مجموع
|
49
|
4/5
|
39
|
5/5
|
30
|
1/5
|
30
|
6/4
|
30
|
1/4
|
3-2- بررسی وضعیت اقتصادی حوزه نفوذ روستا:
1-3-2- کشاورزی(زراعت):
مجموع اراضی کشاورزی روستاهای حوزه نفوذ 124 هکتار است، 85 هکتار آن در روستای قادرآباد و 39 هکتار آن در روستای آبادان توزیع شده است، سرانه زمین برای هر نفر کشاورز در روستاهای قادرآباد و آبادان به ترتیب برابر 3/5 و 5/19 هکتار است، در هر دو روستا تقریباً نیمی از شاغلین را شاغلین بخش کشاورزی تشکیل می دهد، در روستای قادرآباد ار مجموع 25 نفر شاغل نفر در بخش کشاورزی و در روستای آبادان از 4 نفر شاغل 2 نفر در بخش کشاورزی اشتغال دارند.
الگوی کشت محصولات زراعی منطقه 3 نوع مصرف را نشان می دهد که عبارت است از مصرف خانوار، مصرف دام و تجارت(جدول شماره 8)
براساس جدول در هر روستا حدود 70 درصد از سطح زیر کشت اراضی اختصاص به کشت گندم وجود دارد، این دو محصولات به مصرف انسان و دام می رسد محصولاتی از قبیل یونجه، چغندر و ارزن مصرف دامی دارد و محصولاتی نظیر آفتابگردان، انار و پنبه برای عرضه به بازار مصرف تولید می شود.
جدول سطح زیر کشت و عملکرد محصولات زراعی در حوزه نفوذ
|
نوع محصول
|
قادرآباد
|
آبادان
|
|
سطح(هکتار)
|
عملکرد(کیلوگرم)
|
درصد
|
سطح(هکتار)
|
عملکرد(کیلوگرم)
|
درصد
|
|
گندم
|
30
|
3500
|
3/35
|
10
|
3500
|
6/25
|
|
جو
|
30
|
3500
|
3/35
|
16
|
3500
|
41
|
|
آفتابگردان
|
6
|
1240
|
1/7
|
4
|
1240
|
3/10
|
|
یونجه
|
5
|
12000
|
9/5
|
3
|
12000
|
7/7
|
|
چغندر
|
2
|
16000
|
3/2
|
1
|
16000
|
6/2
|
|
ارزن
|
4
|
3000
|
7/4
|
2
|
3000
|
1/5
|
|
انار
|
6
|
5000
|
1/7
|
2
|
5000
|
1/5
|
|
پنبه
|
2
|
1500
|
3/2
|
1
|
1500
|
6/2
|
|
مجموع
|
85
|
--
|
100
|
39
|
--
|
100
|
2-3-2- دامداری:
تعداد دام کوچک روستاهای قادرآباد و آبادان به ترتیب برابر380 و 90 رأس، سرانه هر خانوار در حدود 7/23 و 45 رأس، سرانه هر خانوار برای دام های بزرگ به ترتیب برابر 1/1 و 5/2 رأس است. پرورش دام های بزرگ برای رفع احتیاجات خانوار و پرورش دام های کوچک برای عرضه به بازار مصرف است.
3-3-2- صنعت:
در روستاهای حوزه نفوذ صنعت کارگاهی وجود ندارد، و شاغلین این بخش در کارگاههای روستای چاه ملک(6 نفر) و 3 نفر نیز در بخش ساختمان فعالیت دارند. صنعت نقش عمده ای در اقتصاد این روستا ندارد.
4-2- بررسی اجمالی منابع طبیعی خصوصاً آب در حوزه نفوذ:
دهستان بیابانک همان طور که از اسمش مشخص است یک منطقه بیابانی است که از نظر منابع آبی در مضیقه می باشد، این به دلیل کمی بارش باران در حدود 80 میلیمتر در سال و وجود تبخیر شدید از منطقه است، میزان چاهها و قنوات موجود بین 5/1 تا 3 لیتر در ثانیه است. جدول شماره 9 تعداد منابع آب هر یک از روستاها و مزارع حوزه نفوذ را نشان می دهد.
جدول منابع آب دهستان به تفکیک نوع منابع و روستا
|
نام روستا و مزرعه
|
چاه عمیق
|
چاه نیمه عمیق
|
چاه آرتزین
|
تعداد چشمه
|
قنات
|
|
تعداد
|
متوسط عمیق
|
تعداد
|
متوسط عمق
|
تعداد
|
متوسط عمق
|
تعداد
|
متوسط عمق
|
|
|
فصل آباد
|
--
|
--
|
1
|
19
|
|
|
|
|
|
|
پشتکوه
|
--
|
0
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
--
|
--
|
1
|
40
|
|
|
|
|
|
|
امامیر
|
--
|
--
|
3
|
20
|
|
|
|
|
|
|
چاه ملک
|
--
|
--
|
5
|
20
|
--
|
--
|
--
|
--
|
2
|
|
حاجی آباد
|
|
|
1
|
35
|
|
|
|
|
|
|
قانون آباد
|
--
|
--
|
1
|
27
|
|
|
|
|
|
|
محمودآباد
|
|
|
1
|
29
|
|
|
|
|
|
|
محمود آباد چاه ملک
|
|
|
1
|
40
|
|
|
|
|
|
|
حسین آباد
|
|
|
1
|
46
|
|
|
|
|
|
|
امامشهر
|
|
|
1
|
60
|
|
|
|
|
|
|
حماران
|
|
|
1
|
20
|
|
|
|
|
|
|
سعادت آباد
|
|
|
1
|
20
|
|
|
|
|
|
|
چاه افصل
|
|
|
1
|
12
|
|
|
|
|
|
|
فرخشهر
|
--
|
--
|
1
|
36
|
|
|
|
|
|
|
راجی خرمشهر
|
--
|
--
|
1
|
36
|
|
|
|
|
|
|
شهرضا
|
--
|
--
|
1
|
40
|
|
|
|
|
|
|
قادرآباد
|
--
|
--
|
1
|
38
|
|
|
|
|
|
|
آبادان
|
--
|
--
|
1
|
25
|
|
|
|
|
|
|
مجموع
|
--
|
--
|
24
|
--
|
--
|
--
|
--
|
--
|
--
|
5-2- بررسی چگونگی سوانح طبیعی نظیر زلزله، سیل در حوزه نفوذ:
1-5-2- زلزله:
به لحاظ آن که منطقه مورد مطالعه در فاصله حدود 130 کیلومتری گسل های بزرگ منطقه شرقی کشور قرار دارد و از طرف دیگر گسل پشت با دام از جنوب منطقه فوق می گذرد و این گسل های فعال ایران می باشد. تاکنون زلزله های مخربی در این منطقه حادث شده است، در روز سیزدهم مهر ماه 1312 بیست و پنج دقیقه قبل از غروب آفتاب در شهر خور زلزله نسبتاً شدید حادث شده و قریب پنج ثانیه به طول می انجامد ولی خسارتی به بار نمی آورد، طبق گزارش شماره 52 سازمان زمین شناسی کشور در 11 تیر ماه 1347 زلزله شدیدی دشت بیاضه که در حدود 60 کیلومتری جنوب شرقی روستای چاه ملک قرار دارد را به لرزه درآورد این زلزله باعث تلفاتی نسبتاً زیادی در منطقه شده، لذا توجه به مقررات ایمنی ساختمان در این روستا ضروری است.
2-5-2- سیل:
یکی از مسائل عمده در طراحی مجتمع های زیستی پیش بینی حداکثر آبهای سطحی در منطقه مشخصی از جریان است محدوده مورد مطالعه یکی از مناطق کم باران استان به شمار می رود ولی به علت نفوذ ناپذیری کم زمین، فقدان پوشش گیاهی کافی، بارش های رگباری در منطقه باعث بروز پدیده روان آب و جاری شدن حجم وسیعی از آب می شود، بر طبق برآوردهای انجام شده حداکثر دبی محتملی که روستاهای حوزه نفوذ را تهدید می کند در مواقع بحرانی 18 متر مکعب در ثانیه است، که از سمت ارتفاعات شمالی دهستان جریان می یابد. وجود خاکریزه های احداث شده در فاصلۀ یک کیلومتری روستاهای حوزه نفوذ باعث انحراف این جریان آبی به سمت غرب محدوده حوزه نفوذ شده است.
6-2- بررسی چگونگی و نحوه عملکرد خدمات موجود در حوزه نفوذ:
خدمات موجود در روستاهای حوزه نفوذ منطقه تنها یک باب دبستان و حمام عمومی است، ساکنین این روستا برای سایر خدمات به ترتیب به روستاهای چاه ملک، فرخی و شهرخور مراجعه می کنند.
7-2- بررسی موقعیت ایلات و عشایر در حوزه نفوذ و تأثیرات ناشی از آنها:
با توجه به این که شهرستان نائین از قلمرو ییلاقی ایلات و عشایر استان به دور می باشد به همین علت در محدوده منطقه هیچ گونه جمعیت عشایری وجود ندارد.
فصل سوم:
ویژگی های عمومی روستای مورد مطالعه
1-3 بررسی منطقه مورد مطالعه با توجه به موقعیت جغرافیایی
روستای چاه ملک و منطقه مورد مطالعه دارای طول˙42 º54 و عرض جغرافیایی ˙˙20 ˙45 º33 و در ارتفاع 840 متری از سطح دریا واقع شده است.
این روستا در فاصله 320 کیلومتری شمال شرقی اصفهان و 40 کیلومتری غرب مرکز بخش یعنی شهرخور قرار دارد. شرایط اقلیمی روستای چاه ملک کویری بوده، کشاورزی در حجم بسیار محدودی که منحصراً به محصولات غله نظیر جو و گندم و درختان میوه انجیر، انار و پسته است.
2-3 زمین شناسی
1-2-3 چینه شناسی
گستره مورد مطالعه در زون ایران مرکزی واقع شده که قدیمی ترین سازندهای آن سازند چوپانان مربوط به زمان پالئوسن می باشد. به طور کلی واحدهای پینه شناسی محدوده مطالعاتی را آهک های پلاژیک و براکیوپودار پالئوسن، کنگومرای پلیوسن و رسوبات کواترنر شامل می گردد.
2-2-3 مرفولوژی
محدوده روستای چاه ملک و اطراف آن متشکل از اراضی کوهستانی، تپه ها، مخروط افکنه ها واریزها و شبکه آب راهه هاست.
3-2-3 اراضی کوهستانی
این اراضی کوهستانی را، کوه های بلند با قلل تیز و پرتگاهی متعدد تشکیل داده است. دامنه ها پرشیب و دره ها اکثراً V شکل هستند. سطوح زمین لخت و عاری از خاک بوده و گاهی یک لایه نازک خاک سنگ ها را پوشانده است. جنس سنگ های این واحد بیشتر آهک های پلیوسن می باشند. گسترش این واحد در غرب روستای چاه ملک(کوه ریگی 1015 متر از سطح دریا) شمال و شمال غربی(کوه آهنگران 1198 متر) و در جنوب روستای چاه ملک(کوه سریتی 1145 متر) می باشد.
4-2-3 تپه ماهورهای مارنی و کنگومرایی
در سازند چوپانان گسترش بیشتری دارد. سطح آن ناهموار و تپه ماهوری است. نیم رخ دامنه ها محدب و یک شیب کوژ به موازات خطوط میزان روی دامنه ها وجود دارد. با حداقل پوشش گیاهی بر روی سطح مواجه هستیم. در این واحد فرسایش به صورت شیاری و از نوع آبی است و به علت نفوذ کم، آب به سرعت جریان می یابد.
5-2-3 مخروط افکنه ها
در دامنه های مخالف کوه های سریتی و انجیر و همچنین کوه آهنگران این واحد گسترش دارد.
6-2-3 شبکه آب راهه ها
این واحد که در حقیقت نقش اصلی را در تغییر مرفولوژی محدوده روستای چاه ملک به عهده دارد، متشکل از یک سری آب راهه ها بوده که از ارتفاعات منشأ گرفته و بعد از اتصال به خط القعر اصلی یعنی رودخانه شور با روندی از غرب به شرق جریان می یابد. به علت بارش ها و رگبارهای تند فصلی عرض این آب راهه ها زیاد بوده و اکثراً دارای سطح زبر و خشن می باشند. با توجه به عکس های هوایی و ماهواره ای، نوع غالب آنها از گروه شاخه درختی یا وندریتیکی است.
7-2-3 واحد تپه های ماسه
این تپه ها که به صورت محدود در اطراف روستای قادرآباد و کوه ریگی دیده می شوند، از جنس ماسه می باشند و هنگامی که بادهای تندی می وزند باعث جابه جایی آنها گشته و درهنگام به جای گذاری، به صورت ریپل مارک و مواج خود را نشان می دهند.
3-3 بررسی وضعیت اقلیمی منطقه مورد مطالعه:
نظر به موقعیت جغرافیایی روستای چاه ملک این منطقه دارای تمام خصائص اب و هوای یک ناحیه صحرایی است. اختلاف شدید درجه حرارت بین شب و روز، کمی ریزش بارندگی، فقر پوشش گیاهی وزش بادهای سخت و حمل شن و ماسه از اختصاصات آب و هوائی این منطقه می باشد.
1-3-3 درجه حرارت:
طبق آمار ایستگاه هواشناسی شهر خور این روستا با میانگین دمای 20 الی 25 درجه در طول سال هم چوم سایر نقاط شهرستان از میانگین دمای بالائی برخوردار است. حداکثر درجه حرارت در طول دوره آمار 50 درجه و در تیر ماه بوده و این دما در فصل تابستان در طول مدت شب و روز از 25 درجه سانتیگراد پائین تر نمی رود.
متوسط درجه حرارت در فصل تابستان 6-32 درجه گزارش شده و در اسفند 6/11 درجه می باشد. حداقل مطلق درجه حرارت مشاهده شده نیز 7/4- در دیماه 3/5- در بهمن و 2/4- در اسفند ماه می باشد. در طول سال ماههای اردیبهشت تا شهریور گرمترین ماههای سال هستند.
جهت دریافت فایل شناخت ویژگی های طبیعی و جغرافیایی روستای چاه ملک لطفا ان را خریداری نمایید